۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بو مدین هواری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' افریقا' به ' آفریقا'
جز (جایگزینی متن - 'جنبشها' به 'جنبشها') |
جز (جایگزینی متن - ' افریقا' به ' آفریقا') |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
== بو مِدیَن پس از استقلال الجزایر == | == بو مِدیَن پس از استقلال الجزایر == | ||
پس‌از استقلال‌الجزایر در 1341ش/ 1962، بومدین از احمدبن بلاّ برای تشکیل حکومت حمایت کرد<ref>اسعدی، ج1، ص151؛ دایرة‌المعارف خاورمیانه و شمال | پس‌از استقلال‌الجزایر در 1341ش/ 1962، بومدین از احمدبن بلاّ برای تشکیل حکومت حمایت کرد<ref>اسعدی، ج1، ص151؛ دایرة‌المعارف خاورمیانه و شمال آفریقای کمبریج ص 305</ref>. در نخستین حکومت الجزایر مستقل، به ریاست بن‌بلا، بومدین به سمت‌های وزیر دفاع و فرمانده کل قوا، رئیس شورای انقلاب میهنی و معاون اول رئیس جمهور منصوب شد<ref>موسوعة السیاسة، همانجا</ref>.در 29 خرداد 1344/ 19 ژوئن 1965، سرهنگ بومدین با کودتای نظامی بن‌بلا را برکنار کرد. پس از کودتا، شورای انقلاب، مرکب از شخصیت‌های نظامی و به ریاست سرهنگ بومدین، زمام اختیار را به دست گرفت<ref>تاریخ معاصر کشورهای عربی، ص 604ـ605</ref>. در جریان کودتا بومدین یاران بن‌بلا را از مناصب مهم مملکتی کنار نهاد. در واقع کودتا حاصل کنشهای سیاسی بود که با برکناری وزیر کشور احمد مِدِغْری، از حامیان بومدین، آغاز شد، و موفقیت آن در نتیجه سیاست‌های مستبدانه بن‌بلا بود که سبب شد حمایت بسیاری از سیاستمداران و وزرای الجزایر را از دست بدهد<ref>اسعدی،ج1، ص154؛ رودی، ص 207؛ موسوعة‌السیاسة، همانجا</ref>. | ||
== تشکیل حکومت == | == تشکیل حکومت == | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== کودتا علیه بو مدین و نتایج آن == | == کودتا علیه بو مدین و نتایج آن == | ||
با روی کار آمدن بومدین نفوذ و حضور مقتدرانه نظامیان در کلیه بخش‌ها و در ساختار کشور توسعه یافت<ref>راسخ، ص1053</ref>. اما کودتای نافرجام سرهنگ طاهرزُبَیری در 1346ش/1967، بومدین را برآن داشت که به جای وابستگی به حمایت نظامیان، به ائتلاف متخصصانِ با سابقه اداری و مشاوران نظامیِ متخصص متکی باشد<ref>دایرة‌المعارف خاورمیانة معاصر، همانجا</ref>. پس از شکست کودتای زبیری، برخوردهای جناحی در الجزایر فروکش کرد، امنیت داخلی برقرار شد و از آن پس هیچگونه مخالفت فعالی با حکومت بروز نکرد<ref>اسعدی، ج1، ص156؛</ref> <ref>دایرة‌المعارف خاورمیانه و شمال | با روی کار آمدن بومدین نفوذ و حضور مقتدرانه نظامیان در کلیه بخش‌ها و در ساختار کشور توسعه یافت<ref>راسخ، ص1053</ref>. اما کودتای نافرجام سرهنگ طاهرزُبَیری در 1346ش/1967، بومدین را برآن داشت که به جای وابستگی به حمایت نظامیان، به ائتلاف متخصصانِ با سابقه اداری و مشاوران نظامیِ متخصص متکی باشد<ref>دایرة‌المعارف خاورمیانة معاصر، همانجا</ref>. پس از شکست کودتای زبیری، برخوردهای جناحی در الجزایر فروکش کرد، امنیت داخلی برقرار شد و از آن پس هیچگونه مخالفت فعالی با حکومت بروز نکرد<ref>اسعدی، ج1، ص156؛</ref> <ref>دایرة‌المعارف خاورمیانه و شمال آفریقای کمبریج، ص304</ref> <ref>کوک، ص96</ref>. | ||
== موفقیت‌های حکومت بو مدین == | == موفقیت‌های حکومت بو مدین == | ||
در سال‌های 1347ـ1350 ش/ 1968ـ1971، تشکیلات حکومتی شکل گرفت و اقتصاد دولتی توسعه یافت. بومدین الگوی تعاونیهای دولتی و سرمایه‌گذاری دولتی را معمول کرد. اوج این مرحله، کامیابی او در ملی‌کردن صنایع نفت و گاز در 1350 ش/ 1971 بود<ref>دایرة‌المعارف خاورمیانه و شمال | در سال‌های 1347ـ1350 ش/ 1968ـ1971، تشکیلات حکومتی شکل گرفت و اقتصاد دولتی توسعه یافت. بومدین الگوی تعاونیهای دولتی و سرمایه‌گذاری دولتی را معمول کرد. اوج این مرحله، کامیابی او در ملی‌کردن صنایع نفت و گاز در 1350 ش/ 1971 بود<ref>دایرة‌المعارف خاورمیانه و شمال آفریقای کمبریج، همانجا؛ فارسون، ص43)</ref>، دولت الجزایر با هدف سوسیالیستی کردن کشور، تقریباً همه سرمایه‌گذاری های اقتصادی را به دست گرفت. باور مسلّم بومدین این بود که فقط با نظام تصمیم‌گیری منسجم و متمرکز می‌توان بر آثار نامطلوب اقتصادی ناشی از هشت‌سال جنگ استقلال و ستیزه‌های دامنه‌دار جناحی غلبه کرد<ref>دایرة‌المعارف خاورمیانة معاصر، همانجا</ref><ref>عکاش، ص 129</ref> بومدین برای توسعه کشور، بر تغییر زیربنای مادی جامعه از طریق رشد سریع صنعتی تأکید داشت<ref>فارسون، ص70</ref>. سیاست «تجهیز صنایع» در قالب یک طرح و برنامه سه‌ساله مقدماتی و دو برنامه چهارساله توسعه (مجموعاً از 1346ش/1967 تا 1356ش/1974) دنبال شد<ref>فارسون، ص 45ـ46</ref><ref>بنون، ص129ـ 138</ref> <ref>دایرة‌المعارف خاورمیانة معاصر، همانجا</ref>. | ||
== آثار سوء سیاست‌های اقتصادی بومدین == | == آثار سوء سیاست‌های اقتصادی بومدین == | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
بومدین از سازمان آزادیبخش فلسطین نیز حمایت می‌کرد. | بومدین از سازمان آزادیبخش فلسطین نیز حمایت می‌کرد. | ||
در جنگ رمضان (مهر 1352/اکتبر 1973) میان اعراب و اسرائیل، الجزایر در جبهه دیپلماتیک فعال بود (اسعدی، ج1، ص170). بومدین کشورهای | در جنگ رمضان (مهر 1352/اکتبر 1973) میان اعراب و اسرائیل، الجزایر در جبهه دیپلماتیک فعال بود (اسعدی، ج1، ص170). بومدین کشورهای آفریقایی را به قطع روابط با اسرائیل تشویق می‌کرد تا از این طریق اسرائیل را در انزوایی سیاسی قرار دهد<ref>ادموندسون، ص852</ref>. | ||
در آذر 1356/دسامبر 1977، الجزایر با امضای اعلامیه طرابلس، تلاش‌های مصر برای مذاکره با اسرائیل را محکوم و روابط سیاسی خود را با مصر قطع کرد<ref>اسعدی، ج1، ص171</ref>. | در آذر 1356/دسامبر 1977، الجزایر با امضای اعلامیه طرابلس، تلاش‌های مصر برای مذاکره با اسرائیل را محکوم و روابط سیاسی خود را با مصر قطع کرد<ref>اسعدی، ج1، ص171</ref>. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
الجزایر در دهه هفتاد میلادی، با داشتن هیئتهای دیپلماتیک قوی، یکی از بانیان «گروه 77» و مشوّق طرح «نظام نوین اقتصاد بین‌الملل» در چارچوب سازمان ملل متحد شناخته می‌شد<ref>سریع‌القلم، همانجا</ref> <ref> رودی، ص211،213</ref><ref>کاسسه، ص 413</ref>. | الجزایر در دهه هفتاد میلادی، با داشتن هیئتهای دیپلماتیک قوی، یکی از بانیان «گروه 77» و مشوّق طرح «نظام نوین اقتصاد بین‌الملل» در چارچوب سازمان ملل متحد شناخته می‌شد<ref>سریع‌القلم، همانجا</ref> <ref> رودی، ص211،213</ref><ref>کاسسه، ص 413</ref>. | ||
در اجلاس‌های سران سازمان وحدت | در اجلاس‌های سران سازمان وحدت آفریقا و چهارمین نشست سران جنبش عدم تعهد (1352 ش/ 1973 در الجزایر)، بومدین در ایجاد هماهنگی میان کشورهای عربی ـ آفریقایی نقش مهمی داشت<ref>ادموندسون، همانجا</ref> و در 1356 ش/ 1977 به ریاست جنبش غیرمتعهّدها انتخاب شد<ref>سریع‌القلم، همانجا</ref>. | ||
=== تنش آمیزترین مساله سیاست خارجی دولت بومدین === | === تنش آمیزترین مساله سیاست خارجی دولت بومدین === | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
کارل فارسون، سرمایه‌داری دولتی در الجزایر: بررسی تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی الجزایر قبل و پس از استقلال، ترجمه پیروزالف، تهران 1358 ش؛ | کارل فارسون، سرمایه‌داری دولتی در الجزایر: بررسی تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی الجزایر قبل و پس از استقلال، ترجمه پیروزالف، تهران 1358 ش؛ | ||
جاوید قربان اوغلی، «جمعیت العلما و نقش آن در احیای هویت اسلامی الجزایر»، مطالعات | جاوید قربان اوغلی، «جمعیت العلما و نقش آن در احیای هویت اسلامی الجزایر»، مطالعات آفریقا، سال1، ش 2 (زمستان 1373)؛ | ||
آنتونیو کاسسه، حقوق بین‌الملل در جهانی نامتحد، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران 1370ش؛ | آنتونیو کاسسه، حقوق بین‌الملل در جهانی نامتحد، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران 1370ش؛ | ||
ژوزف کوک، مسلمانان | ژوزف کوک، مسلمانان آفریقا، ترجمه اسداله علوی، مشهد1373 ش؛ | ||
موسوعه السیاسه ، چاپ عبدالوهاب کیالی، بیروت 1979ـ1994؛ | موسوعه السیاسه ، چاپ عبدالوهاب کیالی، بیروت 1979ـ1994؛ | ||