پرش به محتوا

شام (شامات): تفاوت میان نسخه‌ها

شام (شامات) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۵ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۸

۶۳۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۵ فوریهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۴: خط ۲۴:
منطقه شامات پیش از آن که تحت سلطه مسلمانان درآید در تصرف امپراتوری روم شرقی بود. قبل از اسلام قبایل بزرگ عربی از جزیرة العرب به این دیار کوچیده بودند که مهمترین آن قبایل عبارت بودند از قضاعه، جذام، لخم، کلب، تَنوخ، سلیح، و بهراء. آنان به دلیل زندگی طولانی در جوار رومیان، غالباً به کیش نصرانی درآمده و آداب و رسوم آنها را پذیرفته بودند.
منطقه شامات پیش از آن که تحت سلطه مسلمانان درآید در تصرف امپراتوری روم شرقی بود. قبل از اسلام قبایل بزرگ عربی از جزیرة العرب به این دیار کوچیده بودند که مهمترین آن قبایل عبارت بودند از قضاعه، جذام، لخم، کلب، تَنوخ، سلیح، و بهراء. آنان به دلیل زندگی طولانی در جوار رومیان، غالباً به کیش نصرانی درآمده و آداب و رسوم آنها را پذیرفته بودند.


پس از بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله دو جنگ به نام‌های سریه موته و غزوه تبوک بر ضد رومیان در منطقه شامات درگرفت. پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شام در سال چهاردهم هجرت در عصر خلافت ابوبکر فتح شد و باقی مناطق نیز به مرور زمان در عصر خلافت عمر تصرف شد.
پس از [[بعثت]] [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)]] دو جنگ به نام‌های [[جنگ موته|سریه موته]] و [[غزوه تبوک]] بر ضد رومیان در منطقه شامات درگرفت. پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) شام در سال چهاردهم هجرت در عصر خلافت [[ابوبکر]] فتح شد و باقی مناطق نیز به مرور زمان در عصر خلافت عمر تصرف شد.


پس از فتح شام حکومت آنجا به معاویه بن ابی سفیان واگذار شد. وی از آن تاریخ تا سال ۳۵ قمری از سوی خلفای سه گانه حاکم بود تا این که در آن سال با آغاز خلافت امام علی ‌علیه‌السلام از حکمرانی شام عزل شد ولی او زیربار نرفت و این نزاع به جنگ صفین منتهی شد.
پس از فتح شام حکومت آنجا به [[معاویه بن ابی سفیان]] واگذار شد. وی از آن تاریخ تا سال ۳۵ قمری از سوی خلفای سه گانه حاکم بود تا این که در آن سال با آغاز خلافت [[علی بن ابی طالب|امام علی ‌(علیه‌السلام)]] از حکمرانی شام عزل شد ولی او زیربار نرفت و این نزاع به [[جنگ صفین]] منتهی شد.


پس از شهادت امام علی ‌علیه‌السلام معاویه با نیرنگ به حکومت رسید و شام را مرکز حکومت امویان قرار داد و تا سال ۱۲۷ قمری پایتخت باقی ماند.
پس از شهادت امام علی ‌(علیه‌السلام) [[معاویه]] با نیرنگ به حکومت رسید و شام را مرکز [[امویان|حکومت امویان]] قرار داد و تا سال ۱۲۷ قمری پایتخت باقی ماند.


از آن پس عباسیان، همدانیان، فاطمیان [[مصر]]، سلاجقه و عثمانیان بر آن دیار حکومت کردند تا این که در قرون اخیر با سلطه غربیان به ویژه پس از جنگ جهانی اول، این سرزمین از هم متلاشی و به چند کشور عربی تقسیم شد<ref>سوریه، کتابخانه طهور، بازیابی ۲ بهمن ۱۳۹۱</ref>.
از آن پس [[عباسیان]]، [[همدانیان]]، [[فاطمیان|فاطمیان مصر]]، [[سلاجقه]] و [[عثمانیان]] بر آن دیار حکومت کردند تا این که در قرون اخیر با سلطه غربیان به ویژه پس از [[جنگ جهانی اول]]، این سرزمین از هم متلاشی و به چند کشور عربی تقسیم شد<ref>سوریه، کتابخانه طهور، بازیابی ۲ بهمن ۱۳۹۱</ref>.


== شام سرزمین پیامبران ==
== شام سرزمین پیامبران ==
شام در گذشته دور به منطقه نسبتاً بزرگتر و وسیع تر گفته می‌شد و شامل فلسطین، اردن، لبنان و سوریه فعلی بوده است.
شام در گذشته دور به منطقه نسبتاً بزرگتر و وسیع تر گفته می‌شد و شامل [[فلسطین]]، [[اردن]]، [[لبنان]] و [[سوریه]] فعلی بوده است.
سرزمین شام، خاستگاه پیامبران و محل ظهور برانگیخته‌های الهی و ادیان توحیدی است و لذا برای همه خداپرستان و موحدان و پیروان آیین‌های آسمانی همواره سرزمینی مقدس و خاطره انگیز می‌باشد.
سرزمین شام، خاستگاه پیامبران و محل ظهور برانگیخته‌های الهی و ادیان توحیدی است و لذا برای همه خداپرستان و موحدان و پیروان آیین‌های آسمانی همواره سرزمینی مقدس و خاطره انگیز می‌باشد.
شام سرزمینی است که مسجد الاقصی در آن قرار دارد و رسول خدا (صلی الله علیه) از آنجا به معراج رفته ودر آسمان‌ها سیر فرموده است.
شام سرزمینی است که [[مسجد الاقصی]] در آن قرار دارد و رسول خدا (صلی الله علیه) از آنجا به معراج رفته ودر آسمان‌ها سیر فرموده است.


شهر بصری پذیرای پیامبر در نوجوانی و‌از بلاد شام است. پیام محمد (صلی الله علیه) به امپراطور روم در فلسطین به دست او رسیده است. بسیاری از مشاهد انبیاء و مقامات متبرک و مقدس در شام قرار دارد. مانند مشهد الخلیل و هجرتگاه او، شهر ایوب و چاه او، محراب داود و درگاه او، شگفتی‌های سلیمان و شهر او، قبر اسحاق و مادرش، بیت لحم زادگاه عیسی مسیح و گهواره اش، ده طالوت و نهر او، قتلگاه جالوت و ده او، طور سینا، قبة الصخره ربوه، صخره موسی و تپه عیسی، وادی مقدس، این همه در بلاد شام قرارداد و جملگی مورد تقدیس و احترام [[مسلمانان]] و اهل کتاب می‌باشد.
شهر بصری پذیرای پیامبر در نوجوانی و‌از بلاد شام است. پیام محمد (صلی الله علیه) به امپراطور روم در فلسطین به دست او رسیده است. بسیاری از مشاهد انبیاء و مقامات متبرک و مقدس در شام قرار دارد. مانند مشهد الخلیل و هجرت‌گاه او، شهر ایوب و چاه او، محراب داود و درگاه او، شگفتی‌های سلیمان و شهر او، قبر اسحاق و مادرش، بیت لحم زادگاه [[حضرت عیسی|عیسی مسیح]] و گهواره اش، ده طالوت و نهر او، قتلگاه جالوت و ده او، طور سینا، قبة الصخره ربوه، صخره موسی و تپه عیسی، وادی مقدس، این همه در بلاد شام قرارداد و جملگی مورد تقدیس و احترام [[مسلمانان]] و اهل کتاب می‌باشد.


== شام پس از اسلام ==
== شام پس از اسلام ==
ریشه پیوندهای خاص این سرزمین با تاریخ اسلام به سال‌های پیش از فتح دمشق باز می‌گردد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در دوران نوجوانی و جوانی به همراه عمویش، ابوطالب، به آن سرزمین سفر کرد، ولی هنوز به مقصد نرسیده بود که رویدادی برای ابوطالب رخ داد و مجبور شد سفرش را نیمه کاره رها سازد و به مکه باز گردد. آن رویداد، خبری بود که بُحیری، راهب نصرانی درباره پیامبریِ محمد دوازده ساله به ابوطالب داد و او را از خطر گزند رساندن یهودیان به پیامبر آخرالزمان، برحذر داشت<ref>کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، قم، دارالکتب الاسلامیه، 1395 ه. ق، ج1، ص183</ref>.
ریشه پیوندهای خاص این سرزمین با تاریخ اسلام به سال‌های پیش از فتح دمشق باز می‌گردد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در دوران نوجوانی و جوانی به همراه عمویش، ابوطالب، به آن سرزمین سفر کرد، ولی هنوز به مقصد نرسیده بود که رویدادی برای ابوطالب رخ داد و مجبور شد سفرش را نیمه کاره رها سازد و به مکه باز گردد. آن رویداد، خبری بود که بُحیری، راهب نصرانی درباره پیامبریِ محمد دوازده ساله به ابوطالب داد و او را از خطر گزند رساندن [[یهودیان]] به پیامبر آخرالزمان، برحذر داشت<ref>کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، قم، دارالکتب الاسلامیه، 1395 ه. ق، ج1، ص183</ref>.


== محل و محدوده ==
== محل و محدوده ==
در گذشته، سوریه کنونی بخش عمده‌‏ای از سرزمین شام بوده و این سرزمین، شامل کشورهای کنونیِ سوریه، [[لبنان]]، فلسطین و اردن می‌‏شده است. <big>الشأْم و الشَأم و الشآم</big> نامی بوده که جغرافی‌‏دانان عرب بر این منطقه نهاده‌‏اند. منطقه‌‏ای که از طرف غرب به دریای روم (مدیترانه امروزی) و از طرف شرق به بیابانی کشیده‌شده از منطقه أیله تا فرات‏ و از سوی دیگراز فرات تا مرز روم ‏منتهی می‌‏شود. بدین‏ صورت، سرزمین‏‌های روم در شمال، مرز مصر و بیابان بنی‌‏اسرائیل در جنوب آن واقع شده و آخرین محدوده آن ‏در سمت [[مصر]] رَفَحْ و سمت روم الثغور است<ref> اصطخری، المسالک و الممالک، ص ۵۵</ref>.
در گذشته، سوریه کنونی بخش عمده‌‏ای از سرزمین شام بوده و این سرزمین، شامل کشورهای کنونیِ سوریه، [[لبنان]]، فلسطین و اردن می‌‏شده است<big>الشأْم و الشَأم و الشآم</big>. نامی بوده که جغرافی‌‏دانان عرب بر این منطقه نهاده‌‏اند. منطقه‌‏ای که از طرف غرب به دریای روم (مدیترانه امروزی) و از طرف شرق به بیابانی کشیده‌شده از منطقه أیله تا [[فرات‏]] و از سوی دیگراز فرات تا مرز روم ‏منتهی می‌‏شود. بدین‏ صورت، سرزمین‏‌های روم در شمال، مرز [[مصر]] و بیابان [[بنی اسرائیل|بنی‌‏اسرائیل]] در جنوب آن واقع شده و آخرین محدوده آن ‏در سمت [[مصر]] رَفَحْ و سمت روم الثغور است<ref> اصطخری، المسالک و الممالک، ص ۵۵</ref>.


== مناطق مهم شام ==
== مناطق مهم شام ==
خط ۶۶: خط ۶۶:
با چنین اوصافی، هنگام ورود اسیران به شام، آنان را از شلوغ‌ترین دروازه شهر، به نام دروازه ساعات وارد می‌کنند<ref> لواعج الاشجان، علامه سید محسن امین عاملی، ص 220</ref>؛ در شهر، شادی عمومی اعلام شده و مردم لباسهای نو پوشیده و صدای هلهله و شادی بلند است. زنان دف می زدند و اسیران از میان شلوغی‌ها، می گذرند.
با چنین اوصافی، هنگام ورود اسیران به شام، آنان را از شلوغ‌ترین دروازه شهر، به نام دروازه ساعات وارد می‌کنند<ref> لواعج الاشجان، علامه سید محسن امین عاملی، ص 220</ref>؛ در شهر، شادی عمومی اعلام شده و مردم لباسهای نو پوشیده و صدای هلهله و شادی بلند است. زنان دف می زدند و اسیران از میان شلوغی‌ها، می گذرند.


ساربانان برای سوزاندن دل اهل بیت علیهم‌السلام، سرها را پیشاپیش محملها می‌برند. جلوتر از همه، سر علمدار [[کربلا]] جلوه‌گری می‌کند و بنابر بعضی نقل‌ها، سر مقدس امام حسین ‌علیه‌السلام را پشت سر محمل‌ها وارد می‌کنند تا مردم به اشتباه بیفتند و احدی از دوست داران، اهل‌بیت علیهم‌السلام را نشناسد و عیش مردم را بر هم نزند. هتاکی‌ها شروع می‌شود؛ پیرزنی به سر بریده حضرت سنگ می‌زند و مردم که مست هوسرانی و ولنگاری هستند، از او تقلید می‌کنند.
ساربانان برای سوزاندن دل اهل بیت علیهم‌السلام، سرها را پیشاپیش محملها می‌برند. جلوتر از همه، سر علمدار [[کربلا]] جلوه‌گری می‌کند و بنابر بعضی نقل‌ها، سر مقدس امام حسین ‌علیه‌السلام را پشت سر محمل‌ها وارد می‌کنند تا مردم به اشتباه بیفتند و احدی از دوست داران، [[اهل‌بیت|اهل‌بیت (علیهم‌السلام)]] را نشناسد و عیش مردم را بر هم نزند. هتاکی‌ها شروع می‌شود؛ پیرزنی به سر بریده حضرت سنگ می‌زند و مردم که مست هوسرانی و ولنگاری هستند، از او تقلید می‌کنند.


امام سجاد ‌علیه‌السلام می‌فرماید: «در شام هفت مصیبت بر ما وارد آوردند که از آغاز اسیری تا پایان بی سابقه بود؛ ساربانان با کعب نی و تازیانه، ما را از میان جمعیت مطرب گذراندند. نیزه داران با سرها بازی می‌کردند و نیزه هایشان را در هوا می چرخاندند. گاهی سرها از بالای نیزه ها روی زمین و زیر دست و پای مردم و مرکبها می افتاد. زنان شامی از بالای بامها روی سر ما آتش و خاکستر داغ می ریختند که تکه ای از آن روی عمامه ام افتاد و چون دست‌هایم را با زنجیر به گردنم بسته بودند، عمامه ام سوخت و آتش به سرم رسید. از طلوع آفتاب تا غروب ما را در کوچه ها می‌گردانیدند و می‌گفتند: «این نامسلمان‌ها را بکشید!» ما را با یک رشته طناب به هم بسته بودند و از دهلیز خانه یهودیان و مسیحیان می گذراندند و به آنان می‌گفتند: این‌ها قاتلان پدران و فرزندان شما هستند، انتقام خودتان را بگیرید! آنان همگی در این لحظه به سوی ما سنگ و چوب پرتاب کردند.
[[امام سجاد|امام سجاد ‌(علیه‌السلام)]] می‌فرماید: «در شام هفت مصیبت بر ما وارد آوردند که از آغاز اسیری تا پایان بی سابقه بود؛ ساربانان با کعب نی و تازیانه، ما را از میان جمعیت مطرب گذراندند. نیزه داران با سرها بازی می‌کردند و نیزه هایشان را در هوا می چرخاندند. گاهی سرها از بالای نیزه ها روی زمین و زیر دست و پای مردم و مرکبها می افتاد. زنان شامی از بالای بامها روی سر ما آتش و خاکستر داغ می ریختند که تکه ای از آن روی عمامه ام افتاد و چون دست‌هایم را با زنجیر به گردنم بسته بودند، عمامه ام سوخت و آتش به سرم رسید. از طلوع آفتاب تا غروب ما را در کوچه ها می‌گردانیدند و می‌گفتند: «این نامسلمان‌ها را بکشید!» ما را با یک رشته طناب به هم بسته بودند و از دهلیز خانه یهودیان و مسیحیان می گذراندند و به آنان می‌گفتند: این‌ها قاتلان پدران و فرزندان شما هستند، انتقام خودتان را بگیرید! آنان همگی در این لحظه به سوی ما سنگ و چوب پرتاب کردند.


افزون بر آن، ما را به بازار برده فروشان برده و ما را در معرض فروش قرار دادند. همچنین ما را در خرابه ای جای دادند که روزها از گرما و شب‌ها از سرما آسایش نداشتیم<ref>تذکرة الشهدا، ص 412</ref>.»
افزون بر آن، ما را به بازار برده فروشان برده و ما را در معرض فروش قرار دادند. همچنین ما را در خرابه ای جای دادند که روزها از گرما و شب‌ها از سرما آسایش نداشتیم<ref>تذکرة الشهدا، ص 412</ref>.»


امام رضا ‌(علیه‌السلام) در توضیح رفتار یزید با اسیران سرفراز کربلا در مجلس او فرموده است: «وقتی سر مقدس حضرت حسین بن علی علیهماالسلام را به شام آوردند، یزید دستور داد سفره غذا بگسترند. ابتدا به همراه اطرافیان خود، مشغول خوردن غذا و نوشیدن شراب شد. سپس دستور داد تا سر مقدس امام را داخل تشتی از طلا بگذارند و بیاورند. او سر امام را زیر تختی که بر آن نشسته بود قرار داد. وی همچنان شراب می نوشید. پس از مدتی دستور داد تا شطرنج بیاورند. آنگاه مشغول بازی با شطرنج شد و شروع به مسخره کردن امام حسین ‌علیه‌السلام، پدر و جدش رسول خدا نمود و در همین حین هر گاه از حریف خود در بازی می بُرد، جامی از شراب سر می کشید و ته مانده آن را داخل تشت می ریخت. پس بر شیعیان ماست که از شراب و شطرنج (قمار) دوری کنند و هر گاه شراب و شطرنج می‌بینند، [مصایب] امام حسین ‌علیه‌السلام را به یاد آرند و بر دشمنان او؛ یزید و آل زیاد لعنت فرستند تا خداوند متعال، گناهان آنان را بیامرزد حتی اگر به تعداد ستارگان آسمان باشد<ref>عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج 2، ص 21؛ قمقام زخّار و صمصام بتّار، فرهاد میرزا، ص 568؛ منتهی الامال، شیخ عباس قمی، ج 1، ص 790؛ فرسان الهیجاء، ص 289</ref>.»
[[علی بن موسی بن جعفر|امام رضا ‌(علیه‌السلام)]] در توضیح رفتار یزید با اسیران سرفراز کربلا در مجلس او فرموده است: «وقتی سر مقدس حضرت حسین بن علی علیهم‎االسلام را به شام آوردند، [[یزید]] دستور داد سفره غذا بگسترند. ابتدا به همراه اطرافیان خود، مشغول خوردن غذا و نوشیدن [[شراب]] شد. سپس دستور داد تا سر مقدس امام را داخل تشتی از طلا بگذارند و بیاورند. او سر امام را زیر تختی که بر آن نشسته بود قرار داد. وی همچنان شراب می نوشید. پس از مدتی دستور داد تا شطرنج بیاورند. آنگاه مشغول بازی با شطرنج شد و شروع به مسخره کردن امام حسین ‌علیه‌السلام، پدر و جدش رسول خدا نمود و در همین حین هر گاه از حریف خود در بازی می بُرد، جامی از شراب سر می کشید و ته مانده آن را داخل تشت می ریخت. پس بر شیعیان ماست که از شراب و شطرنج (قمار) دوری کنند و هر گاه شراب و شطرنج می‌بینند، [مصایب] امام حسین ‌(علیه‌السلام) را به یاد آرند و بر دشمنان او؛ یزید و [[آل زیاد]] لعنت فرستند تا خداوند متعال، گناهان آنان را بیامرزد حتی اگر به تعداد ستارگان آسمان باشد<ref>عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج 2، ص 21؛ قمقام زخّار و صمصام بتّار، فرهاد میرزا، ص 568؛ منتهی الامال، شیخ عباس قمی، ج 1، ص 790؛ فرسان الهیجاء، ص 289</ref>.»


== چه کسانی در شام مدفون هستند ==
== چه کسانی در شام مدفون هستند ==


=== حضرت زینب سلام الله علیها ===
=== حضرت زینب (سلام الله علیها) ===
آستانه حضرت زینب دختر امام علی(علیه السلام) در شهرک «السیدة زینب» در جنوب دمشق از مهم‌ترین زیارتگاه‌های [[شیعیان]] در حوزه دمشق و کشور سوریه به شمار می‌ آید و مورد توجه شیعیان از سراسر جهان قرار دارد.
آستانه حضرت زینب دختر امام علی(علیه السلام) در شهرک «السیدة زینب» در جنوب دمشق از مهم‌ترین زیارتگاه‌های [[شیعیان]] در حوزه دمشق و کشور سوریه به شمار می‌ آید و مورد توجه شیعیان از سراسر جهان قرار دارد.
حضرت زینب(سلام الله علیها) بنا بر قول معروف در 15 رجب سال 62 هجری قمری در سن 56 سالگی در شام از دنیا رفت. بانوی قهرمانی که پس از شهادت امام حسین، ارائه نهضت عاشورا را به دوش کشید و پرچمدار این قیام بود. بدن مطهر آن بانوی بزرگوار در جنوب دمشق دفن گردید.
حضرت زینب(سلام الله علیها) بنا بر قول معروف در 15 رجب سال 62 هجری قمری در سن 56 سالگی در شام از دنیا رفت. بانوی قهرمانی که پس از شهادت [[امام حسین]]، ارائه نهضت عاشورا را به دوش کشید و پرچمدار این قیام بود. بدن مطهر آن بانوی بزرگوار در جنوب دمشق دفن گردید.
اقوال دیگری نیزدرباره چگونگی رحلت و مکان دفن حضرت زینب (سلام الله علیها) وجود دارد که در ادامه بصورت مختصر به آن اشاره می‌کنیم.
اقوال دیگری نیزدرباره چگونگی رحلت و مکان دفن حضرت زینب (سلام الله علیها) وجود دارد که در ادامه بصورت مختصر به آن اشاره می‌کنیم.
براساس برخی نوشته‌ها حضرت زینب(سلام الله علیها) بعد از حادثه کربلا به [[مدینه]] آمدند و پس از ورود به مدینه پیوسته عزادار و گریان بودند تا این که پس از یک سال و نیم در همان مدینه (قبرستان بقیع) از دنیا رفتند و در همان جا دفن شدند. وبنا بر این قول اکنون از قبر آن بانوی محترمه، اثری در دست نیست.
براساس برخی نوشته‌ها حضرت زینب(سلام الله علیها) بعد از حادثه کربلا به [[مدینه]] آمدند و پس از ورود به مدینه پیوسته عزادار و گریان بودند تا این که پس از یک سال و نیم در همان مدینه ([[قبرستان بقیع]]) از دنیا رفتند و در همان جا دفن شدند. وبنا بر این قول اکنون از قبر آن بانوی محترمه، اثری در دست نیست.
براساس احتمالات دیگر آن حضرت پس از ورود به مدینه، در مجالس و محافل سخن می‌گفت و مظالم و جنایات یزیدیان را بازگو می‌کرد. فرماندار مدینه ماجرا را به یزید نوشت و او دستور داد زینب را مخیر سازند تا هر شهری که می‌خواهد (غیر از مکه و مدینه) برود. حضرت زینب به شام رفت و در آن جا اقامت کرد و پس از چندی در همان جا از دنیا رفت. (قول معروف)
براساس احتمالات دیگر آن حضرت پس از ورود به مدینه، در مجالس و محافل سخن می‌گفت و مظالم و جنایات یزیدیان را بازگو می‌کرد. فرماندار مدینه ماجرا را به یزید نوشت و او دستور داد زینب را مخیر سازند تا هر شهری که می‌خواهد (غیر از مکه و مدینه) برود. حضرت زینب به شام رفت و در آن جا اقامت کرد و پس از چندی در همان جا از دنیا رفت. (قول معروف)
در روایت دیگر آمده است، حضرت زینب(سلام الله علیها) به علت افشاگری علیه دستگاه بنی امیه، مجبور به ترک مدینه شد. از این رو مصر را انتخاب کرد و پس از مدتی اقامت همان جا از دنیا رفت. سیده زینب در شهر قاهره هم اکنون زیارتگاه مجلل و با شکوهی است، البته گفته شده است این قبر متعلق به زینب بنت یحیی بن حسن الانور ابن زید ابن حسن ابن علی بن ابیطالب است که به دلیل تشابه اسمی با حضرت زینب(سلام الله علیها) عقیله بنی‌هاشم، اشتباه گرفته شده است.
در روایت دیگر آمده است، حضرت زینب(سلام الله علیها) به علت افشاگری علیه دستگاه [[بنی امیه]]، مجبور به ترک مدینه شد. از این رو مصر را انتخاب کرد و پس از مدتی اقامت همان جا از دنیا رفت. سیده زینب در شهر [[قاهره]] هم اکنون زیارتگاه مجلل و با شکوهی است، البته گفته شده است این قبر متعلق به زینب بنت یحیی بن حسن الانور ابن زید ابن حسن ابن علی بن ابیطالب است که به دلیل تشابه اسمی با حضرت زینب (سلام الله علیها) [[زینب بنت علی|عقیله بنی‌هاشم]]، اشتباه گرفته شده است.


=== حضرت رقیه سلام الله علیها ===
=== حضرت رقیه سلام الله علیها ===
یکی دیگر از زیارتگاه های مهم شیعیان در قلب دمشق قرار دارد و همچون بارگاه حضرت زینب(سلام الله علیها) از توجه و اهمیت بالایی برخوردار است. آستانه حضرت رقیه دختر امام حسین(علیه السلام) در دمشق.
یکی دیگر از زیارتگاه های مهم شیعیان در قلب دمشق قرار دارد و همچون بارگاه حضرت زینب (سلام الله علیها) از توجه و اهمیت بالایی برخوردار است. آستانه [[حضرت رقیه]] دختر امام حسین (علیه السلام) در دمشق.
معروف است دختری از دختران حضرت سیدالشهدا در کودکی در کربلا حضور داشت. ایشان روز پنجم ماه صفر سال 61 هجری قمری مظلومانه به شهادت رسید.
معروف است دختری از دختران حضرت [[سیدالشهدا]] در کودکی در [[کربلا]] حضور داشت. ایشان روز پنجم [[ماه صفر المظفر|ماه صفر]] سال 61 هجری قمری مظلومانه به شهادت رسید.
ولادت آن حضرت در مدینه بود و در سن سه سالگی یا بیشتر در محرم 61 هجری با پدر بزرگوارش به کربلا آمد. قبل از روز عاشورا بارها مورد تفقد و دلجویی حضرت اباعبدالله(علیه السلام) قرار گرفت تا آنجا که آن حضرت به خواهرشان حضرت زینب(سلام الله علیها) در مورد وی سفارش کردند.
ولادت آن حضرت در مدینه بود و در سن سه سالگی یا بیشتر در [[ماه محرم الحرام|محرم]] 61 هجری با پدر بزرگوارش به کربلا آمد. قبل از روز عاشورا بارها مورد تفقد و دلجویی حضرت اباعبدالله(علیه السلام) قرار گرفت تا آنجا که آن حضرت به خواهرشان حضرت زینب (سلام الله علیها) در مورد وی سفارش کردند.
حضرت رقیه(سلام الله علیها) بعد از شهادت امام حسین(علیه السلام)، اهل بیت(علیه السلام) و اصحاب ایشان در صحرای کربلا، همراه با عمه بزرگوارشان واسرا به [[کوفه]] و شام برده شد و در مسیر چهل منزل راه شهر شام، رنج‌های فراوانی دید.
حضرت رقیه (سلام الله علیها) بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام)، اهل بیت (علیه السلام) و اصحاب ایشان در صحرای کربلا، همراه با عمه بزرگوارشان واسرا به [[کوفه]] و شام برده شد و در مسیر چهل منزل راه شهر شام، رنج‌های فراوانی دید.
در شام بعد از دیدن سر نورانی پدر با پیشانی شکسته در خرابه، آن‌قدر ناله زد و گریست تا به ملکوت اعلا پیوست و بدن شریف آن حضرت را شبانه در دمشق دفن کردند.
در شام بعد از دیدن سر نورانی پدر با پیشانی شکسته در خرابه، آن‌قدر ناله زد و گریست تا به ملکوت اعلا پیوست و بدن شریف آن حضرت را شبانه در دمشق دفن کردند.
از کهن‌ترین منابعی که نام آن حضرت با لفظ (رقیه) یاد شده است، قصیده سیف بن عمیره نخعی کوفی از اصحاب امام جعفر صادق(علیه السلام) و امام موسی کاظم (علیه السلام) است.
از کهن‌ترین منابعی که نام آن حضرت با لفظ (رقیه) یاد شده است، قصیده سیف بن عمیره نخعی کوفی از اصحاب [[امام جعفر صادق|امام جعفر صادق(علیه السلام)]] و [[موسی بن جعفر|امام موسی کاظم (علیه السلام)]] است.
شواهد و مدارک درباره وجود شریف آن حضرت و استقرار قبر آن حضرت در مکان فعلی حرم مطهر ایشان همراه با معجزات و کراماتی از آن مظلومه بسیار است.
شواهد و مدارک درباره وجود شریف آن حضرت و استقرار قبر آن حضرت در مکان فعلی حرم مطهر ایشان همراه با معجزات و کراماتی از آن مظلومه بسیار است.


=== حضرت سکینه سلام الله علیها ===
=== حضرت سکینه سلام الله علیها ===
در سال‌های اخیر زیارتگاه دیگری یعنی آستانه سکینه دختر امام علی(علیه السلام) در شهر دارَیّا در جنوب دمشق، توسعه یافته و به یک زیارتگاه مهم تبدیل شده است؛ ولی تا پیش از سه دهه گذشته از شهرت چندانی برخوردار نبود، لازم به ذکر است که اقوال در مورد محل دفن آن حضرت مختلف است و در این گزارش به صورت اختصار به آن میپردازیم.
در سال‌های اخیر زیارتگاه دیگری یعنی آستانه سکینه دختر امام علی(علیه السلام) در شهر دارَیّا در جنوب دمشق، توسعه یافته و به یک زیارتگاه مهم تبدیل شده است؛ ولی تا پیش از سه دهه گذشته از شهرت چندانی برخوردار نبود، لازم به ذکر است که اقوال در مورد محل دفن آن حضرت مختلف است و در این گزارش به صورت اختصار به آن میپردازیم.
سکینه بنت الحسین بن علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) از دختران امام حسین(علیه السلام) که از بانویی به نام رباب دختر امروالغیس متولد شد.
سکینه بنت الحسین بن علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) از دختران امام حسین (علیه السلام) که از بانویی به نام رباب دختر امروالغیس متولد شد.
نام او آمنه و به نقلی امینه و به نقل دیگر امیمه بود که مادرش به سبب سکون و آرامش و وقاری که داشت او را سکینه لقب داده بود. سکینه به همراه مادرش رباب در واقعه کربلا حضور داشت و پس از عاشورا، همراه اهل بیت امام حسین(علیه السلام) و دیگر بانوان به اسارت درآمد و با کاروان اسرا به کوفه و شام برده شد.
نام او آمنه و به نقلی امینه و به نقل دیگر امیمه بود که مادرش به سبب سکون و آرامش و وقاری که داشت او را سکینه لقب داده بود. سکینه به همراه مادرش رباب در واقعه کربلا حضور داشت و پس از [[عاشورا]]، همراه اهل‌بیت امام حسین (علیه السلام) و دیگر بانوان به اسارت درآمد و با کاروان اسرا به کوفه و شام برده شد.
همانگونه که گفته شد در چگونگی و محل وفات سکینه اختلاف عقیده است. بنابر نقل بسیاری از منابع و مآخذ وفات ایشان در روز پنجم ربیع الاول سال117 هجری قمری در زمان امارت خالد بن عبدالله بن حارث و به نقلی خالد بن عبدالملک در مدینه اتفاق افتاده است. بنا بر نقل منابع اهل سنت، خالد بن عبدالله بر او نماز خواند و او را در قبرستان بقیع به خاک سپردند.
همانگونه که گفته شد در چگونگی و محل وفات سکینه اختلاف عقیده است. بنابر نقل بسیاری از منابع و مآخذ وفات ایشان در روز پنجم ربیع الاول سال117 هجری قمری در زمان امارت خالد بن عبدالله بن حارث و به نقلی خالد بن عبدالملک در مدینه اتفاق افتاده است. بنا بر نقل منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، خالد بن عبدالله بر او نماز خواند و او را در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپردند.
برخی نیز گفته‌اند وقتی سکینه با اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان ازدواج کرد، از مدینه به طرف مصر حرکت کرده و در دمشق درگذشت، از این رو در قبرستان باب الصغیر دمشق، قبری منسوب به سکینه است.
برخی نیز گفته‌اند وقتی سکینه با اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان ازدواج کرد، از مدینه به طرف مصر حرکت کرده و در دمشق درگذشت، از این رو در قبرستان باب الصغیر دمشق، قبری منسوب به سکینه است.
و بعضی نیز گفته‏‌اند پس از ازدواج با وی به مصر رفته و در آنجا مدفون شده است. اکنون نیز بقعه‎ای در شهر قاهره به سکینه بنت الحسین منسوب است.
و بعضی نیز گفته‏‌اند پس از ازدواج با وی به مصر رفته و در آنجا مدفون شده است. اکنون نیز بقعه‎ای در شهر قاهره به سکینه بنت الحسین منسوب است.
خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
برخی می‌گویند: روایت است که‌ ام کلثوم خواهر امام حسین (علیه السلام) در شام (سوریه) متوفی شد.
برخی می‌گویند: روایت است که‌ ام کلثوم خواهر امام حسین (علیه السلام) در شام (سوریه) متوفی شد.
ابن بطوطه در سفرنامه‌اش می‌نویسد:
ابن بطوطه در سفرنامه‌اش می‌نویسد:
در نزدیکی شهر شام و یک فرسخ مانده به آن، مزار ام کلثوم دختر علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) از فاطمه است.
در نزدیکی شهر شام و یک فرسخ مانده به آن، مزار [[ام کلثوم]] دختر علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) از فاطمه است.
آرامگاه منسوب به فاطمه صغری دختر امام حسین ‌علیه‌السلام:
آرامگاه منسوب به فاطمه صغری دختر امام حسین ‌علیه‌السلام:
فاطمة بنت الحسین (سلام الله علیها) فرزند امام سوم شیعیان حسین بن علی و مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله بوده است. او دختر حسین بود که پس از واقعه که خانواده حسین را به اسارت گرفتند او نیز توسط لشکریزید به اسارت گرفته شد و آنها را به مرکز خلافت یزید که شهر شام بود بردند. البته به نظر می‌رسد این قبر متعلق به فاطمه از نواده حسین ‌علیه‌السلام باشد چرا که در پائین کتیبه کوفی که بر دیواره سنگ قبر او قرار دارد جمله‌ ای با این عنوان «مهدی هذا القبر فاطمه بنت احمد بن الحسین الشهید ‌علیه‌السلام» و تاریخ 439 هجری دیده می‌شود. لیکن در نظر عامه و خادمین این محل، قبر، از آن فاطمه دختر حسین است در حالی که نوشته روی آن حاکی از چیز دیگری است.
فاطمة بنت الحسین (سلام الله علیها) فرزند امام سوم شیعیان حسین بن علی و مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله بوده است. او دختر حسین بود که پس از واقعه که خانواده حسین را به اسارت گرفتند او نیز توسط لشکریزید به اسارت گرفته شد و آنها را به مرکز خلافت یزید که شهر شام بود بردند. البته به نظر می‌رسد این قبر متعلق به فاطمه از نواده حسین ‌علیه‌السلام باشد چرا که در پائین کتیبه کوفی که بر دیواره سنگ قبر او قرار دارد جمله‌ ای با این عنوان «مهدی هذا القبر فاطمه بنت احمد بن الحسین الشهید ‌علیه‌السلام» و تاریخ 439 هجری دیده می‌شود. لیکن در نظر عامه و خادمین این محل، قبر، از آن فاطمه دختر حسین است در حالی که نوشته روی آن حاکی از چیز دیگری است.
خط ۱۲۰: خط ۱۲۰:
در باب صغیر شام که قبرستان بسیار بزرگی است، مقبره‎ای است معروف به «مشهد رؤوس شهداء کربلا» که نام بسیاری از شهدای مدفون در آن مقبره، ذکر شده است.
در باب صغیر شام که قبرستان بسیار بزرگی است، مقبره‎ای است معروف به «مشهد رؤوس شهداء کربلا» که نام بسیاری از شهدای مدفون در آن مقبره، ذکر شده است.
مؤلف «اعیان الشیعه» می‎نویسد: بعد از سال 1321 هجری قمری، مقبره‎ ای را دیدم که سنگی بالای آن نصب و در آن نوشته شده بود: (هذا مدفن رأس عباس بن علی، رأس علی بن الحسین الاکبر و رأس حبیب بن مظاهر). دو سال بعد، بنا را تخریب و تجدید نمودند و آن سنگ را برداشتند، و در ضریحی که داخل مقبره نصب نموده‎اند، اسامی بسیاری از شهدای کربلا را بر آن نقش کرده‎اند و بعید نیست که این رؤس در آن‎جا دفن شده باشند.
مؤلف «اعیان الشیعه» می‎نویسد: بعد از سال 1321 هجری قمری، مقبره‎ ای را دیدم که سنگی بالای آن نصب و در آن نوشته شده بود: (هذا مدفن رأس عباس بن علی، رأس علی بن الحسین الاکبر و رأس حبیب بن مظاهر). دو سال بعد، بنا را تخریب و تجدید نمودند و آن سنگ را برداشتند، و در ضریحی که داخل مقبره نصب نموده‎اند، اسامی بسیاری از شهدای کربلا را بر آن نقش کرده‎اند و بعید نیست که این رؤس در آن‎جا دفن شده باشند.
اما قول صحیح، آن چنان که علامه‎ ی مجلسی (ره) بر آن تصریح فرموده، آن است که امام سجاد (علیه السلام) رأس مطهّر سیدالشهدا و سایر شهدا را در روز اربعین همان سال، (بیستم ماه صفر سال ۶۱ ه ق) از شام وارد کربلا کرده و به بدن‎های مطهّر آن‎ها ملحق گردانیده است.
اما قول صحیح، آن چنان که [[علامه مجلسی محمد باقر|علامه‎ ی مجلسی]] (ره) بر آن تصریح فرموده، آن است که امام سجاد (علیه السلام) رأس مطهّر سیدالشهدا و سایر شهدا را در روز اربعین همان سال، (بیستم ماه صفر سال ۶۱ ه ق) از شام وارد کربلا کرده و به بدن‎های مطهّر آن‎ها ملحق گردانیده است.


=== مقابر صحابه پیامبر گرامی اسلام ===
=== مقابر صحابه پیامبر گرامی اسلام ===
خط ۱۳۰: خط ۱۳۰:


== شام فعلی؛ سوریه ==
== شام فعلی؛ سوریه ==
امروز شام همان جایی است که بسیاری از مردم آرزوی دیدنش را دارند. همان جایی که حرم حضرت زینب و حضرت رقیه(سلام الله علیها) را در خود جای داده است، همان جایی که مردم به خرابه های پر از درد و رنج ولی با افتخارش عشق می ورزند.
امروز شام همان جایی است که بسیاری از مردم آرزوی دیدنش را دارند. همان جایی که حرم حضرت زینب و حضرت رقیه (سلام الله علیها) را در خود جای داده است، همان جایی که مردم به خرابه های پر از درد و رنج ولی با افتخارش عشق می ورزند.


یکی از شهرهایی که همواره در بررسی ها و پژوهش‌های تاریخی از اهمیت بسیار زیادی برای مورخان و باستان شناسان برخوردار بوده دمشق است. شهر دمشق با دارا بودن تاریخی چندین هزار ساله در نظر بسیاری از پژوهش‌گران و باستان شناسان به عنوان اوّلین پایتخت شناخته شده در جهان به شمار می‌رود از این رو با توجه به موقعیت متمایز و برجسته اش در مقایسه با سایر شهرها، اتحادیة عرب آن را به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب در سال 2008 م. تعیین نموده است.
یکی از شهرهایی که همواره در بررسی ها و پژوهش‌های تاریخی از اهمیت بسیار زیادی برای مورخان و باستان شناسان برخوردار بوده دمشق است. شهر دمشق با دارا بودن تاریخی چندین هزار ساله در نظر بسیاری از پژوهش‌گران و باستان شناسان به عنوان اوّلین پایتخت شناخته شده در جهان به شمار می‌رود از این رو با توجه به موقعیت متمایز و برجسته اش در مقایسه با سایر شهرها، اتحادیة عرب آن را به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب در سال 2008 م. تعیین نموده است.
Hoosinrasooli
confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/144086»