ماتریدیه: تفاوت میان نسخه‌ها

اشاعره به حسن و قبح عقلی اعتقادی ندارند بلکه آن را شرعی و مطابق با تشخیص شارع می‌دانند و بر این مبنا می‌گویند که از جهت عقلی امکان دارد که خداوند مطیعان و مومنان را به جهنم  و عاصیان و کافران را به بهشت ببرد، ولی چون خداوند وعده داده است که انسان‌ها نسبت به عملی که انجام می‌دهند، مسئول‌اند، از این جهت مسحتق پاداش یا عذاب خواهند شد.  ولی ماتریدیه همراه با امامیه و معتزله به حسن وقبح عقلی اعتقاد دارند و درباره استحقاق مدح و ثواب یا استحقاق نکوهش و عقاب معتقدند که از طریق حکم عقل می‌توان حکم الهی را نیز کشف کرد، زیرا عقل خود کاشف حقیقت است. پس مطابق با حکم عقل، خداوند عادل است و به هر کسی آن را می‌دهد که سزایش باشد.<ref>با اقتباس از فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، نوشته جعفر سبحانی، ج 4</ref> بنابراین، کیفر بندگان مطیع از نظر شرعی و عقلی امکان ندارد.  

[[ابولیث‌ نصربن‌ محمد سمرقندی]] (م 375 هـ. ق) مـعروف به «امام الهدی» متکلم مشهور قرن چهارم هجری قمری است.  

[[ابوالیسر محمدبن محمد بزدوی]] (494 قـ) متکلم ماتریدی مشهور قرن پنجم هجری قمری و صـاحب کتاب‌ اصول‌‌الدین است. وی از مهم‌ترین شخصیت‌های ماتریدیه‌ بوده و کـتاب او‌ از منابع اصلی و مهم کلامی ماتریدیه به حساب می‌آید.

در قرن ششم دو متکلم ماتریدی مشهور حضور داشتند. متکلم اول امام [[ابـومعین مـیمون بن محمد النسفی]] (508 ق) از مهم‌ترین شخصیت‌های ماتریدیه و صاحب کتاب تبصرة‌ الادله است که در تـبیین‌ اندیشه ماتریدیان سهم بزرگی‌ داشـته‌ اسـت. کتاب وی دومـین مـنبع مـکتب ماتریدیه پس از کتاب التوحید ابومنصور ماتریدی اسـت‌ کـه‌ به روش کتاب التوحید نوشته شده‌ و البته از آن‌ کامل‌‌تر‌ و خوش فهم‌تر است. متکلم دوم [[نـجم‌الدین ابـوحفص عمربن محمد النسفی]] (م 537 ق) صاحب العـقائدالنسفیه است. وی متکلّم بزرگی در ماتریدیه‌ به حساب می‌آید. بر کتاب لب‌ّاللباب او شرح‌های بسیاری نوشته شده است که از جمله آن شرح تفتازانی می‌باشد.

متکلم ماتریدی مشهور قرن هفتم [[شـمس‌الدین ابـوعمر محمدبن ابی‌بکر رازی‌]] (666‌ قـ)‌ صـاحب مختارالصحاح است.

متکلم ماتریدی مشهور قرن هشتم شخصی به نام [[حـافظ‌الدین‌ ابـوالبرکات‌ عبدالله‌ بن‌ احمد‌ نـسف]]ی‌ (710 قـ) صاحب المدارک و عمدة عقائد اهل السنه است.

متکلم ماتریدی مشهور قرن نهم نورالدین [[عبدالرحمن بن احمد جـامی]] (898 قـ) کتاب‌های نقد النـصوص فـی شـرح نقش الفصوص ابن عـربی، شرح عقیدة الحمریة، فوائدالضیائیة، الدرة الفاخرة از آثار اوست.

متکلم ماتریدی مشهور قرن دهم مصلح‌الدین مصطفی بن [[محمد قسطلانی‌]] معروف‌ بـه «کـستلی» (م 901 ه. ق) است. حاشیه وی بر شرح تفتازانی بر عقائدالنسفیة از مهم‌ترین منابع ماتریدیه به حساب می‌آید.

متکلم ماتریدی مشهور قـرن یـازدهم عـلامه کمال‌الدین [[احمدبن حسن بن سنان‌الدین‌ رومی‌ بیاضی‌]] مـعروف بـه «بـیاضی‌زاده» (1097قـ) است. از وی کـتاب‌های‌ اصول المنیفة ابو‌حنیفة و اشارات المرام منتشر شده است. کتاب اشارات المرام وی از مهم‌ترین کتب ماتریدیه متأخر است که با مقدمه شیخ‌ محمد‌ زاهد کوثری به چاپ‌ رسـیده‌ است.

متکلم ماتریدی مشهور قرن دوازدهم، [[محمد بن ابی‌بکر مرعشی]] معروف به «ساجقلی‌زاده» (1150ق) صاحب نشرالطوالع است.

متکلم ماتریدی مشهور قرن سیزدهم محدث و فقیه [[شاه ولی‌الله دهلوی]] ملقب به «سراج‌ الهند» ‌ (1239ق) صاحب میزان العقائد می‌باشد.

در قرن چهاردهم دو متکلم ماتریدی مشهور حضور داشتند 1: [[شیخ محمد عبده]] مصری(1323ق) صاحب کتاب رساله التوحید است که البته در این‌که وی واقعا ماتریدی است یا اشعری محل اختلاف شدید است و بسیاری وی را از متلکمان اشعری می‌دانند.2. [[محمد زاهد کوثری]].