confirmed
۵٬۹۱۷
ویرایش
نواصب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== نواصب در لغت == | == نواصب در لغت == | ||
نواصب جمع ناصب است و از ریشه نصب استخراج می‌شود. این واژه در لغت به معنای جنگ افروزی، دشمنی، سوء‌قصد در باره دیگران و نزاع و رفتار کینه‌توزانه و آشکار ساختن دشمنی و غیر آن است. <ref>جوهری اسماعیل بن حماد، صحاح اللغه، تحقیق احمد بن عبدالغفور، ج۱، ص۲۲۴ -۲۲۵،</ref> | نواصب جمع ناصب است و از ریشه نصب استخراج می‌شود. این واژه در لغت به معنای جنگ افروزی، دشمنی، سوء‌قصد در باره دیگران و نزاع و رفتار کینه‌توزانه و آشکار ساختن دشمنی و غیر آن است.<ref>جوهری اسماعیل بن حماد، صحاح اللغه، تحقیق احمد بن عبدالغفور، ج۱، ص۲۲۴ -۲۲۵،</ref> | ||
<ref>ابن منظور، جمال الدین محمدبن مکرم، لسان العرب، ج۱، ص۷۵۸ - ۷۵۹، قم، نشر ادب الحوزه، ۱۴۰۵ه، چاپ اول.</ref> | <ref>ابن منظور، جمال الدین محمدبن مکرم، لسان العرب، ج۱، ص۷۵۸ - ۷۵۹، قم، نشر ادب الحوزه، ۱۴۰۵ه، چاپ اول.</ref> | ||
<ref>طریحی فخرالدین، مجمع البحرین، ج۴، ص۳۱۶ -۳۱۷، تحقیق سید احمد حسینی، مکتب نشر الثقافة الاسلامیة، ۱۴۰۸ه، چاپ دوم.</ref> | <ref>طریحی فخرالدین، مجمع البحرین، ج۴، ص۳۱۶ -۳۱۷، تحقیق سید احمد حسینی، مکتب نشر الثقافة الاسلامیة، ۱۴۰۸ه، چاپ دوم.</ref> | ||
== نواصب در اصطلاح == | == نواصب در اصطلاح == | ||
نصب در اصطلاح به معنای دشمنی آشکار همراه با کینه‌ورزی و نفرت با حضرت علی(ع) است. <ref>حقی بروسوی اسماعیل، تفسیر روح البیان، بیروت، | نصب در اصطلاح به معنای دشمنی آشکار همراه با کینه‌ورزی و نفرت با حضرت علی(ع) است.<ref>حقی بروسوی اسماعیل، تفسیر روح البیان، بیروت، نشر دارالفکر، ج10، ص 464.</ref> و ناصبی کسی است که راجع به امام و فرزندانش اظهار نفرت و جسارت کند.<ref>ذهبی شمس‌الدین، سیراعلام النبلاء، تحقیق علی ابوزید و دیگران، بیروت، نشر موسسة الرساله، سال 1413 هجری قمری، چاپ نهم، ج7، ص 370.</ref> | ||
<ref>خویی سید ابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، تقریر غروی، ج 3، ص 69؛</ref> <ref>علامه حلی یوسف بن مطهر، نهایة‌الاحکام، تحقیق مهدی رجایی، قم، نشر اسماعیلیان، سال1410 هجری قمری، چاپ دوم، ج 1، ص 274.</ref> همچنین در برخی از منابع، کسانی که با پیامبر (ص) دشمنی دارند، ناصبی معرفی شده‌اند.<ref>سقاف حسن بن علی، صحیح شرح العقیدة الطحاویه، اردن، نشر دارالنووی، ص 653.</ref> | <ref>خویی سید ابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، تقریر غروی، ج 3، ص 69؛</ref> <ref>علامه حلی یوسف بن مطهر، نهایة‌الاحکام، تحقیق مهدی رجایی، قم، نشر اسماعیلیان، سال1410 هجری قمری، چاپ دوم، ج 1، ص 274.</ref> همچنین در برخی از منابع، کسانی که با پیامبر (ص) دشمنی دارند، ناصبی معرفی شده‌اند.<ref>سقاف حسن بن علی، صحیح شرح العقیدة الطحاویه، اردن، نشر دارالنووی، ص 653.</ref> | ||
== تاریخچه پیدایش == | == تاریخچه پیدایش == | ||
ریشه ظهور نواصب و بهانه ایجاد آن در واقع به زمان خلافت امام علی بن ابی‌طالب(ع) بازمی‌گردد و در [[جنگ نهروان]] به طور رسمی آشکار می‌شود. این جنگ در واقع خاستگاه اصلی و اولیه مهم‌ترین اجتماع نواصب بود که | ریشه ظهور نواصب و بهانه ایجاد آن در واقع به زمان خلافت امام علی بن ابی‌طالب(ع) بازمی‌گردد و در [[جنگ نهروان]] به طور رسمی آشکار می‌شود. این جنگ در واقع خاستگاه اصلی و اولیه مهم‌ترین اجتماع نواصب بود که به نام [[خوارج]] تشکیل شد. این جمعیت که پایه و اساس نواصب را تشکیل می‌دادند، تندروترین و کینه‌ورزترین گروه مخالف با امام علی (ع) و فرزندانش بودند.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، تحقیق و نشر مؤسسه معارف اسلامی، قم، سال 1413 هجری قمری، چاپ اول، ج7، ص 432</ref> <ref>نراقی احمد، مستند الشیعه، تحقیق و نشر مؤسسه آل البیت، قم، سال 1415هجری قمری، چاپ اول، ج1، ص 204.</ref> این فرقه در زمان حاکمیت [[بنی‌امیه|بنی‌امیه]] خصوصا [[معاویه]] به طور سریع رشد کردند. به عنوان نمونه، معاویه به کارگزاران خود اعلام کرد من حمایت خودم را از کسانی که حتی کمترین فضیلتی از ابوتراب و اهلش روایت کنند برمی‌دارم. بر همین اساس، خطبای درباری در منابر خود علی(ع) و اهل بیت‌اش را لعن می‌کردند و از او بیزاری می‌جستند. بر اثر سیاست پر نیرنگ معاویه و هوادرانش، دشنام به اهل بیت علنی و جعل حدیث علیه آنان تا سال‌های متمادی به رویه‌ای ثابت تبدیل شده بود.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق ابراهیم، نشر داراحیاء الکتب العربیه، سال 1378هجری قمری، چاپ اول، ج4، ص 56</ref> <ref>سقاف حسن بن علی، صحیح شرح العقیدة الطحاویه، اردن، نشر دارالنووی، ص 656.</ref> | ||
== نگاه اهل‌بیت نسبت به نواصب == | == نگاه اهل‌بیت نسبت به نواصب == | ||
روایات | در روایات شیعه، برخی از فرقه‌ها مثل خوارج، زیدیه و واقفیه ناصبی و کافر و خارج از دین معرفی شده اند. در روایتی از امام رضا(ع) درباره واقفه آمده است: آنها جزء مؤمنین و مسلمین نیستند، بلکه از جمله افرادی هستند که آیات خداوند را تکذیب کرده‌اند.<ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج48، ص 268.</ref>. ملاک و میزان این رهیافت، نفی فضایل اهل‌بیت(ع) توسط فرقه‌های مزبور و ترجیح غیر اهل‌بیت بر آنان و انکار ائمه یا برخی از آنان و سبّ و دشنام به علی و خاندان مطهر او(ع) و دشمنی با فرزندان پیامبر(ص) بوده است. این ملاک در تمامی فرقه‌های باطل آن زمان –اعم از شیعه و سنی– مثل عثمانیه، فطحیه، اسماعیلیه، کیسانیه و ناووسیه وجود داشت. بنابراین، تمامی فرق مزبور ناصبی‌اند و احکام نواصب مثل کفر بر آنها بار می‌شود. <ref>بحرانی، الحدائق الناضره، ج 5، ص 89.</ref> بنابراین، بی‌نصیب بودن از اسلام، بی‌بهره‌گی از شفاعت، بی‌فایده بودن اعمال ناصبی در نجات او از جهنم، و عدم جواز ازدواج با آنها (چه زن و چه مرد) از جمله آن است. | ||
<ref>شیخ حرّ عاملی، وسایل الشیعه، ج 1، ص 159، ج 14، ص 427-426 و 431؛ ج 18، ص 461 -464</ref> َ<ref>شیخ طوسی، الاستبصار، تحقیق موسوی خرسان، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیة، سال 1363 هجری شمسی، چاپ چهارم، ج 3، ص 183 و 184</ref> <ref>شیخ صدوق، ثواب الاعمال، قم، نشر منشورات الرضی، سال 1368هجری شمسی، چاپ دوم، ص 210 و 211 | <ref>شیخ حرّ عاملی، وسایل الشیعه، ج 1، ص 159، ج 14، ص 427-426 و 431؛ ج 18، ص 461 -464</ref> َ<ref>شیخ طوسی، الاستبصار، تحقیق موسوی خرسان، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیة، سال 1363 هجری شمسی، چاپ چهارم، ج 3، ص 183 و 184</ref> <ref>شیخ صدوق، ثواب الاعمال، قم، نشر منشورات الرضی، سال 1368هجری شمسی، چاپ دوم، ص 210 و 211 | ||
</ref> | </ref> | ||
== عاقبت نواصب == | == عاقبت نواصب == | ||
بیشتر رهبران ناصبی و نیز فرقه‌های مربوط به خوارج در زمان خود امامان از بین رفتند و تنها فرقه باقی مانده از خوارج، اباضیه است که بیشتر آنان در کشور عمان سکونت دارند، با این تفاوت که تعریف ناصبی و مرام خوارج پیشین | بیشتر رهبران ناصبی و نیز فرقه‌های مربوط به خوارج در زمان خود امامان از بین رفتند و تنها فرقه باقی مانده از خوارج، اباضیه است که بیشتر آنان در کشور عمان سکونت دارند، با این تفاوت که از تعریف ناصبی و مرام خوارج پیشین فاصله دارند. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||