۲۱٬۸۸۹
ویرایش
انقلاب اسلامی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
</div> | </div> | ||
حرکت بزرگ مردم به رهبری [[امام خمینی]]، از [[مراجع تقلید]] [[شیعه]] در [[قم]] که در سال ۱۳۵۷ ش/ ۱۹۷۹ م موجب سقوط [[نظام پادشاهی]] و ایجاد [[نظام جمهوری اسلامی]] شد. این انقلاب که با رهبری مراجع تقلید شیعه آغاز و اوج گرفت، بنیان‌گذاری حکومتی [[جمهوری اسلامی ایران]]، مبتنی بر احکام اسلامی و باورهای شیعه را در پی داشت. در این جریان روحانیان شیعه سهم بزرگی در هدایت و آگاهی‌بخشی به مردم و هدایت مبارزات داشتند. عبارت جمهوری اسلامی که در شعارهای مردمی تکرار می‌شد برگرفته از اندیشه‌های رهبری انقلاب ([[امام خمینی ( | حرکت بزرگ مردم به رهبری [[امام خمینی]]، از [[مراجع تقلید]] [[شیعه]] در [[قم]] که در سال ۱۳۵۷ ش/ ۱۹۷۹ م موجب سقوط [[نظام پادشاهی]] و ایجاد [[نظام جمهوری اسلامی]] شد. این انقلاب که با رهبری مراجع تقلید شیعه آغاز و اوج گرفت، بنیان‌گذاری حکومتی [[جمهوری اسلامی ایران]]، مبتنی بر احکام اسلامی و باورهای شیعه را در پی داشت. در این جریان روحانیان شیعه سهم بزرگی در هدایت و آگاهی‌بخشی به مردم و هدایت مبارزات داشتند. عبارت جمهوری اسلامی که در شعارهای مردمی تکرار می‌شد برگرفته از اندیشه‌های رهبری انقلاب ([[امام خمینی (رحمه الله)|امام خمینی رحمه الله]]) بود. آغاز این حرکت تاریخی با اعتراضات [[آیت‌الله خمینی]] و دیگر علمای دینی به رفتارهای خلاف دین دستگاه حکومتی از سال ۱۳۴۱ ش آغاز شد. در سال ۱۳۴۲ ش امام خمینی در پی اعتراضات تند به حکومت در روز [[عاشورا]] و در [[مدرسه فیضیه|مدرسه فیضیه قم]] بازداشت شد. این واقعه موجب [[قیام ۱۵ خرداد|رخداد ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ ش و حرکت‌های اعتراضی مردم و درگیری با ماموران حکومتی در برخی شهرها شد و در نتیجه کشتار برخی معترضان گردید. اعتراض مجدد آیت‌الله خمینی به عدم رعایت شرع اسلام در جریان تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در مجلس وقت باعث دستگیری دوباره وی در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ ش و تبعیدش به [[ترکیه]] و پس از آن [[نجف]] گردید. | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:انقلاب اسلامی.jpg|جایگزین= گام دوم انقلاب|بندانگشتی|انقلاب مردمی]]</div> | <div class="wikiInfo">[[پرونده:انقلاب اسلامی.jpg|جایگزین= گام دوم انقلاب|بندانگشتی|انقلاب مردمی]]</div> | ||
== مبارزات مردمی == | == مبارزات مردمی == | ||
مبارزات انقلابیون در خفا ادامه یافت تا این که درگذشت مشکوک [[خمینی|سید مصطفی خمینی]] فرزند [[آیت‌الله خمینی]] در آبان ماه ۱۳۵۶ ش، باعث علنی شدن دوباره مخالفت‌های مردم با [[رژیم پهلوی|نظام سلطتنی]] شد. انتشار مقاله‌ای با عنوان '''«ایران و استعمار سرخ و سیاه»''' در روزنامۀ اطلاعات که در آن به مراجع شیعه و به خصوص رهبر انقلاب توهین شده بود موجب تشدید حرکت‌های اعتراضی گردید. برخورد خشن و مسلحانه ماموران [[رژیم پهلوی]] در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۵۶ ش، در [[قم]] به گسترده شدن اعتراضات و سرایت آن به شهرهای دیگر انجامید. از این تاریخ به بعد با برگزاری چهلم کشته‌شدگان واقعۀ [[قیام 19 دی|قیام ۱۹ دی]] در [[قم]] و پس از آن شهرهای دیگر، [[کشور ایران]] دستخوش درگیری‌های گسترده و سراسری شد. با تشدید اعتراضات مردمی، ''محمد رضا پهلوی'' در ۲۶ دی ۱۳۵۷ ش، کشور را ترک کرد. [[امام خمینی ( | مبارزات انقلابیون در خفا ادامه یافت تا این که درگذشت مشکوک [[خمینی|سید مصطفی خمینی]] فرزند [[آیت‌الله خمینی]] در آبان ماه ۱۳۵۶ ش، باعث علنی شدن دوباره مخالفت‌های مردم با [[رژیم پهلوی|نظام سلطتنی]] شد. انتشار مقاله‌ای با عنوان '''«ایران و استعمار سرخ و سیاه»''' در روزنامۀ اطلاعات که در آن به مراجع شیعه و به خصوص رهبر انقلاب توهین شده بود موجب تشدید حرکت‌های اعتراضی گردید. برخورد خشن و مسلحانه ماموران [[رژیم پهلوی]] در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۵۶ ش، در [[قم]] به گسترده شدن اعتراضات و سرایت آن به شهرهای دیگر انجامید. از این تاریخ به بعد با برگزاری چهلم کشته‌شدگان واقعۀ [[قیام 19 دی|قیام ۱۹ دی]] در [[قم]] و پس از آن شهرهای دیگر، [[کشور ایران]] دستخوش درگیری‌های گسترده و سراسری شد. با تشدید اعتراضات مردمی، ''محمد رضا پهلوی'' در ۲۶ دی ۱۳۵۷ ش، کشور را ترک کرد. [[امام خمینی (رحمه الله)|امام خمینی]] که از [[عراق]] به [[پاریس]] رفته بود و با مصاحبه‌ها و پیام‌های خود انقلاب را رهبری می‌کرد در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ ش، به ایران بازگشت و در ۲۲ بهمن همان سال [[نظام پادشاهی]] رسماً سقوط کرد. | ||
== عید فطر سال ۱۳۵۷ شمسی == | == عید فطر سال ۱۳۵۷ شمسی == | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
== راهپیمایی تاسوعا و عاشورا == | == راهپیمایی تاسوعا و عاشورا == | ||
نهضت [[امام خمینی ( | نهضت [[امام خمینی (رحمه الله)|امام خمینی]] از آغاز، متکی و مبتنی بر نهضت [[امام حسین|امام حسین (علیه‌السلام)]] بود. [[قیام ۱۵ خرداد|واقعه ۱۵ خرداد]] سال ۱۳۴۲ هجری شمسی در [[ماه محرم الحرام|ماه محرم]] و ۲ روز پس از [[عاشورا]] واقع شده بود. | ||
این‌بار هم [[تاسوعا]] و عاشورای دیگری پس از ۱۵ سال فرا رسیده و ملت آماده بود تا با شعار '''«کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا»'''، حماسه عاشورا را بار دیگر در برابر یزید زمان تکرار کند. | این‌بار هم [[تاسوعا]] و عاشورای دیگری پس از ۱۵ سال فرا رسیده و ملت آماده بود تا با شعار '''«کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا»'''، حماسه عاشورا را بار دیگر در برابر یزید زمان تکرار کند. | ||
== اعلام تشکیل شورای انقلاب == | == اعلام تشکیل شورای انقلاب == | ||
روز ۲۳ دی ماه در اجتماع عظیمی که مردم به مناسبت گشایش [[دانشگاه تهران]] برپا کرده بودند<ref> ر. ک: نیکی کدی، ''ریشه‌های انقلاب ایران''؛ ترجمه عبدالرحیم گواهی؛ تهران؛ قلم، 1369، ص 174.</ref>، پیامی از [[امام خمینی( | روز ۲۳ دی ماه در اجتماع عظیمی که مردم به مناسبت گشایش [[دانشگاه تهران]] برپا کرده بودند<ref> ر. ک: نیکی کدی، ''ریشه‌های انقلاب ایران''؛ ترجمه عبدالرحیم گواهی؛ تهران؛ قلم، 1369، ص 174.</ref>، پیامی از [[امام خمینی(رحمه الله)]] قرائت شد که در آن رسماً تشکیل شورای انقلاب اعلام شده بود. در قسمتی از این پیام آمده بود: | ||
«به موجب حق شرعی و بر اساس اعتماد اکثریت قاطع مردم [[ایران]] که نسبت به اینجانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی مرکب از افراد باصلاحیت و مسلمان و متعهد مورد وثوق موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد. این شورا موظف به امور معیّن و مشخصی شده است که از آن جمله مأموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد. دولت موقت در اولین فرصت که مناسب و صلاح دانسته شود به ملت معرفی و شروع به کار خواهد نمود». | «به موجب حق شرعی و بر اساس اعتماد اکثریت قاطع مردم [[ایران]] که نسبت به اینجانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی مرکب از افراد باصلاحیت و مسلمان و متعهد مورد وثوق موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد. این شورا موظف به امور معیّن و مشخصی شده است که از آن جمله مأموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد. دولت موقت در اولین فرصت که مناسب و صلاح دانسته شود به ملت معرفی و شروع به کار خواهد نمود». | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
از سوی دیگر حضور [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام]] در این شرایط در جمع میلیون‌ها مردم به پاخاسته از دید [[آمریکا]] به معنای پایان حتمی کار [[رژیم پهلوی|رژیم شاه]] بود. اقدامات فراوانی از تهدید به انفجار هواپیما گرفته تا وقوع کودتای نظامی برای تعویق سفر ایشان صورت گرفت. حتی رئیس‌جمهور [[فرانسه]] واسطه شد<ref>ر. ک: ''قدرت و زندگی، خاطرات رئیس‌جمهور فرانسه''؛ ترجمه محمود طلوعی؛ ص 545 به نقل از سایت: http://www.imam-khomeini.ir.</ref> سرانجام صبح روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ بود که رهبر انقلاب به روی پله‌های هواپیما ظاهر گردیدند. | از سوی دیگر حضور [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام]] در این شرایط در جمع میلیون‌ها مردم به پاخاسته از دید [[آمریکا]] به معنای پایان حتمی کار [[رژیم پهلوی|رژیم شاه]] بود. اقدامات فراوانی از تهدید به انفجار هواپیما گرفته تا وقوع کودتای نظامی برای تعویق سفر ایشان صورت گرفت. حتی رئیس‌جمهور [[فرانسه]] واسطه شد<ref>ر. ک: ''قدرت و زندگی، خاطرات رئیس‌جمهور فرانسه''؛ ترجمه محمود طلوعی؛ ص 545 به نقل از سایت: http://www.imam-khomeini.ir.</ref> سرانجام صبح روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ بود که رهبر انقلاب به روی پله‌های هواپیما ظاهر گردیدند. | ||
جمعیت انبوهی که به استقبال رهبر خود رفته بودند در فرودگاه و در طول مسیر آن تا [[بهشت زهرا]] در طرفین خیابان ساعت‌ها به انتظار نشسته بودند تا حتی یک لحظه از نزدیک چهره نورانی رهبر دور از وطن خویش را ببینند. همه شهر گلباران و چراغانی بود. خنده از لب‌های هیچکس دور نمی‌شد. میلیون‌ها انسان که از سراسر ایران برای دیدار [[امام خمینی ( | جمعیت انبوهی که به استقبال رهبر خود رفته بودند در فرودگاه و در طول مسیر آن تا [[بهشت زهرا]] در طرفین خیابان ساعت‌ها به انتظار نشسته بودند تا حتی یک لحظه از نزدیک چهره نورانی رهبر دور از وطن خویش را ببینند. همه شهر گلباران و چراغانی بود. خنده از لب‌های هیچکس دور نمی‌شد. میلیون‌ها انسان که از سراسر ایران برای دیدار [[امام خمینی (رحمه الله)]] به [[تهران]] آمده بودند در انتظار بودند. عده‌ای نیز در شهرستان‌ها دقیقه شماری می‌کردند. در فرودگاه عده‌ای از علما و یاران دیرین امام خمینی (رحمه الله) به استقبلال آمده بودند. امام خمینی (رحمه الله) قصد داشتند ابتدا در [[دانشگاه تهران]] چند دقیقه صحبت کنند، اما فشار جمعیت به حدی بود که این کار غیرممکن می‌نمود، لذا مستقیماً به بهشت زهرا تغییر مسیر دادند و این خود نمایانگر احترام و ارزشی است که امام خمینی (رحمه الله) قلباً به شهیدان و راه آنها دارند که به جای رفتن به هر محل دیگر بهشت زهرا را پس از ۱۵ سال دوری از وطن جهت سخنرانی انتخاب می‌کنند. مقصد امام خمینی (رحمه الله) در بهشت زهرا مزار شهدای گلگون کفن ۱۷ شهریور بود. | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سخنرانی امام خمینی در بهشت زهرا.jpg|جایگزین=سخنرانی امام در بهشت زهرا|بندانگشتی|سخنرانی امام خمینی در بهشت زهرا]]</div> | <div class="wikiInfo">[[پرونده:سخنرانی امام خمینی در بهشت زهرا.jpg|جایگزین=سخنرانی امام در بهشت زهرا|بندانگشتی|سخنرانی امام خمینی در بهشت زهرا]]</div> | ||
== اعلام تشکیل دولت موقت == | == اعلام تشکیل دولت موقت == | ||