ابوبکر بن ابی قحافه: تفاوت میان نسخه‌ها

| سال تولد = سال 3 عام الفیل  

| محل تولد = مکه

| محل درگذشت = مدینه  

| فعالیت‌ها = خلیفه اول، اکثر غزوات پیامبر(صلی الله علیه)، جزء نخستین گروندگان  

ابوبکر، بنابر برخی از روایات<ref>ابن اثیر الجزری، اسدالغابة، ۱۲۸۶ق، ج۳، ص۲۲۳</ref> و قرائنی همچون مدت عمر و تاریخ وفات وی، دو سال و چند ماه پس از [[عام الفیل]] در [[مکه]] زاده شد. اسم وی در [[جاهلیت]]، عبدالکعبه بود و پس از [[اسلام]]، [[پیامبر (صلی الله علیه)]] وی را عبدالله خواند<ref> ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۶۰م، ص۱۶۷.</ref>. پدرش ابوقُحافه عثمان (درگذشت ۱۴ق) و مادرش امّ الخیر سَلْمی، بنت صخر بن عمرو بن کعب، هر دو از تیره تیم بودند و از طریق مرّه، نیای پنجم‌شان، با پیامبر(صلی الله علیه) نسبت داشتند<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۳، ص۱۶۹؛ ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۶۰م، ص۱۶۷-۱۶۸.</ref>. در برخی [[روایات]] [[اهل‌سنت]]، نام وی عتیق ذکر شده؛<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۳، ص۱۷۰؛ ابن اثیر الجزری، اسدالغابة، ۱۲۸۶ق، ج۳، ص۲۰۵</ref> اما ظاهرا عتیق لقب وی باشد. کنیه وی ابوبکر است. اما در اینکه وی پسری به نام بکر داشته است، اختلاف وجود دارد. در هیچ‌کدام از منابعی که فرزندان ابوبکر را برشمرده‌اند، نامی از بکر نیامده است. <ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۴۶؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۱۳</ref> و در زمینه این نام‌گذاری برخی از تاریخ‌نگاران همچون بلاذری و طبری وجوهی دیگر را ذکر کرده‌اند. <ref>(رک: بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۵۸۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۵۳-۲۵۵؛ مفید، الارشاد، مکتبه بصیرتی، ص۱۰۲)</ref>

قُتَیله دختر عبدالعُزی، اُم رُومان دختر عامر بن عُوَیمر<ref> انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۰۱</ref>، اسماء دختر عُمَیس خَثْعَمی و حبیبه دختر خارجة بن زید خزرجی<ref>الطبقات، ج۳، ص۱۲۶</ref> همسران ابوبکر بودند <ref>عبدالله، عبدالرحمن و محمد، پسران او و اسماء، عایشه و ام کلثوم دختران او بودند. عایشه، به همسری پیامبر(صلی الله علیه) درآمد و اسماء، همسر زبیر بن عوام و مادر عبدالله بن زبیر شد. محمد فرزند ابوبکر، پس از مرگ او و ازدواج مادرش، اسماء بنت عمیس با امیرمؤمنان(علیه السلام) زیر نظر او تربیت گردید و از اصحاب نزدیکش شد و توسط عمرو بن عاص در مصر به قتل رسید. (انساب الاشراف، ج۳، ص۱۶۷؛ الامالی، ص۷۹) قاسم فرزند محمد بن ابی‌بکر از فقیهان هفت‌گانه مدینه و پدر ام فَروه، همسر امام باقر (علیه السلام) بود. (التنبیه و الاشراف، ص۲۴۹؛ انساب الاشراف، ج۱۰، ص۱۱۱) بیشترین نسل ابوبکر از طَلْحَه، نوه عبدالرحمان بن ابی‌بکر، با نام طَلحیون ادامه یافت. (التنبیه و الاشراف، ص۲۴۹)</ref>.

دربارۀ زندگانی و احوال ابوبکر، پیش از اسلام، اطلاعاتی در منابع آمده است که نمی‌توان همه را با اطمینان پذیرفت: وی از بزرگان و خردمندان قریش به شمار می‌آمده و در نسب‌دانی سرآمد دیگران بوده است. <ref> طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۳۱۷</ref>

ابن عبدربه نیز داستانی در باب نسب‌دانی او آورده است. <ref>ابن عبدربه، احمد بن محمد، ج۳، ص۳۲۶-۳۲۷، العقد الفرید، به کوشش احمد امین و دیگران، بیروت، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م</ref>

او دیات کشته شدگان را تعیین می‌کرد و قریش طبق نظر وی آن را می‌پرداخت. <ref> ابن اثیر، علی بن محمد، ج۳، ص۲۰۶، اسدالغابه، قاهره، ۱۲۸۶ق</ref>

وی از جوانی به بازرگانی (بزازی) اشتغال داشته<ref>ابن رسته، احمد بن عمر، ج۷، ص۲۱۵، الاعلاق النفیسه، لیدن، ۱۸۹۱م</ref> و مردی توانگر با ۰۰۰‘۴۰ درهم اندوختۀ نقد بوده است. <ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۷۲، بیروت، دار صادر</ref>

محققان اهل سنت نوشته‌اند که ابوبکر از جوانی از دوستان نزدیک پیامبر بوده و در یکی از سفرهای شام نیز آن حضرت را همراهی کرده است،<ref>سیوطی، الخصائص الکبری، ج۱، ص۸۴، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م</ref> اما بول روایت ابن حجر <ref>کازرونی، محمد ابن مسعود، ج۱، ص۲۱۵، نهایه المسؤول، ترجمۀ عبدالسلام بن علی ابرقوهی، به کوشش جعفر یاحقی، تهران، ۱۳۶۶ش</ref> را در باب دوستی ابوبکر و پیامبر قابل اعتماد نمی‌داند.

در مورد زمان اسلام آوردن او بین روایات [[اهل سنت]] اختلاف است. با توجه به قطعی بودن عنوان اولین مرد مسلمان برای حضرت امام (علیه السلام)، برخی از منابع سعی نموده‌اند با نقل روایاتی او را اولین مرد بالغ مسلمان نشان دهند (چرا که امام علی (علیه السلام) در هنگام ایمان آوردن بیش از ده سال نداشت) اما در روایتی محمد بن ‌سعد از پدر خود نقل می‌کند که پیش ‌از ابوبکر بیش از پنجاه نفر مسلمان شده بودند.<ref> تاریخ طبری، ج‌ 2، ص‌ 316</ref>

ابوبکر شخصیت سیاسی یا نظامی شناخته شده‌ای نداشت و در تحولات نظامی دوران ده ساله مدینه، خاطره ویژه ای از مبارزه و جنگجویی وی بر جای نمانده است. وی با عمر بن خطاب عقد اخوت داشت و بعدها به همراه او و ابوعبیده جراح توانستند خلافت را در اختیار بگیرد. عمر قائم مقام شد و ابوعبیده فرمانده نیروهای نظامی گردید! و در حقیقت یک کودتای سه نفره، قدرت را تقسیم و برای خود تثبیت کرد.<ref> از پیدایش اسلام تا ایران اسلامی، رسول جعفریان، ص 132</ref>

جمعی از مسلمانان و از جمله اهل بیت و در راس آنها علی ابن ابی‌طالب (علیه السلام)، وقتی نادیده انگاشتن واقعه غدیر و نصب جانشینی الهی را از سوی برخی از اصحاب دیدند و از نتیجه تصویب افراد جلسه در سقیفه مطلع شدند به عنوان اعتراض از اکثریت جدا و متمایز گشتند و از همان وقت بنای تشیع و تبعیت و پیروی از علی بن ابی‌طالب پی ریزی شد، این عده که در میان آنها صحابه ای چون عباس، [[فضل بن عباس]]، [[زبیر]]، [[خالد بن سعید]]، [[مقداد]]، [[سلمان فارسی]]، [[ابوذر]]، [[عمار یاسر]]، [[براء بن عازب]] و... حضور داشتند، در خانه [[حضرت فاطمه زهرا]] (س) تجمع نمودند. ولی اعتراض آنان، خلیفه و گروه حمایتگر او را از کرده خویش بازنداشت. قدرت بدست گرفتگان، با اعتراضات مخالفان به شدت برخورد کرده و در نهایت بدون اجازه وارد خانه دختر رسول خدا (صلی الله علیه) شدند و علی (علیه السلام) را به اجبار و اکراه به مسجد بردند.

بنابر قول شیعه در این واقعه جنین در شکم فاطمه زهرا (س) به نام محسن که نزدیک وضع حملش بود، بر اثر هجوم به خانه آن حضرت سِقط شد<ref> بحارالانوار، (چ قدیم)، ج 2، ص 231؛ (چ جدید) ج 3، ص 348</ref> و بر اثر همان صدمات، آن حضرت نود و پنج روز پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله - بنا به قولی که روایات صحیح السند بر ان دلالت دارند - به شهادت رسید.<ref>فاطمه دختری از آسمان، علی آقا شریفیان - عبدالرسول احمدیان، انتشارات شهید محمدحسین فهمیده، ص 109</ref>