۸۷٬۷۷۵
ویرایش
عبدالملک جوینی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'روشها' به 'روشها'
جز (جایگزینی متن - 'رده:عالمان اهلسنت' به 'رده:عالمان اهل سنت') |
جز (جایگزینی متن - 'روشها' به 'روشها') |
||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
لُمَع‌الادله فی قواعد عقاید اهل‌السنه، مختصر فی اصول‌الدین، العقیده النظامیه فی التوراه و الانجیل از دیگر کتاب‌های کلامی جوینی است <ref>برای فهرست آثار جوینی رجوع کنید به سبکی، ج ۵، ص ۱۷۱ـ۱۷۲؛حاجی‌خلیفه، ج ۱، ستون ۲۵۳، ۳۷۷، ۳۸۰، ۴۴۳؛بدوی، ج ۱، ص ۶۸۸ـ ۶۹۸.</ref>. | لُمَع‌الادله فی قواعد عقاید اهل‌السنه، مختصر فی اصول‌الدین، العقیده النظامیه فی التوراه و الانجیل از دیگر کتاب‌های کلامی جوینی است <ref>برای فهرست آثار جوینی رجوع کنید به سبکی، ج ۵، ص ۱۷۱ـ۱۷۲؛حاجی‌خلیفه، ج ۱، ستون ۲۵۳، ۳۷۷، ۳۸۰، ۴۴۳؛بدوی، ج ۱، ص ۶۸۸ـ ۶۹۸.</ref>. | ||
جوینی در نقش اندیشمند و استاد کلام، بر اندیشه اسلامی اثر گذاشت. با جوینی و شاگرد او، [[غزالی]]، نظام کلامی اشعری، دست‌کم در شرق جهان اسلام، مورد اقبال گسترده عموم قرار گرفت. او را نمی‌توان متفکری مبتکر دانست؛وی بیشتر تحت تأثیر [[ابوبکر باقلانی]] *، ابوالحسن اشعری * و ابواسحاق اسفراینی * بود. خود او هم مدعی طرح آرای جدید نبود و عمدتاً به پروردن و بسط مفاهیم و | جوینی در نقش اندیشمند و استاد کلام، بر اندیشه اسلامی اثر گذاشت. با جوینی و شاگرد او، [[غزالی]]، نظام کلامی اشعری، دست‌کم در شرق جهان اسلام، مورد اقبال گسترده عموم قرار گرفت. او را نمی‌توان متفکری مبتکر دانست؛وی بیشتر تحت تأثیر [[ابوبکر باقلانی]] *، ابوالحسن اشعری * و ابواسحاق اسفراینی * بود. خود او هم مدعی طرح آرای جدید نبود و عمدتاً به پروردن و بسط مفاهیم و روشهای موجود در کلام اشعری یا دفاع از آنها در مقابل شیوخ معتزله می‌پرداخت. شاهد این مدعا آنکه در کتاب تحقیقی و استدلالی‌تر خود، الشامل، جز موارد اندکی، ادعای نوآوری ندارد. کتاب‌های الارشاد، لمع‌الادله و العقیده النظامیه نیز عمدتاً توصیفی و گزارش‌گونه‌اند. عناوین و فهرست مطالب آثار کلامی او نیز عمدتاً همان رئوس مسائل کلامی است که از ربع آخر قرن چهارم معمول بوده است<ref>بدوی، ج ۱، ص ۷۰۶، ۷۴۸.</ref>. | ||
ابن‌خلدون، که مبدع تمایز نهادن میان مقطع مقدّم و متأخر کلام اشعری است، جوینی و کتاب الارشاد او را نمونه اعلای طریقت متقدم می‌خواند. باور به جوهر فرد، خلا، عدم قیام عرض به عرض، عدم بقای عرض در دو زمان در کنار اصل باطل شدن مدلول به بطلان دلیل، از جمله شاخصه‌های کلامی این دوره است که باقلانی و جوینی شخصیت‌های بارز آن می‌باشند<ref>رجوع کنید به ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص ۵۸۹.</ref>. جوینی در مرز طریقه متقدمان و متأخران قرار دارد و در واقع طلایه‌دار شیوه متأخران است<ref>رجوع کنید به جوینی، ۱۳۶۹، مقدمه، ص ف ـ ص.</ref> که غزالی آن را پایه‌گذاری کرد<ref>ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص۵۹۰.</ref> و در آثار افرادی چون [[شهرستانی]]، [[فخررازی]]، عضدالدین ایجی، سعدالدین تفتازانی و [[جرجانی]] ادامه یافت. اگر خصوصیت کلام دوره جدید را اهتمام به قیاس ارسطویی (سه حدی) در مقابل استدلال تمثیلی (دو حدی)، توجه به مباحث معرفت‌شناختی و نظریه احوال و نیز عنایت به مباحث فلسفی به‌ویژه اصل علیت بدانیم، می‌توان جوینی را در این مسیر پیشگام خواند<ref>(د. اسلام، چاپ دوم، ج ۳، ص ۱۱۴۶؛نیز رجوع کنید به ولفسون، ص ۱۵ـ۱۶.</ref>. | ابن‌خلدون، که مبدع تمایز نهادن میان مقطع مقدّم و متأخر کلام اشعری است، جوینی و کتاب الارشاد او را نمونه اعلای طریقت متقدم می‌خواند. باور به جوهر فرد، خلا، عدم قیام عرض به عرض، عدم بقای عرض در دو زمان در کنار اصل باطل شدن مدلول به بطلان دلیل، از جمله شاخصه‌های کلامی این دوره است که باقلانی و جوینی شخصیت‌های بارز آن می‌باشند<ref>رجوع کنید به ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص ۵۸۹.</ref>. جوینی در مرز طریقه متقدمان و متأخران قرار دارد و در واقع طلایه‌دار شیوه متأخران است<ref>رجوع کنید به جوینی، ۱۳۶۹، مقدمه، ص ف ـ ص.</ref> که غزالی آن را پایه‌گذاری کرد<ref>ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص۵۹۰.</ref> و در آثار افرادی چون [[شهرستانی]]، [[فخررازی]]، عضدالدین ایجی، سعدالدین تفتازانی و [[جرجانی]] ادامه یافت. اگر خصوصیت کلام دوره جدید را اهتمام به قیاس ارسطویی (سه حدی) در مقابل استدلال تمثیلی (دو حدی)، توجه به مباحث معرفت‌شناختی و نظریه احوال و نیز عنایت به مباحث فلسفی به‌ویژه اصل علیت بدانیم، می‌توان جوینی را در این مسیر پیشگام خواند<ref>(د. اسلام، چاپ دوم، ج ۳، ص ۱۱۴۶؛نیز رجوع کنید به ولفسون، ص ۱۵ـ۱۶.</ref>. | ||