پرش به محتوا

محمد بن علی (جواد): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۶: خط ۴۶:
'''محمد بن علی (امام جواد)،''' نهمین [[امام]] [[شیعیان]]، نامش «محمّد»، کنیه‌اش «ابوجعفر» و معروف ‏ترین القاب او «تقی» و «جواد» است. آن بزرگوار در [[ماه مبارک رمضان]] سال ۱۹۵ هجری قمری در شهر [[مدینه منوّره]] دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار آن [[امام علی بن موسی الرضا|حضرت امام علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام)]] امام هشتم شیعیان می‌باشند. نام مادر ایشان «سَبیکه» بود که از خاندان [[ماریه قِبطیه]] همسر [[پیامبر اکرم (ص)|پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم)]] به شمار می‌رفت و از نظر [[اخلاق|فضائل اخلاقی]] در درجه والایی قرار داشت و برترین زنان زمان خود بود؛ به طوری که [[امام رضا (علیه‌السلام)]] از او به عنوان بانویی منزه و پاک‌دامن و با‌فضیلت یاد می‌کرد.
'''محمد بن علی (امام جواد)،''' نهمین [[امام]] [[شیعیان]]، نامش «محمّد»، کنیه‌اش «ابوجعفر» و معروف ‏ترین القاب او «تقی» و «جواد» است. آن بزرگوار در [[ماه مبارک رمضان]] سال ۱۹۵ هجری قمری در شهر [[مدینه منوّره]] دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار آن [[امام علی بن موسی الرضا|حضرت امام علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام)]] امام هشتم شیعیان می‌باشند. نام مادر ایشان «سَبیکه» بود که از خاندان [[ماریه قِبطیه]] همسر [[پیامبر اکرم (ص)|پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم)]] به شمار می‌رفت و از نظر [[اخلاق|فضائل اخلاقی]] در درجه والایی قرار داشت و برترین زنان زمان خود بود؛ به طوری که [[امام رضا (علیه‌السلام)]] از او به عنوان بانویی منزه و پاک‌دامن و با‌فضیلت یاد می‌کرد.


=ولادت=
== ولادت ==


[[کلینی|کلینی]]، [[شیخ مفید]]<ref>ر. ک:کقاله شیخ مفید</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref>ر. ک:مقاله شیخ طوسی</ref> تولد آن حضرت را در [[ماه رمضان]] دانسته‏‌اند<ref>الکافی، ج ۱، ص ۴۹۲؛ الارشاد، ص ۲۹۷؛ التهذیب، ج ۶، ص ۹۰</ref>. ولی در مصباح کفعمی آمده است که: ابن عیاش گفت توقیعی توسط شیخ بزرگوار أبوالقاسم با این جملات خارج شد: «اللهم انی اسألک بالمولودین فی رجب:محمّد بن علی الثانی و ابنه علی بن محمّد المنتخب». ''ابن عیاش'' می‌گوید ولادت حضرت جواد(علیه‌السلام) در دهم [[ماه رجب]] بود<ref>زندگانی حضرت جواد و عسکریین(علیه‌السلام)، ترجمه بحار الانوار، ص:۱۳</ref>.
[[کلینی|کلینی]]، [[شیخ مفید]]<ref>ر. ک:کقاله شیخ مفید</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref>ر. ک:مقاله شیخ طوسی</ref> تولد آن حضرت را در [[ماه رمضان]] دانسته‏‌اند<ref>الکافی، ج ۱، ص ۴۹۲؛ الارشاد، ص ۲۹۷؛ التهذیب، ج ۶، ص ۹۰</ref>. ولی در مصباح کفعمی آمده است که: ابن عیاش گفت توقیعی توسط شیخ بزرگوار أبوالقاسم با این جملات خارج شد: «اللهم انی اسألک بالمولودین فی رجب:محمّد بن علی الثانی و ابنه علی بن محمّد المنتخب». ''ابن عیاش'' می‌گوید ولادت حضرت جواد(علیه‌السلام) در دهم [[ماه رجب]] بود<ref>زندگانی حضرت جواد و عسکریین(علیه‌السلام)، ترجمه بحار الانوار، ص:۱۳</ref>.
خط ۵۲: خط ۵۲:
در خانواده امام رضا (علیه‌السلام) و در محافل [[شیعه]] از حضرت جواد (علیه‌السلام) به عنوان مولودی پرخیر و برکت یاد می‌‏شد. چنانکه «ابویحیای صنعانی» می‌‏گوید: روزی در محضر امام رضا (علیه‌السلام)، فرزندش ابوجعفر را که خردسال بود، آوردند. امام فرمود:«این مولودی است که برای شیعیان ما، با برکت ‏تر از او زاده نشده است»<ref>شیخ مفید، الاًّرشاد، قم مکتبْ بصیرتی، ص ۳۱۹ – طبرسی، اعلام الوری، الطبعْ الثالثْ، المکتبْ الاًّسلامیْ، ص‏۳۴۷ – فتّال نیشابوری، روضْ الواعظین، الطبعْ الأولی، بیروت، مؤسسْ الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۶ ه’.ق، ص ۲۶۱ – کلینی، اصول کافی، تهران، مکتبْ الصدوق، ۱۳۸۱ ه’.ق، ج‏۱، ص‏۳۲۱ – علی بن عیسی الاًّربلی، کشف الغمّْ، تبریز، مکتبْ بنی‌هاشمی، ۱۳۸۱ ه’.ق، ج‏۳، ص‏۱۴۳</ref>.
در خانواده امام رضا (علیه‌السلام) و در محافل [[شیعه]] از حضرت جواد (علیه‌السلام) به عنوان مولودی پرخیر و برکت یاد می‌‏شد. چنانکه «ابویحیای صنعانی» می‌‏گوید: روزی در محضر امام رضا (علیه‌السلام)، فرزندش ابوجعفر را که خردسال بود، آوردند. امام فرمود:«این مولودی است که برای شیعیان ما، با برکت ‏تر از او زاده نشده است»<ref>شیخ مفید، الاًّرشاد، قم مکتبْ بصیرتی، ص ۳۱۹ – طبرسی، اعلام الوری، الطبعْ الثالثْ، المکتبْ الاًّسلامیْ، ص‏۳۴۷ – فتّال نیشابوری، روضْ الواعظین، الطبعْ الأولی، بیروت، مؤسسْ الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۶ ه’.ق، ص ۲۶۱ – کلینی، اصول کافی، تهران، مکتبْ الصدوق، ۱۳۸۱ ه’.ق، ج‏۱، ص‏۳۲۱ – علی بن عیسی الاًّربلی، کشف الغمّْ، تبریز، مکتبْ بنی‌هاشمی، ۱۳۸۱ ه’.ق، ج‏۳، ص‏۱۴۳</ref>.


=نسب، کنیه و لقب‌ها=
== کنیه و لقب‌ها ==
محمد بن علی بن موسی بن جعفر، امام نهم شیعیان [[اثناعشری]] است که به [[جوادالائمه]] شهرت دارد. نسب او با شش واسطه به [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)]] پیشوای اول شیعیان، می‌رسد. پدرش امام رضا(علیه‌السلام)، پیشوای هشتم شیعیان است<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۶</ref>. مادر او کنیز بود و سَبیکَه نوبیه نام داشت<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۲؛ مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۱۶</ref>.
محمد بن علی بن موسی بن جعفر، امام نهم شیعیان [[اثناعشری]] است که به [[جوادالائمه]] شهرت دارد. نسب او با شش واسطه به [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)]] پیشوای اول شیعیان، می‌رسد. پدرش امام رضا(علیه‌السلام)، پیشوای هشتم شیعیان است<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۶</ref>. مادر او کنیز بود و سَبیکَه نوبیه نام داشت<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۲؛ مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۱۶</ref>.


خط ۵۸: خط ۵۸:


لقب وی جواد و ابن الرضا<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۸۱</ref> است. القاب تقی، زکی، قانع، رضی، مختار، متوکل<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، نشر علامه، ج۴، ص۳۷۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۱۲، ۱۳.</ref>، مرتضی و منتجب<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵</ref> را نیز برای او برشمرده‌اند.
لقب وی جواد و ابن الرضا<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۸۱</ref> است. القاب تقی، زکی، قانع، رضی، مختار، متوکل<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، نشر علامه، ج۴، ص۳۷۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۱۲، ۱۳.</ref>، مرتضی و منتجب<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵</ref> را نیز برای او برشمرده‌اند.
== گاهشمار زندگی امام جواد(علیه‌السلام) ==
== گاهشمار زندگی امام جواد(علیه‌السلام) ==
# 10رجب ۱۹۵ق. تولد امام جواد(علیه‌السلام) <ref>طوسی، مصباح المتهجد، المکتبه الاسلامیه، ص۸۰۵</ref>
# 10رجب ۱۹۵ق. تولد امام جواد(علیه‌السلام) <ref>طوسی، مصباح المتهجد، المکتبه الاسلامیه، ص۸۰۵</ref>
# ۲۰۰ ق. سفر امام رضا (علیه‌السلام) به [[مرو]]
# ۲۰۰ ق. سفر امام رضا (علیه‌السلام) به [[مرو]]
خط ۷۷: خط ۷۶:
درباره زندگی حضرت جواد(علیه‌السلام) اطلاعات چندانی در منابع تاریخی نیامده است. دلیل آن را محدودیت‌های سیاسی [[حکومت عباسی]]، [[تقیه]] و عمر کوتاه ایشان دانسته‌اند. <ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۴۷۶-۴۷۷</ref> حضرت در مدینه زندگی می‌کرد. بنا بر گزارش ابن بیهق، یک بار برای دیدار پدر به [[خراسان]] سفر کرد.<ref>بیهقی، تاریخ بیهق، ۱۳۶۱ش، ص۴۶</ref> و پس از امامت نیز چندین بار از سوی خلفای عباسی به [[بغداد]] احضار شد.
درباره زندگی حضرت جواد(علیه‌السلام) اطلاعات چندانی در منابع تاریخی نیامده است. دلیل آن را محدودیت‌های سیاسی [[حکومت عباسی]]، [[تقیه]] و عمر کوتاه ایشان دانسته‌اند. <ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۴۷۶-۴۷۷</ref> حضرت در مدینه زندگی می‌کرد. بنا بر گزارش ابن بیهق، یک بار برای دیدار پدر به [[خراسان]] سفر کرد.<ref>بیهقی، تاریخ بیهق، ۱۳۶۱ش، ص۴۶</ref> و پس از امامت نیز چندین بار از سوی خلفای عباسی به [[بغداد]] احضار شد.


=ازدواج امام جواد(علیه‌السلام)=
== ازدواج ==
 
[[مأمون عباسی]] در سال ۲۰۲ق <ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۶۶</ref> یا ۲۱۵ق <ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۳</ref> دختر خود ام فضل را به عقد امام جواد(علیه‌السلام) در آورد. برخی گفته‌اند: احتمالاً در دیداری که جوادالأئمه با پدر در [[طوس]] داشت،<ref>بیهقی، تاریخ بیهق، ۱۳۶۱ش، ص۴۶</ref> مأمون، ام الفضل را به عقد او درآورد. [[ابن کثیر]]<ref>ر. ک:مقاله ابن کثیر</ref> بر این باور است که خطبه عقد او با دختر مأمون در زمان حیات علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام) خوانده شد، اما ازدواج آنها در سال ۲۱۵ق. در [[تکریت]] بوده است. <ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۹۵.</ref>
[[مأمون عباسی]] در سال ۲۰۲ق <ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۶۶</ref> یا ۲۱۵ق <ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۳</ref> دختر خود ام فضل را به عقد امام جواد(علیه‌السلام) در آورد. برخی گفته‌اند: احتمالاً در دیداری که جوادالأئمه با پدر در [[طوس]] داشت،<ref>بیهقی، تاریخ بیهق، ۱۳۶۱ش، ص۴۶</ref> مأمون، ام الفضل را به عقد او درآورد. [[ابن کثیر]]<ref>ر. ک:مقاله ابن کثیر</ref> بر این باور است که خطبه عقد او با دختر مأمون در زمان حیات علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام) خوانده شد، اما ازدواج آنها در سال ۲۱۵ق. در [[تکریت]] بوده است. <ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۹۵.</ref>


خط ۸۷: خط ۸۵:
همسر دیگر جوادالأئمه، سمانه مغربیه است <ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۴۹۷</ref> که کنیز بود و به دستور خود ایشان خریداری شد.<ref>حسّون، أعلام النساء المؤمنات، ۱۴۲۱ق، ص۵۱۷</ref> امام جواد، از ام فضل صاحب فرزندی نشد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، نشر علامه، ج۴، ص۳۸۰</ref> و همه فرزندان او از سمانه بودند.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۴۹۷</ref>
همسر دیگر جوادالأئمه، سمانه مغربیه است <ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۴۹۷</ref> که کنیز بود و به دستور خود ایشان خریداری شد.<ref>حسّون، أعلام النساء المؤمنات، ۱۴۲۱ق، ص۵۱۷</ref> امام جواد، از ام فضل صاحب فرزندی نشد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، نشر علامه، ج۴، ص۳۸۰</ref> و همه فرزندان او از سمانه بودند.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۴۹۷</ref>


=فرزندان امام جواد(علیه‌السلام)=
== فرزندان ==
 
بنابر نقل [[شیخ مفید]]<ref>ر. ک:مقاله شیخ مفید</ref> امام جواد(علیه‌السلام) ۴ فرزند به نام‌های علی، موسی، فاطمه و امامه داشت. <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵.</ref> برخی دختران امام را ۳ تن به نام‌های حکیمه، خدیجه و ام کلثوم می‌دانند.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، نشر علامه، ج۴، ص۳۸۰؛ طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۷</ref> در برخی از منابع متأخر از ام محمد و زینب نیز به عنوان دختران آن حضرت یاد شده است. <ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ج۴، ص۳۱۶؛ شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ج۲، ص۴۳۲</ref>
بنابر نقل [[شیخ مفید]]<ref>ر. ک:مقاله شیخ مفید</ref> امام جواد(علیه‌السلام) ۴ فرزند به نام‌های علی، موسی، فاطمه و امامه داشت. <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵.</ref> برخی دختران امام را ۳ تن به نام‌های حکیمه، خدیجه و ام کلثوم می‌دانند.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، نشر علامه، ج۴، ص۳۸۰؛ طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۷</ref> در برخی از منابع متأخر از ام محمد و زینب نیز به عنوان دختران آن حضرت یاد شده است. <ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ج۴، ص۳۱۶؛ شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ج۲، ص۴۳۲</ref>


=دوران امامت امام جواد(علیه‌السلام)=
== دوران امامت ==
 
محمد بن علی(علیه‌السلام) پس از شهادت امام رضا(علیه‌السلام) در سال ۲۰۳ق به امامت رسید.<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۴</ref> دوران امامت او با [[خلافت]] دو تن از خلفای عباسی همزمان بود. حدود ۱۵ سال از امامت او در خلافت مأمون(۱۹۳-۲۱۸ق) و ۲ سال در خلافت معتصم(۲۱۸-۲۲۷ق) سپری شد.<ref>پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۷۹ش، ص۵۳۰</ref> مدت امامت جوادالائمه ۱۷ سال بود <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳</ref> و با شهادت او در سال ۲۲۰ق امامت به فرزندش، امام هادی(علیه‌السلام) منتقل شد. <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵</ref>
محمد بن علی(علیه‌السلام) پس از شهادت امام رضا(علیه‌السلام) در سال ۲۰۳ق به امامت رسید.<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۴</ref> دوران امامت او با [[خلافت]] دو تن از خلفای عباسی همزمان بود. حدود ۱۵ سال از امامت او در خلافت مأمون(۱۹۳-۲۱۸ق) و ۲ سال در خلافت معتصم(۲۱۸-۲۲۷ق) سپری شد.<ref>پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۷۹ش، ص۵۳۰</ref> مدت امامت جوادالائمه ۱۷ سال بود <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳</ref> و با شهادت او در سال ۲۲۰ق امامت به فرزندش، امام هادی(علیه‌السلام) منتقل شد. <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵</ref>


=مناظره‌های امام جواد علیه‌السلام=
== مناظره‌ها ==
در زمان [[مأمون]] خلیفه، یک نهضت علمی پیدا شد. مأمون مجلس مباحثه و مناظره زیادی برقرار می‏‌کرد و به تمام ادیان و مذاهب آزادی می‏‌داد.
در زمان [[مأمون]] خلیفه، یک نهضت علمی پیدا شد. مأمون مجلس مباحثه و مناظره زیادی برقرار می‏‌کرد و به تمام ادیان و مذاهب آزادی می‏‌داد.


[[امام محمد تقی(علیه‌السلام)]] در دوران امامت خود چندین بار با برخی از فقیهان دربار عباسی مناظره کرد. گزارش‌های تاریخی حاکی از آن است که برخی از این مناظره‌ها به درخواست درباریان مأمون و معتصم و با هدف آزمایش پیشوای نهم شیعیان انجام می‌گرفته است و نتیجه آن باعث شگفتی و تحسین حاضران می‌شده است.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ص۴۴۳.</ref> منابع ۹ مناظره و گفتگو از جوادالأئمه گزارش کرده‌اند که چهار مورد آنها با یحیی بن اکثم و یک مورد با احمد بن ابی‌داوود قاضی القضات‎‌های بغداد بوده است. همچنین گفتگوهایی از وی با عبدالله بن موسی، ابوهاشم جعفری، عبدالعظیم حسنی و معتصم نیز گزارش شده است. موضوع این گفتگوها مباحث فقهی مربوط به حج، طلاق، حد سرقت و مباحثی دیگر همچون ویژگی یاران امام دوازدهم، فضایل شیخین و اسماء و صفات خدا بوده است.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ص۴۴۱-۴۴۹؛ میانجی، مکاتیب الائمه(علیه‌السلام)، ج۵ ص۳۸۱٬۴۲۷ و...</ref>
[[امام محمد تقی(علیه‌السلام)]] در دوران امامت خود چندین بار با برخی از فقیهان دربار عباسی مناظره کرد. گزارش‌های تاریخی حاکی از آن است که برخی از این مناظره‌ها به درخواست درباریان مأمون و معتصم و با هدف آزمایش پیشوای نهم شیعیان انجام می‌گرفته است و نتیجه آن باعث شگفتی و تحسین حاضران می‌شده است.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ص۴۴۳.</ref> منابع ۹ مناظره و گفتگو از جوادالأئمه گزارش کرده‌اند که چهار مورد آنها با یحیی بن اکثم و یک مورد با احمد بن ابی‌داوود قاضی القضات‎‌های بغداد بوده است. همچنین گفتگوهایی از وی با عبدالله بن موسی، ابوهاشم جعفری، عبدالعظیم حسنی و معتصم نیز گزارش شده است. موضوع این گفتگوها مباحث فقهی مربوط به حج، طلاق، حد سرقت و مباحثی دیگر همچون ویژگی یاران امام دوازدهم، فضایل شیخین و اسماء و صفات خدا بوده است.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ص۴۴۱-۴۴۹؛ میانجی، مکاتیب الائمه(علیه‌السلام)، ج۵ ص۳۸۱٬۴۲۷ و...</ref>


== مناظره با یحیی بن اکثم ==
=== مناظره با یحیی بن اکثم ===
از مناظرات مهم امام محمد تقی(علیه‌السلام) که در زمان مأمون عباسی در بغداد صورت گرفت، مناظره با یحیی بن اکثم، فقیه دربار عباسی، بود. بنابر برخی منابع شیعه، علت وقوع این مناظره، اعتراض سران عباسی به پیشنهاد ازدواج او با ام الفضل از سوی مأمون بود. مأمون برای اثبات درستی تصمیم خویش، به آنان پیشنهاد کرد تا جوادالأئمه(علیه‌السلام) را بیازمایند. آنان پذیرفتند و برای آزمودن آن حضرت، جلسه مناظره‌ای ترتیب دادند.
از مناظرات مهم امام محمد تقی(علیه‌السلام) که در زمان مأمون عباسی در بغداد صورت گرفت، مناظره با یحیی بن اکثم، فقیه دربار عباسی، بود. بنابر برخی منابع شیعه، علت وقوع این مناظره، اعتراض سران عباسی به پیشنهاد ازدواج او با ام الفضل از سوی مأمون بود. مأمون برای اثبات درستی تصمیم خویش، به آنان پیشنهاد کرد تا جوادالأئمه(علیه‌السلام) را بیازمایند. آنان پذیرفتند و برای آزمودن آن حضرت، جلسه مناظره‌ای ترتیب دادند.


یحیی در مناظره، نخست مسئله‌ای فقهی درباره شخص مُحرمی که حیوانی را شکار کرده مطرح ساخت. امام جواد(علیه‌السلام)، با مطرح کردن وجوه گوناگون برای مسئله، [یادداشت ۶] از یحیی بن اکثم پرسید منظور وی کدام وجه است. یحیی بن اکثم در جواب درماند. سپس خود امام جواد(علیه‌السلام)، مسئله را با صورت‌های مختلف آن پاسخ گفت. درباریان و علمای عباسی پس از شنیدن جواب امام، بر تبحر او در فقه اعتراف کردند. گفته‌اند که مأمون پس از مناظره گفت: خدای را بر این نعمت سپاسگزارم که آنچه من اندیشیده بودم، همان شد.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ص۴۴۴؛ مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۴.</ref>
یحیی در مناظره، نخست مسئله‌ای فقهی درباره شخص مُحرمی که حیوانی را شکار کرده مطرح ساخت. امام جواد(علیه‌السلام)، با مطرح کردن وجوه گوناگون برای مسئله، [یادداشت ۶] از یحیی بن اکثم پرسید منظور وی کدام وجه است. یحیی بن اکثم در جواب درماند. سپس خود امام جواد(علیه‌السلام)، مسئله را با صورت‌های مختلف آن پاسخ گفت. درباریان و علمای عباسی پس از شنیدن جواب امام، بر تبحر او در فقه اعتراف کردند. گفته‌اند که مأمون پس از مناظره گفت: خدای را بر این نعمت سپاسگزارم که آنچه من اندیشیده بودم، همان شد.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ص۴۴۴؛ مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۴.</ref>


=روایات امام جواد(علیه‌السلام)=
== کلام و حدیث امام ==
حدود ۲۵۰ حدیث از امام جواد(علیه‌السلام) نقل شده است.<ref>عطاردی، مسند الامام الجواد، ۱۴۱۰ق، ص۲۴۹.</ref> این روایات در موضوعات فقهی، تفسیری و عقیدتی است. کم بودن روایات منقول از وی در مقایسه با برخی دیگر از امامان معصوم را به جهت تحت کنترل بودن و همچنین سن کم وی در زمان شهادت دانسته‌اند.
حدود ۲۵۰ حدیث از امام جواد(علیه‌السلام) نقل شده است.<ref>عطاردی، مسند الامام الجواد، ۱۴۱۰ق، ص۲۴۹.</ref> این روایات در موضوعات فقهی، تفسیری و عقیدتی است. کم بودن روایات منقول از وی در مقایسه با برخی دیگر از امامان معصوم را به جهت تحت کنترل بودن و همچنین سن کم وی در زمان شهادت دانسته‌اند.


=جایگاه امام جواد(علیه‌السلام) نزد اهل سنت=
== جایگاه امام جواد(علیه‌السلام) نزد اهل‌سنت ==
عالمان اهل سنت، پیشوای نهم شیعیان را به عنوان یک عالم دینی احترام می‌کنند. برخی از آنان شخصیت علمی جوادالأئمه را ممتاز دانسته‌<ref>برای نمونه: سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۱.</ref> و شیفتگی مأمون به او را به دلیل شخصیت علمی و معنوی او در کودکی دانسته‌اند.<ref>هیثمی، الصواعق المحرقة، ۱۴۲۴ق، ص۲۸۸.</ref> آنان همچنین از برتری محمد بن علی(علیه‌السلام) در ویژگی‌های دیگری همچون تقوا، زهد و سخاوت سخن گفته‌اند.<ref>سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۱.</ref> به عنوان نمونه ابن تیمیه ملقب شدن او به جواد را، به دلیل شهرتش در سخاوت و بزرگواری می‌داند.<ref>ابن تیمیه، منهاج السنه، تحقیق: محمد رشاد سالم، ج۴، ص۶۸-۶۹.</ref> جاحظ عثمان معتزلی نیز، محمد بن علی(علیه‌السلام) را عالم، زاهد، عبادت‌پیشه، شجاع، بخشنده و پاک معرفی کرده است.<ref>العاملی، الحیاة السیاسیة للامام الجواد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۷.</ref>
عالمان اهل سنت، پیشوای نهم شیعیان را به عنوان یک عالم دینی احترام می‌کنند. برخی از آنان شخصیت علمی جوادالأئمه را ممتاز دانسته‌<ref>برای نمونه: سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۱.</ref> و شیفتگی مأمون به او را به دلیل شخصیت علمی و معنوی او در کودکی دانسته‌اند.<ref>هیثمی، الصواعق المحرقة، ۱۴۲۴ق، ص۲۸۸.</ref> آنان همچنین از برتری محمد بن علی(علیه‌السلام) در ویژگی‌های دیگری همچون تقوا، زهد و سخاوت سخن گفته‌اند.<ref>سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۱.</ref> به عنوان نمونه ابن تیمیه ملقب شدن او به جواد را، به دلیل شهرتش در سخاوت و بزرگواری می‌داند.<ref>ابن تیمیه، منهاج السنه، تحقیق: محمد رشاد سالم، ج۴، ص۶۸-۶۹.</ref> جاحظ عثمان معتزلی نیز، محمد بن علی(علیه‌السلام) را عالم، زاهد، عبادت‌پیشه، شجاع، بخشنده و پاک معرفی کرده است.<ref>العاملی، الحیاة السیاسیة للامام الجواد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۷.</ref>


=شهادت امام جواد (علیه‌السلام)=
== شهادت ==  
[[پرونده:800px-کاظمین10.jpg|بندانگشتی|حرم کاظمین]]
[[پرونده:800px-کاظمین10.jpg|بندانگشتی|حرم کاظمین]]
آن حضرت در شهر [[بغداد]] در ماه ذی قعده سال دویست و بیست هجری به [[شهادت]] رسیدند و آن هنگام بیست و پنج سال از عمر شریف شان گذشته بود. <ref>الإرشاد، ج‏۲، ص۲۷۳٫</ref>
آن حضرت در شهر [[بغداد]] در ماه ذی قعده سال دویست و بیست هجری به [[شهادت]] رسیدند و آن هنگام بیست و پنج سال از عمر شریف شان گذشته بود. <ref>الإرشاد، ج‏۲، ص۲۷۳٫</ref>
خط ۱۱۷: خط ۱۱۳:
در روز شهادت ایشان اقوال مختلف است برخی <ref>* علی‌ بن ‌حسین‌ مسعودی ‌، اثبات‌الوصیه‌ للامام‌ علی‌ بن ‌ابی‌طالب، قم‌۱۳۸۲ ش‌.علی‌ بن ‌حسین‌ مسعودی، مروج‌الذهب ‌و معادن‌الجوهر، چاپ‌ شارل‌پلاّ، بیروت‌ ۱۹۶۵ـ ۱۹۷۹.محمد بن محمد مفید، الارشاد فی‌ معرفه حجج‌اللّه ‌علی‌ العباد، بیروت‌۱۴۱۴/۱۹۹۳</ref> پنجم وششم ذی حجه وبرخی آخرماه ذی قعده را تاریخ شهادت حضرت می‌دانند. <ref>سعد بن ‌عبداللّه‌اشعری‌، کتاب ‌المقالات ‌و الفرق‌، ج۱، ص‌۹۹‌، چاپ ‌محمدجواد مشکور، تهران‌۱۳۴۱ش‌. ،حسن‌ بن ‌موسی‌نوبختی‌، فرق‌الشیعه‌، ج۱، ص‌۹۱، چاپ ‌محمدصادق‌ آل‌بحرالعلوم‌، نجف‌۱۳۵۵/۱۹۳۶. ،کلینی‌، اصول کافی، ج‌۱، ص‌۴۹۲. ،محمد بن محمد مفید، الارشاد فی‌ معرفه حجج‌اللّه ‌علی‌ العباد، ج۲، ص‌۲۷۳، بیروت‌۱۴۱۴/۱۹۹۳. ،محمد بن ‌حسن‌ طوسی‌، تهذیب‌الاحکام‌، ج‌۶، ص۹۰‌، چاپ ‌حسن ‌موسوی‌خرسان‌، تهران‌۱۳۹۰. ،فضل‌ بن ‌حسن‌طبرسی‌، اعلام‌ الوری ‌باعلام‌الهدی‌، ج‌۲، ص‌۱۰۶، قم‌۱۴۱۷</ref>  
در روز شهادت ایشان اقوال مختلف است برخی <ref>* علی‌ بن ‌حسین‌ مسعودی ‌، اثبات‌الوصیه‌ للامام‌ علی‌ بن ‌ابی‌طالب، قم‌۱۳۸۲ ش‌.علی‌ بن ‌حسین‌ مسعودی، مروج‌الذهب ‌و معادن‌الجوهر، چاپ‌ شارل‌پلاّ، بیروت‌ ۱۹۶۵ـ ۱۹۷۹.محمد بن محمد مفید، الارشاد فی‌ معرفه حجج‌اللّه ‌علی‌ العباد، بیروت‌۱۴۱۴/۱۹۹۳</ref> پنجم وششم ذی حجه وبرخی آخرماه ذی قعده را تاریخ شهادت حضرت می‌دانند. <ref>سعد بن ‌عبداللّه‌اشعری‌، کتاب ‌المقالات ‌و الفرق‌، ج۱، ص‌۹۹‌، چاپ ‌محمدجواد مشکور، تهران‌۱۳۴۱ش‌. ،حسن‌ بن ‌موسی‌نوبختی‌، فرق‌الشیعه‌، ج۱، ص‌۹۱، چاپ ‌محمدصادق‌ آل‌بحرالعلوم‌، نجف‌۱۳۵۵/۱۹۳۶. ،کلینی‌، اصول کافی، ج‌۱، ص‌۴۹۲. ،محمد بن محمد مفید، الارشاد فی‌ معرفه حجج‌اللّه ‌علی‌ العباد، ج۲، ص‌۲۷۳، بیروت‌۱۴۱۴/۱۹۹۳. ،محمد بن ‌حسن‌ طوسی‌، تهذیب‌الاحکام‌، ج‌۶، ص۹۰‌، چاپ ‌حسن ‌موسوی‌خرسان‌، تهران‌۱۳۹۰. ،فضل‌ بن ‌حسن‌طبرسی‌، اعلام‌ الوری ‌باعلام‌الهدی‌، ج‌۲، ص‌۱۰۶، قم‌۱۴۱۷</ref>  


این مسئله را امام رضا (علیه‌السلام) پیش‌گویی کردند: پس از تولد امام جواد (علیه‌السلام)، امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: فرزندم به ناحق به شهادت می‌رسد. اهل آسمان برای او می‌گریند و خداوند متعال بر دشمن او و کسی که بر او ستم روا داشته است، خشم می‌گیرد و طولی نمی‌کشد که او را به عذاب دردناکی مبتلا می‌کند. <ref> بحارالانوار، ج ۵۰، ص ۱۵٫</ref>
این مساله را امام رضا (علیه‌السلام) پیش‌گویی کردند: پس از تولد امام جواد (علیه‌السلام)، امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند: فرزندم به ناحق به شهادت می‌رسد. اهل آسمان برای او می‌گریند و خداوند متعال بر دشمن او و کسی که بر او ستم روا داشته است، خشم می‌گیرد و طولی نمی‌کشد که او را به عذاب دردناکی مبتلا می‌کند. <ref> بحارالانوار، ج ۵۰، ص ۱۵٫</ref>


== چگونگی شهادت امام جواد(علیه‌السلام) ==
== چگونگی شهادت امام جواد(علیه‌السلام) ==
خط ۱۲۸: خط ۱۲۴:
   
   
[[رده:امامان دوازده‌گانه شیعه]]
[[رده:امامان دوازده‌گانه شیعه]]
[[رده:امامان]]
[[رده:اهل‌بیت]]
[[رده:اهل‌بیت]]
[[رده:معصومین]]
[[رده:معصومین]]