پرش به محتوا

ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان =  
| عنوان = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی
| تصویر =  
| تصویر = عالمان شیعه.jpg
| نام =  
| نام = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی
| نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه افقی |ابن‌نوبخت |ابراهیم ابواسحاق |ابراهیم بن نوبخت |ابراهیم نوبخت |ابو اسحاق نوبخت |ابراهیم بن اسحاق }}
| نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه افقی |ابن‌نوبخت |ابراهیم ابواسحاق |ابراهیم بن نوبخت |ابراهیم نوبخت |ابو اسحاق نوبخت |ابراهیم بن اسحاق }}
| سال تولد = ۲۳۷ق.
| سال تولد = ۲۳۷ ق
| تاریخ تولد =  
| تاریخ تولد =  
| محل تولد = [[بغداد]]
| محل تولد = [[بغداد]]
| سال درگذشت =  
| سال درگذشت = ۳۱۱ ق
| تاریخ درگذشت = [[شوال]]، ۳۱۱ق.
| تاریخ درگذشت = [[شوال]]
| محل درگذشت =  
| محل درگذشت =  
| استادان =  
| استادان =  
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |علی بن وصیف ناشئ اصغر |محمد بن بشر حمدونی سوسنجردی |مظفر بن محمد بلخی }}
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |علی بن وصیف ناشئ اصغر |محمد بن بشر حمدونی سوسنجردی |مظفر بن محمد بلخی }}
| دین = اسلام
| دین = [[اسلام]]
| مذهب = شیعه
| مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |الاستیفاء فی الامامه |التنبیه فی الامامه |الرد علی الغلاة |ابطال القیاس |الیاقوت فی علم الکلام |و... }}
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |الاستیفاء فی الامامه |التنبیه فی الامامه |الرد علی الغلاة |ابطال القیاس |الیاقوت فی علم الکلام |و... }}
| فعالیت‌ها = متکلم، از بزرگان [[امامیه]]
| فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه افقی |متکلم |از بزرگان [[امامیه]] |ندیم و ادیب [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] }}
| وبگاه =  
| وبگاه =  
}}
}}
'''ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی'''، از مشهورترین پسران [[ابوسهل نوبختی]] و فردی فاضل، متکلم و از بزرگان [[امامیه]] بوده و از ندیمان و ادبای [[مامون عباسی]] به‌شمار می‌رود.
'''ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی'''، از مشهورترین پسران [[ابوسهل نوبختی]] و فردی فاضل، متکلم و از بزرگان [[امامیه]] بوده و از ندیمان و ادبای [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] به‌شمار می‌رود.
ساکن [[بغداد]] از خاندان نوبختیان بود. وی در بیشتر دوره [[غیبت صغری]] یکی از پیشوایان و حامیان بلند‌مرتبه امامیه بغداد بوده و در میان عامه [[شیعیان]] امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله [[امامت]]، به ویژه غیبت [[امام دوازدهم]] مصروف داشته است.  
ساکن [[بغداد]] از خاندان نوبختیان بود. وی در بیشتر دوره [[غیبت صغری]] یکی از پیشوایان و حامیان بلند‌مرتبه امامیه بغداد بوده و در میان عامه [[مذهب شیعه|شیعیان]] امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله [[امامت]]، به ویژه غیبت [[حجت بن الحسن (مهدی)]] مصروف داشته است.  


=معرفی اجمالی=
== معرفی اجمالی ==
ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی، از متکلمان نیمه نخست قرن چهارم هجری و مؤلف [[كتاب فص الیاقوت|کتاب فص الیاقوت]] از کتاب‏‌های پایه در [[علم كلام|علم کلام]]. شواهد موجود نشان می‌دهد که وی در [[بغداد]] تولد یافت و در همان‌جا تحصیل نمود و محل [[مرگ|وفات]] او نیز در بغداد بوده است، زیرا بغداد مرکز علم و دانش بود و پدربزرگش «فضل» و پس از آن پدرش «اسحاق» کلیددار دار‌الحکمه رشیدیه در بغداد بودند. هم‌چنین می‌توان حدس زد که وی چند سالی پیش از 240[[سال قمری|هجری]] تولد یافته است، زیرا برادرش «علی بن اسحاق» تا عصر [[علی بن محمد (هادی)|امام هادی]] یعنی تا سال 254هجری حیات داشته است، و وی در آن زمان، فردی بالغ و رشید بوده است.


ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی، (قبل240ق – قبل311ق) ابواسحاق. از متکلمان نیمه نخست سده چهارم هجری و مؤلف [[كتاب فص الیاقوت|کتاب فص الیاقوت]] از کتاب‏‌های پایه در [[علم كلام|علم کلام]]. شواهد موجود نشان می‌دهد که وی در [[بغداد]] تولد یافت و در همان‌جا تحصیل نمود و محل وفات او نیز در بغداد بوده است، زیرا بغداد مرکز علم و دانش بود و پدربزرگش «فضل» و پس از آن پدرش «اسحاق» کلیددار [[دار الحكمه رشیدیه|دار‌الحکمه رشیدیه]] در بغداد بودند. همچنین می‌توان حدس زد که وی چند سالی پیش از 240هجری تولد یافته است، زیرا برادرش «علی بن اسحاق» تا عصر امام هادی یعنی تا سال 254هجری حیات داشته است، و وی در آن زمان، فردی بالغ و رشید بوده است.  
== القاب و نام‌ها ==
در برخی از منابع از او با نام «اسماعیل نوبختی» یاد شده است. [[آقا بزرگ تهرانی|علامه تهرانی]] ضمن انتقاد از این اشتباه، نام او را «ابراهیم نوبختی» معرفی می‏‌کند. [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] نیز در [[شرح کتاب یاقوت]]، از او با نام «ابراهیم» یاد می‌‏کند.


=القاب و نام‌ها=
== آثار ==
# کتاب [[یاقوت (کتاب)|یاقوت]] یگانه نوشته‌‏ای است که از او بر جای مانده است. این کتاب قدیمی‏‌ترین کتاب کلامی است‌که از [[مذهب شیعه|امامیه]] در دست است و تنها کتاب مستقلی است که از خاندان نوبختی به جای مانده است. (کتاب فرق نوبختی به صورت مستقل نیست). نخستین کسی‌که این کتاب را شرح نمود [[ابن ابی الحدید]] بود که البته شرح وی از بین رفته است. پس از او شرح جامعی به دست [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] به نام [[انوار الملكوت فی شرح الیاقوت (کتاب)|انوار الملکوت فی شرح الیاقوت]] انجام گرفته است. در این‌که وی از متکلمان امامیه بود هیچ تردیدی وجود ندارد به همین دلیل علامه حلی، از او با تعبیراتی نظیر <big>شیخنا الاقدم</big> و <big>امامنا الاعظم</big> یاد می‏‌کند، هر چند اذعان می‌‏کند که وی در برخی موارد، تفکرات اعتزالی نیز داشته است.
# [[الابتهاج (كتاب)|کتاب الابتهاج]] است‌که وی در این کتاب، لذت عقلیه را در [[خدا|خداوند]] اثبات می‌‏کند.


در برخی از منابع از او با نام «اسماعیل نوبختی» یاد شده است. [[علامه تهرانی]] ضمن انتقاد از این اشتباه، نام او را «ابراهیم نوبختی» معرفی می‏‌کند. [[علامه حلی]] نیز در شرح کتاب یاقوت، از او با نام «ابراهیم» یاد می‌‏کند.
== درگذشت ==
[[مرگ|وفات]] او به گواه این‌که برادرزاده‌‏اش [[اسماعیل بن علی بن اسحاق نوبختی]] (صاحب [[ابطال القیاس (کتاب)|کتاب ابطال القیاس]]) در سال 311هجری وفات کرده است، ممکن است اندکی پیش از سال مذکور رخ داده باشد. از سرگذشت و سرنوشت او هیچ اخباری گزارش نشده است.


=آثار=
== جستارهای وابسته ==
* [[مأمون عباسی|مامون عباسی]]
* [[علی بن محمد (هادی)|امام هادی]]
* [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]]
* [[ابن ابی الحدید]]


* کتاب [[یاقوت]] یگانه نوشته‌‏ای است که از او بر جای مانده است. این کتاب قدیمی‏‌ترین کتاب کلامی است که از امامیه در دست است و تنها کتاب مستقلی است که از [[خاندان نوبختی]] به جای مانده است. (کتاب «فرق نوبختی» به صورت مستقل نیست). نخستین کسی که این کتاب را شرح نمود [[ابن ابی الحدید]](م656ق) بود که البته شرح وی از بین رفته است. پس از او شرح جامعی به دست [[علامه حلی]](م726ق) به نام [[انوار الملكوت فی شرح الیاقوت|انوار الملکوت فی شرح الیاقوت]] انجام گرفته است. در اینکه وی از [[متكلمان امامیه|متکلمان امامیه]] بود هیچ تردیدی وجود ندارد به همین دلیل علامه حلی، از او با تعبیراتی نظیر <big>شیخنا الاقدم</big> و <big>امامنا الاعظم</big> یاد می‏‌کند، هر چند اذعان می‌‏کند که وی در برخی موارد، تفکرات [[اعتزالی]] نیز داشته است.
== منابع ==
*
* اعیان الشیعه(قطع بزرگ)، ج2صص93، 110 و111؛
* [[كتاب الابتهاج|کتاب الابتهاج]] است که وی در این کتاب، لذت عقلیه را در [[خداوند]] اثبات می‌‏کند.
* خاندان نوبختی، صص166 تا 180؛
=درگذشت=
* دائره المعارف تشیع، ج7ص61؛
* لذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1صص62 و69، و ج10ص184، و ج16ص100، و ج25ص271.


وفات او به گواه اینکه برادرزاده‌‏اش [[اسماعیل بن علی بن اسحاق نوبختی]] (صاحب کتاب [[ابطال القیاس]]) در سال 311هجری وفات کرده است، ممکن است اندکی پیش از سال مذکور رخ داده باشد. از سرگذشت و سرنوشت او هیچ اخباری گزارش نشده است.
{{علمای اسلام}}


== منابع ==
# اعیان الشیعه(قطع بزرگ)، ج2صص93، 110 و111؛
# خاندان نوبختی، صص166 تا 180؛
# دائره المعارف تشیع، ج7ص61؛
# لذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1صص62 و69، و ج10ص184، و ج16ص100، و ج25ص271.
#
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
confirmed، مدیران
۳۶٬۸۳۲

ویرایش