۲۱٬۸۸۹
ویرایش
اخوان المسلمین افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' نمی پ' به ' نمی‌پ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
'''اخوان‌المسلمین افغانستان''' به عنوان بخشی از نهضت اسلامی در [[افغانستان]] ظهور کرد. مراحل فکری این جنبش هم زمان با استخدام اساتید مصری در دانشکده شرعیات و فارغ‌التحصیل شدن اولین دسته از دانشجویان افغانی از دانشگاه [[الازهر]] در حدود سال‌های ۱۳۳۶ آغاز می‌گردد. | '''اخوان‌المسلمین افغانستان''' به عنوان بخشی از نهضت اسلامی در [[افغانستان]] ظهور کرد. مراحل فکری این جنبش هم زمان با استخدام اساتید مصری در دانشکده شرعیات و فارغ‌التحصیل شدن اولین دسته از دانشجویان افغانی از دانشگاه [[الازهر]] در حدود سال‌های ۱۳۳۶ آغاز می‌گردد. | ||
=تاریخچه= | == تاریخچه == | ||
اخوان در افغانستان در دهه 30 حرکت خود را آغاز می‌کند. اما تا سال ۱۳۴۸ هیچگونه سند و مدرکی مبنی بر وجود هسته‌های منظم فکری، فرهنگی و سیاسی به صورت مخفی و علنی و فردی یا جمعی در دست نیست. آنچه که بعضی از عناصر و جناح‌های سیاسی به عنوان سابقه مبارزاتی شان قبل از سال‌های ۴۷ و ۴۸ مطرح می‌سازند به دلیل اینکه ادعای محض بوده و مدرک قابل قبولی برای اقبات آن ارائه نگردیده است از نظر علمی پذیرفتنی نیست. اما آنچه مسلم است و جناح‌های مختلف هم بعضی به صراحت و بعضی به طور ضمنی به آن اعتراف دارند این است که جنبش اخوان‌المسلمین تحت عنوان گروه "جوانان مسلمان" با تظاهرات و راهپیمایی‌های خیابانی دانشجویان مسلمان آغاز شد. | اخوان در افغانستان در دهه 30 حرکت خود را آغاز می‌کند. اما تا سال ۱۳۴۸ هیچگونه سند و مدرکی مبنی بر وجود هسته‌های منظم فکری، فرهنگی و سیاسی به صورت مخفی و علنی و فردی یا جمعی در دست نیست. آنچه که بعضی از عناصر و جناح‌های سیاسی به عنوان سابقه مبارزاتی شان قبل از سال‌های ۴۷ و ۴۸ مطرح می‌سازند به دلیل اینکه ادعای محض بوده و مدرک قابل قبولی برای اقبات آن ارائه نگردیده است از نظر علمی پذیرفتنی نیست. اما آنچه مسلم است و جناح‌های مختلف هم بعضی به صراحت و بعضی به طور ضمنی به آن اعتراف دارند این است که جنبش اخوان‌المسلمین تحت عنوان گروه "جوانان مسلمان" با تظاهرات و راهپیمایی‌های خیابانی دانشجویان مسلمان آغاز شد. | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
از مطالعی و بررسی نظریات مختلف درباره چگونگی شکل‌گیری جنبش اخوان‌المسلمین چنین بر می‌آید که دو حلقه دانشجویی، یکی متشکل از دانشجویان دانشکده شرعیات و دیگری متشکل از دانشجویان دانشکده مهندسی دانشگاه کابل (فاکولته انجینری) و دانشجویان پُلی تکنیک (پِل تخنیک) در سال ۱۳۴۷ به وجود آمده بود. حلقه دانشکده شرعیات ممکن است از لحاظ مرحله فکری دارای سابقه بیشتر پنداشته شود، چرا که افرادی چون [[غلام محمد نیازی]] و بعداً سایر افراد از جمله [[برهان الدین ربانی]] و [[عبدالرسول سیاف]] از سال‌ها قبل با جنبش جهانی اخوان‌المسلمین آشنایی پیدا کرده بودند و تحت تأثیر آن قرار گرفته بودند. اما این حلقه عملاً به همت عبدالرحیم نیازی یکی از دانشجویان آگاه و مبارز به وجود آمد و در سال ۱۳۴۸ با حلقه دانشجویان دانشکده مهندسی به رهبری [[گلبدین حکمتیار]] و [[سیف الدین نصرتیار]] به هم پیوسه و گروه سیاسی اسلامی را به نام "جوانان مسلمان" تأسیس کردند. | از مطالعی و بررسی نظریات مختلف درباره چگونگی شکل‌گیری جنبش اخوان‌المسلمین چنین بر می‌آید که دو حلقه دانشجویی، یکی متشکل از دانشجویان دانشکده شرعیات و دیگری متشکل از دانشجویان دانشکده مهندسی دانشگاه کابل (فاکولته انجینری) و دانشجویان پُلی تکنیک (پِل تخنیک) در سال ۱۳۴۷ به وجود آمده بود. حلقه دانشکده شرعیات ممکن است از لحاظ مرحله فکری دارای سابقه بیشتر پنداشته شود، چرا که افرادی چون [[غلام محمد نیازی]] و بعداً سایر افراد از جمله [[برهان الدین ربانی]] و [[عبدالرسول سیاف]] از سال‌ها قبل با جنبش جهانی اخوان‌المسلمین آشنایی پیدا کرده بودند و تحت تأثیر آن قرار گرفته بودند. اما این حلقه عملاً به همت عبدالرحیم نیازی یکی از دانشجویان آگاه و مبارز به وجود آمد و در سال ۱۳۴۸ با حلقه دانشجویان دانشکده مهندسی به رهبری [[گلبدین حکمتیار]] و [[سیف الدین نصرتیار]] به هم پیوسه و گروه سیاسی اسلامی را به نام "جوانان مسلمان" تأسیس کردند. | ||
=جریان رهبری اخوان در افغانستان= | == جریان رهبری اخوان در افغانستان == | ||
رهبری جنبش اخوان‌المسلمین یا گروه سیاسی "جوانان مسلمان" را عبدالرحیم نیازی به عهده داشت و اعضای مؤسس آن را حبیب الرحمن، حبیب الرحمن، سیف الدین نصرتیار، مهندس گلبدین حکمتیار، عبدالقادر توانا، غلام ربانی عطیش، سید عبدالرحمن، عبدالحبیب، استاد گل محمد، محمد عمر و سید منصور تشکیل می‌دادند. از جمله افراد فوق الذکر تنها آقای حکمتیار زنده می‌باشد. | رهبری جنبش اخوان‌المسلمین یا گروه سیاسی "جوانان مسلمان" را عبدالرحیم نیازی به عهده داشت و اعضای مؤسس آن را حبیب الرحمن، حبیب الرحمن، سیف الدین نصرتیار، مهندس گلبدین حکمتیار، عبدالقادر توانا، غلام ربانی عطیش، سید عبدالرحمن، عبدالحبیب، استاد گل محمد، محمد عمر و سید منصور تشکیل می‌دادند. از جمله افراد فوق الذکر تنها آقای حکمتیار زنده می‌باشد. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
حبیب الرحمن بعد از چند ماه در سال ۱۳۵۲ به اتهام دست داشتن در کودتا علیه رژیم محمد داود خان دستگیر و تیرباران شد. بعد از حبیب الرحمن مسؤولیت امور نظامی و رهبری جناح او به عهده گلبدین حکمتیار گذاشته شد و فعالیت‌های جنبش در ارتش و نیروهای مسلح ادامه یافت. این فعالیت‌ها از نظر دولت و کمونیست‌های وابسته به [[مسکو]] پنهان نماند و همان بود که دستگیری وسیعِ افراد سرشناس و شناخته شده اخوان‌المسلمین آغاز شد. در خرداد ۱۳۵۳، سیصد نفر از رهبران و اعضای جنبش از جمله غلام محمد نیازی، سیاف، غلام ربانی عطیش، عبدالقادر توانا، سید عبدالرحمن، سربلند خان، شمس‌الحق، عبدالشکور، محمد نسیم، سید عمر، شارقی، سید احمد، محمد امان و میرانگل بازداشت شدند. عده زیادی به [[پاکستان]] فرار کردند و سلسله این فرارها و دستگیری‌ها حدود یک سال طول کشید. با هجرت ربانی، حکمتیار، مولوی خالص، محمد امین و قاد، [[احمد شاه مسعود]]، نصرا... منصور، جلال‌الدین حقانی و عده دیگر از اعضای مهم جنبش اسلامی و گروه جوانان مسلمان به پاکستان، نخستین هسته مقاومت علیه رژیم محمد داوود با حمایت [[ذوالفقار علی بوتو]] نخست‌وزیر این کشور در پیشاور به وجود آمد. | حبیب الرحمن بعد از چند ماه در سال ۱۳۵۲ به اتهام دست داشتن در کودتا علیه رژیم محمد داود خان دستگیر و تیرباران شد. بعد از حبیب الرحمن مسؤولیت امور نظامی و رهبری جناح او به عهده گلبدین حکمتیار گذاشته شد و فعالیت‌های جنبش در ارتش و نیروهای مسلح ادامه یافت. این فعالیت‌ها از نظر دولت و کمونیست‌های وابسته به [[مسکو]] پنهان نماند و همان بود که دستگیری وسیعِ افراد سرشناس و شناخته شده اخوان‌المسلمین آغاز شد. در خرداد ۱۳۵۳، سیصد نفر از رهبران و اعضای جنبش از جمله غلام محمد نیازی، سیاف، غلام ربانی عطیش، عبدالقادر توانا، سید عبدالرحمن، سربلند خان، شمس‌الحق، عبدالشکور، محمد نسیم، سید عمر، شارقی، سید احمد، محمد امان و میرانگل بازداشت شدند. عده زیادی به [[پاکستان]] فرار کردند و سلسله این فرارها و دستگیری‌ها حدود یک سال طول کشید. با هجرت ربانی، حکمتیار، مولوی خالص، محمد امین و قاد، [[احمد شاه مسعود]]، نصرا... منصور، جلال‌الدین حقانی و عده دیگر از اعضای مهم جنبش اسلامی و گروه جوانان مسلمان به پاکستان، نخستین هسته مقاومت علیه رژیم محمد داوود با حمایت [[ذوالفقار علی بوتو]] نخست‌وزیر این کشور در پیشاور به وجود آمد. | ||
=انشعاب جنبش و ایجاد احزاب= | == انشعاب جنبش و ایجاد احزاب == | ||
گرچه انشعاب غیر رسمی در جنبش اخوان‌المسلمین در سال ۱۳۵۲ ایجاد شد اما این جنبش تا سال ۱۳۵۴ عملاً تجزیه نگردید. بعد از شکست قیام مسلحانه‌ای که علیه دولت داوود به سرپرستی گلبدین حکمتیار در سال ۱۳۵۴ صورت گرفت، اختلافات داخلی رهبران جنبش در حدی که یکدیگر را محکوم می‌کردند تشدید یافت. قرار شد که برای رفع اختلافات بار دیگر ساختار تشکیلاتی مورد توافق همه اعضای رهبری به وجود اید تا مسؤول تشکیلات و صلاحیت‌های افراد مشخص گردد. بنابراین در اولین مرحله، اقدام به نام‌گذاری جنبش و تهیه آرم آن نمودند. | گرچه انشعاب غیر رسمی در جنبش اخوان‌المسلمین در سال ۱۳۵۲ ایجاد شد اما این جنبش تا سال ۱۳۵۴ عملاً تجزیه نگردید. بعد از شکست قیام مسلحانه‌ای که علیه دولت داوود به سرپرستی گلبدین حکمتیار در سال ۱۳۵۴ صورت گرفت، اختلافات داخلی رهبران جنبش در حدی که یکدیگر را محکوم می‌کردند تشدید یافت. قرار شد که برای رفع اختلافات بار دیگر ساختار تشکیلاتی مورد توافق همه اعضای رهبری به وجود اید تا مسؤول تشکیلات و صلاحیت‌های افراد مشخص گردد. بنابراین در اولین مرحله، اقدام به نام‌گذاری جنبش و تهیه آرم آن نمودند. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
جنبش اخوان‌المسلمین عملاً به دو جناح ربانی و حکمتیار انشعاب کرد. گروهی از جمله مولوی خالص، قاضی وقاد و مولوی جمیل الرحمن با حکمتیار همکاری نموده و به نام "حزب اسلامی افغانستان" و گروهی به رهبری برهان الدین ربانی به نام "جمعیت اسلامی افغانستان" به مبارزات شان ادامه دادند. اما همان طوری که گفته شد این عناوین تا کودتای کمونیستی سال ۱۳۵۷ رسماً مطرح نگردیده بود و همه به نام اخوانی یاد می‌شدند<ref>[http://www.payam-aftab.com/fa/doc/news/62/%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86 اخوان‌المسلمین]</ref>.» | جنبش اخوان‌المسلمین عملاً به دو جناح ربانی و حکمتیار انشعاب کرد. گروهی از جمله مولوی خالص، قاضی وقاد و مولوی جمیل الرحمن با حکمتیار همکاری نموده و به نام "حزب اسلامی افغانستان" و گروهی به رهبری برهان الدین ربانی به نام "جمعیت اسلامی افغانستان" به مبارزات شان ادامه دادند. اما همان طوری که گفته شد این عناوین تا کودتای کمونیستی سال ۱۳۵۷ رسماً مطرح نگردیده بود و همه به نام اخوانی یاد می‌شدند<ref>[http://www.payam-aftab.com/fa/doc/news/62/%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86 اخوان‌المسلمین]</ref>.» | ||
=کودتای کمنیستی و اخوان= | == کودتای کمنیستی و اخوان == | ||
از زمان حمله [[اتحاد جماهیر شوروی]] به افغانستان در سال 1979، برهان الدین ربانی در مقاومت مسلحانه علیه شوروی شرکت کرد که مورد حمایت [[آمریکا]] بود و در رسانه‌ها به عنوان "جهاد افغانستان" شناخته می‌شد و نیروهای وی اولین کسانی بودند که وارد کابل شدند پس از شکست حزب کمونیست ربانی به عنوان رئیس شورای عالی صلح افغانستان فعالیت می‌کرد البته شورای حل و عقد نیز در ۹ دی ۱۳۷۱ (۳۰ دسامبر سال ۱۹۹۲) برهان‌الدین ربانی را به عنوان نخستین رئیس‌جمهور رسمی حکومت مجاهدین در افغانستان برگزید. ، تا اینکه در 20 سپتامبر 2011 در یک بمب گذاری در کابل ترور شد. گلبدین حکمتیار نیز به عنوان نخست‌وزیر افغانستان در بین سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ و همچنین در سال ۱۹۹۶ پیش از به‌روی کار آمدن طالبان نقش ایفا کرد. | از زمان حمله [[اتحاد جماهیر شوروی]] به افغانستان در سال 1979، برهان الدین ربانی در مقاومت مسلحانه علیه شوروی شرکت کرد که مورد حمایت [[آمریکا]] بود و در رسانه‌ها به عنوان "جهاد افغانستان" شناخته می‌شد و نیروهای وی اولین کسانی بودند که وارد کابل شدند پس از شکست حزب کمونیست ربانی به عنوان رئیس شورای عالی صلح افغانستان فعالیت می‌کرد البته شورای حل و عقد نیز در ۹ دی ۱۳۷۱ (۳۰ دسامبر سال ۱۹۹۲) برهان‌الدین ربانی را به عنوان نخستین رئیس‌جمهور رسمی حکومت مجاهدین در افغانستان برگزید. ، تا اینکه در 20 سپتامبر 2011 در یک بمب گذاری در کابل ترور شد. گلبدین حکمتیار نیز به عنوان نخست‌وزیر افغانستان در بین سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ و همچنین در سال ۱۹۹۶ پیش از به‌روی کار آمدن طالبان نقش ایفا کرد. | ||
=اخوان و طالبان= | == اخوان و طالبان == | ||
در سال 1996 اخوان با طالبان وابسته به جریان سلفی که کنترل امور را در افغانستان به عهده داشتند همکاری نکردند. این گروه برای براندازی طالبان تلاش کرد و این فرصت را داشت که از طریق آمریکا به افغانستان اعلام جنگ کند. | در سال 1996 اخوان با طالبان وابسته به جریان سلفی که کنترل امور را در افغانستان به عهده داشتند همکاری نکردند. این گروه برای براندازی طالبان تلاش کرد و این فرصت را داشت که از طریق آمریکا به افغانستان اعلام جنگ کند. | ||
=اخوان پس از طالبان= | == اخوان پس از طالبان == | ||
پس از سقوط دولت طالبان، رهبران اخوان در افغانستان توانستند قدرت این گروه را در صحنه افغانستان افزایش دهند. با حمله آمریکا به افغانستان در سال 2001 افزایش یافت زیرا اخوان از [[ایالات متحده]] برای مقابله با [[طالبان]] حمایت کرد، و آنها همچنین پس از سقوط طالبان توانستند نقش تأثیرگذاری داشته باشند تا اینکه در سال 2004 به عضویت اولین پارلمان افغانستان "لوئی جرگه" درآمدند. | پس از سقوط دولت طالبان، رهبران اخوان در افغانستان توانستند قدرت این گروه را در صحنه افغانستان افزایش دهند. با حمله آمریکا به افغانستان در سال 2001 افزایش یافت زیرا اخوان از [[ایالات متحده]] برای مقابله با [[طالبان]] حمایت کرد، و آنها همچنین پس از سقوط طالبان توانستند نقش تأثیرگذاری داشته باشند تا اینکه در سال 2004 به عضویت اولین پارلمان افغانستان "لوئی جرگه" درآمدند. | ||
اخوان از طریق فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی اکنون در صحنه سیاسی افغانستان از وزن قابل توجهی برخوردار است و انجمن اصلاحات و توسعه اجتماعی افغانستان در سوابق وزارت دادگستری ثبت شده است و در بیش از 34 ولایت افغانستان شعبه دارد و اکنون دفتر مرکزی این انجمن در منطقه تیمنی کابل مشغول به فعالیت است. | اخوان از طریق فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی اکنون در صحنه سیاسی افغانستان از وزن قابل توجهی برخوردار است و انجمن اصلاحات و توسعه اجتماعی افغانستان در سوابق وزارت دادگستری ثبت شده است و در بیش از 34 ولایت افغانستان شعبه دارد و اکنون دفتر مرکزی این انجمن در منطقه تیمنی کابل مشغول به فعالیت است. | ||
=اخوان در دوره کرزی= | == اخوان در دوره کرزی == | ||
اخوان در دوران حکومت [[حامد کرزی|حامد کرزی]] پس از سقوط طالبان، با در نظر گرفتن ایدئولوژی اخوان‌المسلمین به عنوان جایگزین واقعی برای پروژه جهادی ظهور کرد. در سراسر افغانستان گسترش یافته و طرفداران بیشتری پیدا کرده است. دارای گرایش‌ها و طبقات مختلف از فقیرترین روستاها تا پیشرفته‌ترین محله‌ها است. | اخوان در دوران حکومت [[حامد کرزی|حامد کرزی]] پس از سقوط طالبان، با در نظر گرفتن ایدئولوژی اخوان‌المسلمین به عنوان جایگزین واقعی برای پروژه جهادی ظهور کرد. در سراسر افغانستان گسترش یافته و طرفداران بیشتری پیدا کرده است. دارای گرایش‌ها و طبقات مختلف از فقیرترین روستاها تا پیشرفته‌ترین محله‌ها است. | ||
=اهداف= | == اهداف == | ||
تلاش می‌کند تا از نظر فکری و اخلاقی بر توده مردم افغانستان مسلط شود و با ترجمه آثار مختلف در فرهنگ عامه مردم نقش داشته باشد. | تلاش می‌کند تا از نظر فکری و اخلاقی بر توده مردم افغانستان مسلط شود و با ترجمه آثار مختلف در فرهنگ عامه مردم نقش داشته باشد. | ||