۸۷٬۸۱۰
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیهالسلام') |
جز (جایگزینی متن - 'صاحب نظر' به 'صاحبنظر') |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
== اهمّ علوم حدیث == | == اهمّ علوم حدیث == | ||
گرچه مباحث مربوط به حدیث به دانشهای گوناگونی تقسیم شده و درباره هریک کتابهای مستقلّی نوشته شده است، لیکن بیشتر | گرچه مباحث مربوط به حدیث به دانشهای گوناگونی تقسیم شده و درباره هریک کتابهای مستقلّی نوشته شده است، لیکن بیشتر صاحبنظران، تمامی مباحث مربوط به حدیث را تحت سه عنوان اصلی، بحث میکنند: | ||
# علم درایت حدیث، | # علم درایت حدیث، | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
== تعریف علم درایه == | == تعریف علم درایه == | ||
صاحبنظران درایه، تعریفهای گوناگونی را از آن به دست دادهاند. در این نوشته، به نقل و بررسی دو تعریف از بزرگان و پیشگامان دین و دانش بسنده میشود. [[شیخ بهایی]] مینویسد: | |||
دانش درایه عبارت است از دانشی که در آن از سند و متن و چگونگی فراگیری و آداب نقل حدیث بحث میشود<ref>همان مدرك.</ref>. | دانش درایه عبارت است از دانشی که در آن از سند و متن و چگونگی فراگیری و آداب نقل حدیث بحث میشود<ref>همان مدرك.</ref>. | ||
[[شهید ثانی]] در تعریف درایه میفرماید: | [[شهید ثانی]] در تعریف درایه میفرماید: | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
== فقه الحدیث == | == فقه الحدیث == | ||
از جمله دانشهایی که زیرمجموعه علم حدیث (به معنای عام) واقع شده، [[علم فقه الحدیث]] است. از آنجا که این دانش در بسیاری از کتابهای علوم حدیث ـ بویژه آنچه که مربوط به [[شیعه]] است ـ به طور مستقل مورد بحث واقع نشده، برخی از | از جمله دانشهایی که زیرمجموعه علم حدیث (به معنای عام) واقع شده، [[علم فقه الحدیث]] است. از آنجا که این دانش در بسیاری از کتابهای علوم حدیث ـ بویژه آنچه که مربوط به [[شیعه]] است ـ به طور مستقل مورد بحث واقع نشده، برخی از صاحبنظران متأخّر، این دانش را جدای از درایةالحدیث دانستهاند. از جمله، شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] مینویسد: | ||
دانش فقه الحدیث، با دانش رجال و درایت در موضوع مخالف است؛ زیرا موضوع دانش فقه الحدیث، عبارت است از تنها متن حدیث. بنابراین، در آن، از شرح لغات حدیث و بیان حالات آن از جهت بودن نص یا ظاهر عام و یا خاص، مطلق و یا مقید، مجمل و یا مبیّن، معارض و یا غیرمعارض، بحث میکند<ref> الذریعة الی تضانیف الشیعة، ج8، ص54.</ref>. | دانش فقه الحدیث، با دانش رجال و درایت در موضوع مخالف است؛ زیرا موضوع دانش فقه الحدیث، عبارت است از تنها متن حدیث. بنابراین، در آن، از شرح لغات حدیث و بیان حالات آن از جهت بودن نص یا ظاهر عام و یا خاص، مطلق و یا مقید، مجمل و یا مبیّن، معارض و یا غیرمعارض، بحث میکند<ref> الذریعة الی تضانیف الشیعة، ج8، ص54.</ref>. | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
این تعریف صاحب ذریعه، در صورتی صحیح است که ما علم درایه را تنها در مباحث مربوط به سند حدیث منحصر بدانیم؛ مثل بحث از اینکه سند حدیث متّصل است یا منقطع، مسند است یا مرسل، مسلسل است یا معنعن، صحیح است یا موثّق و یا حسن و یا ضعیف ... و مانند اینها. | این تعریف صاحب ذریعه، در صورتی صحیح است که ما علم درایه را تنها در مباحث مربوط به سند حدیث منحصر بدانیم؛ مثل بحث از اینکه سند حدیث متّصل است یا منقطع، مسند است یا مرسل، مسلسل است یا معنعن، صحیح است یا موثّق و یا حسن و یا ضعیف ... و مانند اینها. | ||
به نظر میرسد این تعریف، نادرست است؛ زیرا علم درایه (افزون بر مباحث و عوارض مربوط به سند)، شامل مباحث و عوارض مربوط به متن حدیث (از قبیل بحث از مجمل و یا مبیّن بودن، محکم و یا متشابه بودن، مضطرب و یا غیرمضطرب بودن، نص و یا ظاهربودن حدیث) نیز میگردد. همانگونه که در تعریف شیخ بهایی و بسیاری از | به نظر میرسد این تعریف، نادرست است؛ زیرا علم درایه (افزون بر مباحث و عوارض مربوط به سند)، شامل مباحث و عوارض مربوط به متن حدیث (از قبیل بحث از مجمل و یا مبیّن بودن، محکم و یا متشابه بودن، مضطرب و یا غیرمضطرب بودن، نص و یا ظاهربودن حدیث) نیز میگردد. همانگونه که در تعریف شیخ بهایی و بسیاری از صاحبنظران این علم، به آن تصریح شده است. | ||
== رجال الحدیث == | == رجال الحدیث == |