confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
عامر بن عبدالله بن جراح: تفاوت میان نسخه‌ها
←ابوعبیده در شأن نزول
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
== ابوعبیده در شأن نزول == | == ابوعبیده در شأن نزول == | ||
با توجه به جایگاه ابوعبیده در [[تاریخ اسلام]] و نقش‌آفرینی‌های وی در جریان خلافت ابوبکر و عمر در کتاب‌های تفسیری، نگاه شیعه و سنی درباره او همگون نیست. | با توجه به جایگاه ابوعبیده در [[تاریخ اسلام]] و نقش‌آفرینی‌های وی در جریان خلافت ابوبکر و عمر در کتاب‌های تفسیری، نگاه شیعه و سنی درباره او همگون نیست. | ||
# در ذیل آیه 172 سوره آل عمران/3 از ابن‌عباس آمده است | # در ذیل آیه 172 سوره آل عمران/3 از ابن‌عباس آمده است<ref> الدر المنثور، ج 2، ص 385</ref>: پس از [[جنگ احد]]، وقتی پیامبر (صلی الله علیه) خواست با سپاهی از [[مسلمانان]] به تعقیب [[مشرکان]] برود، عده‌ای با وجود خستگی و آثار ناشی از شکست و نیز ترس و وحشت به آن حضرت پاسخ مثبت دادند و خداوند در وصف آنان فرمود: {{متن قرآن |الَّذِینَ اسْتَجَابُواْ لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَآ أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُواْ مِنْهُمْ وَاتَّقَواْ أَجْرٌ عَظِیمٌ |آیه = 172 |سوره = آل عمران }} | ||
# خداوند در این آیه به آنان که دعوت خدا و پیامبر را اجابت کرده و پرهیزکار و نیکوکار بوده‌اند، وعده پاداش بزرگ داده است. در ضمنِ روایت پیشین نام ابوعبیده نیز آمده است. | # خداوند در این آیه به آنان که دعوت خدا و پیامبر را اجابت کرده و پرهیزکار و نیکوکار بوده‌اند، وعده پاداش بزرگ داده است. در ضمنِ روایت پیشین نام ابوعبیده نیز آمده است. | ||
# [[جلال‌الدین سیوطی|سیوطی]] به نقل از [[ابن‌عباس]]، بخشی از آیه 29 سوره فتح/48: | # [[جلال‌الدین سیوطی|سیوطی]] به نقل از [[ابن‌عباس]]، بخشی از آیه 29 سوره فتح/48: {{متن قرآن |... سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ...|آیه = 29 |سوره = فتح }} را اشاره به چند تن، از جمله ابوعبیده می‌داند<ref>الدر المنثور، ج 7، ص 544</ref>؛ اما نظر به دیگر مصادیقی که سیوطی در ذیل این آیه بیان می‌کند، آشکارا بدست می‌آید که ذکر این مصادیق از باب فضیلت‌سازی است. | ||
# آیه 22 سوره مجادله/58: | # آیه 22 سوره مجادله/58: {{متن قرآن |لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ | آیه = 22 |سوره مجادله }}»؛ قومی را نَیابی که به خداوند و روز بازپسین [[ایمان]] داشته باشند و با کسانی که با خداوند و پیامبر او مخالفت می‌ورزند، دوستی کنند؛ هر چند پدرانشان یا فرزندانشان یا خاندانشان باشند. | ||
# ابن شوذب بر آن است که این آیه درباره ابوعبیده نازل شده که پدرش را در جنگ بدر به ناچار کشت؛ <ref> المعجم الکبیر، ج 1، ص 155؛ تفسیر ابن کثیر، ج 4، ص 352؛ الدرالمنثور، ج 8، ص 86</ref> البته با توجه به آنچه از واقدی منقول است که پدر ابوعبیده پیش از ظهور اسلام از دنیا رفته بود، <ref> تاریخ دمشق، ج 25، ص 447؛ تهذیب التهذیب، ج 5، ص 67</ref> پذیرش سخن ابن شوذب ناموجه می‌نماید. | # ابن شوذب بر آن است که این آیه درباره ابوعبیده نازل شده که پدرش را در جنگ بدر به ناچار کشت؛ <ref> المعجم الکبیر، ج 1، ص 155؛ تفسیر ابن کثیر، ج 4، ص 352؛ الدرالمنثور، ج 8، ص 86</ref> البته با توجه به آنچه از واقدی منقول است که پدر ابوعبیده پیش از ظهور اسلام از دنیا رفته بود، <ref> تاریخ دمشق، ج 25، ص 447؛ تهذیب التهذیب، ج 5، ص 67</ref> پذیرش سخن ابن شوذب ناموجه می‌نماید. | ||
# ماوردی در ذیل آیه 9 سوره انسان/76، به نقلی چنین آورده است: این آیه به کسانی اشاره دارد که سرپرستی اسرای بدر را بر عهده گرفتند و ابوعبیده نیز از آنان بود | # ماوردی در ذیل آیه 9 سوره انسان/76، به نقلی چنین آورده است: این آیه به کسانی اشاره دارد که سرپرستی اسرای بدر را بر عهده گرفتند و ابوعبیده نیز از آنان بود<ref> تفسیر ماوردی، ج 6، ص 167</ref>: | ||
# «إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنکُمْ جَزَاء وَلَا شُکُورًا»؛ ما فقط برای خشنودی خداوند شما را اطعام می‌کنیم؛ از شما نه پاداشی می‌خواهیم و نه سپاسی. اما با توجه به قبل آیه و سیاق مجموعه آیات و نیز آنچه مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] گفته‌اند، شأن نزول آن [[نذر]] [[امام علی]] و [[حضرت فاطمه زهرا|حضرت فاطمه(سلام الله علیها)]] و ایثارگری‌های آنان است؛ <ref> تفسیر قمی، ج 2، ص 422؛ کشف‌الاسرار، ج 10، ص 320؛ الکشّاف، ج 4، ص 670</ref> بنابراین هیچ ارتباطی به سرپرستی اسیران جنگ بدر ندارد. | # «إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنکُمْ جَزَاء وَلَا شُکُورًا»؛ ما فقط برای خشنودی خداوند شما را اطعام می‌کنیم؛ از شما نه پاداشی می‌خواهیم و نه سپاسی. اما با توجه به قبل آیه و سیاق مجموعه آیات و نیز آنچه مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] گفته‌اند، شأن نزول آن [[نذر]] [[امام علی]] و [[حضرت فاطمه زهرا|حضرت فاطمه(سلام الله علیها)]] و ایثارگری‌های آنان است؛ <ref> تفسیر قمی، ج 2، ص 422؛ کشف‌الاسرار، ج 10، ص 320؛ الکشّاف، ج 4، ص 670</ref> بنابراین هیچ ارتباطی به سرپرستی اسیران جنگ بدر ندارد. | ||
# قتاده از حسن بصری نقل می‌کند که آیه 90 سوره مائده/5، پس از آن [[نزول قرآن|نازل]] شد که جمعی از جمله ابوعبیده جراح، در خانه سعد بن ابی وقاص گرد آمدند و پس از صرف غذا با [[شراب]] پذیرایی شدند و چون خبر به پیامبر (صلی الله علیه) رسید، این آیه نازل شد: | # قتاده از حسن بصری نقل می‌کند که آیه 90 سوره مائده/5، پس از آن [[نزول قرآن|نازل]] شد که جمعی از جمله ابوعبیده جراح، در خانه سعد بن ابی وقاص گرد آمدند و پس از صرف غذا با [[شراب]] پذیرایی شدند و چون خبر به پیامبر (صلی الله علیه) رسید، این آیه نازل شد: {{متن قرآن |یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ... رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ...|آیه = 90 سوره = مائده }} و بدین گونه از نوشیدن [[شراب]] نهی شدند. <ref> البرهان، ج 2، ص 360</ref> | ||
# نقل است که آیه 51 سوره قلم/68 در شأن ابوعبیده و دوستانش نازل شده است؛ آنگاه که پس از نصب علی (علیه‌السلام) به [[امامت]] و خلافت در [[غدیرخم]] به یکدیگر می‌گویند: چشمان پیامبر را ببین که همچون چشمان دیوانگان می‌چرخد | # نقل است که آیه 51 سوره قلم/68 در شأن ابوعبیده و دوستانش نازل شده است؛ آنگاه که پس از نصب علی (علیه‌السلام) به [[امامت]] و خلافت در [[غدیرخم]] به یکدیگر می‌گویند: چشمان پیامبر را ببین که همچون چشمان دیوانگان می‌چرخد<ref> الکافی، ج 4، ص 566ـ567؛ بحارالانوار، ج 37، ص 172</ref>: {{متن قرآن |وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ |آیه = 51 |سوره = قلم }}»؛ هر چند با توجه به نزول آیه که پیش از هجرت بوده و نیز سیاق آن، این نقل را نمی‌توان پذیرفت. | ||
# آیه 74 سوره توبه/9: «یَحْلِفُونَ بِاللّهِ مَا قَالُواْ وَلَقَدْ قَالُواْ کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَکَفَرُواْ بَعْدَ إِسْلاَمِهِمْ وَهَمُّواْ بِمَا لَمْ یَنَالُواْ... »؛ اینان به خدا [[سوگند]] یاد می‌کنند که نگفته‌اند؛ ولی به راستی سخن کفرآمیز را گفته‌اند و پس از اسلام آورد نشان [[کافر|کافر]] شده و آهنگِ کاری را کرده‌اند که به آن دست نیافتند.. . به نقل از حذیفه و [[عمار]] آیه درباره عده‌ای از جمله ابوعبیده نازل شده که بر آن بودند پیامبر (صلی الله علیه) را به‌گونه‌ای از پای درآورند. <ref>بحارالانوار، ج 21، ص 222ـ223؛ البرهان، ج 2، ص 819</ref> | # آیه 74 سوره توبه/9: «یَحْلِفُونَ بِاللّهِ مَا قَالُواْ وَلَقَدْ قَالُواْ کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَکَفَرُواْ بَعْدَ إِسْلاَمِهِمْ وَهَمُّواْ بِمَا لَمْ یَنَالُواْ... »؛ اینان به خدا [[سوگند]] یاد می‌کنند که نگفته‌اند؛ ولی به راستی سخن کفرآمیز را گفته‌اند و پس از اسلام آورد نشان [[کافر|کافر]] شده و آهنگِ کاری را کرده‌اند که به آن دست نیافتند.. . به نقل از حذیفه و [[عمار]] آیه درباره عده‌ای از جمله ابوعبیده نازل شده که بر آن بودند پیامبر (صلی الله علیه) را به‌گونه‌ای از پای درآورند. <ref>بحارالانوار، ج 21، ص 222ـ223؛ البرهان، ج 2، ص 819</ref> | ||
# از [[امام محمد باقر|امام باقر]] و [[موسی بن جعفر|امام کاظم(علیه‌السلام)]] نیز در ذیل آیه 108 سوره نساء/4: «إِذْ یُبَیِّتُونَ مَا لاَ یَرْضَی مِنَ الْقَوْلِ» نقل شده که این آیه در شأن چند تن از جمله ابوعبیده است که در مجالس خود سخنانی برخلاف رضایت خدا بر زبان می‌آوردند. <ref> تفسیر عیاشی، ج 1، ص 275</ref> | # از [[امام محمد باقر|امام باقر]] و [[موسی بن جعفر|امام کاظم(علیه‌السلام)]] نیز در ذیل آیه 108 سوره نساء/4: «إِذْ یُبَیِّتُونَ مَا لاَ یَرْضَی مِنَ الْقَوْلِ» نقل شده که این آیه در شأن چند تن از جمله ابوعبیده است که در مجالس خود سخنانی برخلاف رضایت خدا بر زبان می‌آوردند. <ref> تفسیر عیاشی، ج 1، ص 275</ref> | ||