confirmed
۵٬۹۱۱
ویرایش
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==ضرورت شرعی و عقلی تقریب مذاهب اسلامی== | ==ضرورت شرعی و عقلی تقریب مذاهب اسلامی== | ||
1. وحدت و انسجام اسلامی از محوریترین مفاهیم اسلامی است که به شکلهای مختلف در قرآن کریم بدان تأکید شده است. تعابیری نظیر: {واعتصموا بحبل الله} <ref>سوره آلعمران: 103.</ref> {إنّما المؤمنون إخوة}<ref>سوره حجرات: 10.</ref> {إنّ هذه أمّتکم أمة واحدة}<ref> سوره أنبیاء: 92.</ref> {کنتم خیر أمّة أخرجت للناس}<ref>سوره آلعمران: 113.</ref>{کذلک جعلناکم أمّة وسطاً}<ref> سوره بقرة: 143.</ref> {أصلحوا} <ref>سوره حجرات: 10.</ref> {رابطوا}<ref> سوره آلعمران: 200.</ref>{تعاونوا}<ref> سوره مائدة: 2.</ref> {حزب الله} <ref> سوره مجادلة: 22.</ref> {فألّف بین قلوبهم} <ref> سوره آلعمران: 103</ref>.و... که فقط با وحدت و همبستگی جوامع اسلامی محقق خواهد شد. | 1. وحدت و انسجام اسلامی از محوریترین مفاهیم اسلامی است که به شکلهای مختلف در قرآن کریم بدان تأکید شده است. تعابیری نظیر: {واعتصموا بحبل الله} <ref>سوره آلعمران: 103.</ref> {إنّما المؤمنون إخوة}<ref>سوره حجرات: 10.</ref> {إنّ هذه أمّتکم أمة واحدة}<ref> سوره أنبیاء: 92.</ref> {کنتم خیر أمّة أخرجت للناس}<ref>سوره آلعمران: 113.</ref>{کذلک جعلناکم أمّة وسطاً}<ref> سوره بقرة: 143.</ref> {أصلحوا} <ref>سوره حجرات: 10.</ref> {رابطوا}<ref> سوره آلعمران: 200.</ref>{تعاونوا}<ref> سوره مائدة: 2.</ref> {حزب الله} <ref> سوره مجادلة: 22.</ref> {فألّف بین قلوبهم} <ref> سوره آلعمران: 103</ref>.و... که فقط با وحدت و همبستگی جوامع اسلامی محقق خواهد شد. | ||
از طرف دیگر، باید گفت که وحدت و انسجام مذکور در عصر کنونی که مسلمانان از مذاهب مختلفی تبعیت میکنند آیا جز از راه تقریب امکانپذیر میباشد؟ بنابراین، از آنجا که اندیشه تقریب مذاهباسلامی تنها راه عینیت بخشیدن به محوریترین اصل قرآنی ـ وحدت مسلمین ـ است | از طرف دیگر، باید گفت که وحدت و انسجام مذکور در عصر کنونی که مسلمانان از مذاهب مختلفی تبعیت میکنند آیا جز از راه تقریب امکانپذیر میباشد؟ بنابراین، از آنجا که اندیشه تقریب مذاهباسلامی تنها راه عینیت بخشیدن به محوریترین اصل قرآنی ـ وحدت مسلمین ـ است. همچنین در بیان امام خمینی (رحمة الله علیه) آمده است که سراسر قرآن کریم از وحدت دم میزند.<ref>امام خمینی (رحمة الله علیه): ما مفتخریم... که پیرو مذهبی هستیم که میخواهد حقایق قرآنی را که سراسر آن از وحدت بین مسلمین بلکه بشریت دم میزند از مقبره ها و گورستانها نجات داده...</ref> | ||
2. تقریب مذاهباسلامی در عصر کنونی تنها راه احیای اسلام و تشکیل امت واحده اسلامی است که از شعارهای محوری قرآن کریم میباشد چون تعدّد مذاهب و عدم تفاهم مسلمانان با یکدیگر، نگاه جهانیان را | 2. تقریب مذاهباسلامی در عصر کنونی تنها راه احیای اسلام و تشکیل امت واحده اسلامی است که از شعارهای محوری قرآن کریم میباشد چون تعدّد مذاهب و عدم تفاهم مسلمانان با یکدیگر، نگاه جهانیان را در باره چهره حقیقی اسلام دچار خدشه فراوانی کرده است. از اینرو، با عینیت بخشیدن به شعار تقریبمذاهب که مستلزم وحدت حقیقی بین مسلمانان خواهد بود، سیمای نورانی اسلام به عنوان مکتب عدالت و صلح به جهانیان معرفی خواهد شد. | ||
3. از آنجا که سنّت و سیره اهلبیت علیهمالسلام نقشه راه تمامی مسلمانان به ویژه پیروان مکتب تشیع میباشد، بدین جهت نیز تقریب مذاهب از اهمیت و ضرورتی مضاعف برخوردار خواهد بود. | 3. از آنجا که سنّت و سیره اهلبیت علیهمالسلام نقشه راه تمامی مسلمانان به ویژه پیروان مکتب تشیع میباشد، بدین جهت نیز تقریب مذاهب از اهمیت و ضرورتی مضاعف برخوردار خواهد بود. | ||
در تبیین این نکته به دو نمونه اشاره میکنیم: | در تبیین این نکته به دو نمونه اشاره میکنیم: | ||
1. سخن امام علی علیهالسلام در پاسخ معترض یهودی که در مذمت مسلمانان اظهار داشت: هنوز پیامبرتان را دفن ننموده بودید که با یکدیگر به اختلاف و نزاع برخواستید. و | 1. سخن [[امام علی علیهالسلام]] در پاسخ معترض یهودی که در مذمت مسلمانان اظهار داشت: هنوز پیامبرتان را دفن ننموده بودید که با یکدیگر به اختلاف و نزاع برخواستید. و حضرت در پاسخ فرمود: «إنّما اختلفنا عنه لا فیه»: ما در اصل رسالت پیامبر صلیاللهعلیه و آله اختلاف نکردیم، بلکه در اینکه آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله) برای خویش جانشینی برگزیده است اختلاف نمودیم. در حالیکه شما هنوز پاهایتان از دریایی که از آن عبور کردید خشک نشده بود که به پیامبرتان گفتید: {اجعل لنا إلها کما لهم آلهة قال إنّکم قوم تجهلون} (در این هنگام، بنیاسرائیل به موسی گفتند): «تو هم برای ما معبودی قرار ده، همانگونه که آنها معبودان (و خدایانی) دارند!» گفت: «شما جمعیّتی جاهل و نادان هستید!<ref>سوره اعراف: 138</ref>.و<ref>نهج البلاغة، ج 4، ص 75.</ref> | ||
این سخن حضرت که محور اصلی اختلافات بین تشیّع و تسنن را بیان میکند. | این سخن حضرت که محور اصلی اختلافات بین تشیّع و تسنن را بیان میکند. بیانکننده مسأله مهمی است که مسلمانان کنونی جهان لازم است از آن عبرت گیرند و آن این است که اختلافات بین مسلمانان در مذاهب کنونی، اختلافات فرعی است نه اصلی و تقریب مذاهب برترین روشی است که منادی این اندیشه بس بلند در جهان اسلام میباشد. | ||
ب) سیره امام صادق علیهالسلام در تعامل با مذاهب و | ب) سیره امام صادق علیهالسلام در تعامل با مذاهب و فرقههای اسلامی یکی از زیباترین نمونههای تاریخی است که میتواند الگویی جامع در روابط مسلمانان با یکدیگر ـ به رغم اعتقادشان به مذاهب گوناگون ـ قرار گیرد. آن حضرت در روش فقهی و کلامی و تفسیریشان به اندیشههای مخالفین خویش احترام گذاشته و به تبیین آنها میپرداخت چنانکه ابوحنیفه به عنوان یکی از رهبران بزرگ اهلسنت که از شاگردان امام علیهالسلام شمرده میشود آن حضرت را عالمترین شخص دانسته و میگفت: «والله ما رأیت أفقه من جعفربنمحمد»<ref>الموسوعة الفقهیة المیسره، الشیخ محمد علی الأنصاری، ج 1، ص 34.</ref> | ||
حضور رهبران، پیروان مذاهب گوناگون در درس امام صادق علیهالسلام گواهی است بر اینکه | حضور رهبران، پیروان مذاهب گوناگون در درس امام صادق علیهالسلام گواهی است بر اینکه تقریبمذاهب، ریشه در قرآن و سیره اهلبیت علیهمالسلام داشته و مخالفت با آن، عدول از این دو منبع عظیم اسلامیخواهد بود. | ||
4. امر دیگری که ضرورت تقریب مذاهب را در عصر کنونی مضاعف میکند سلطه بیگانگان و کفّار بر جهان اسلام و کشورهای اسلامی است. سلطهای که آثار شومش را هر روز در نقاط مختلف ممالک اسلامی شاهدیم. شکی نیست که عامل اصلی پیدایش چنین پدیده شومی، تفرقه و تشتّت بین مسلمانان و عدم قدرت تحمل آنان در برابر اندیشه یکدیگر است. تقریب بین مذاهب در صدد آن است که ظرفیت مسلمانان را در تحمل عقاید و رفتار یکدیگر بالا برده و آنان را از ستیزهای مذهبی و طائفی بازدارد. بدیهی است در پرتو چنین تفکری زمینه سلطه بیگانگان از جوامع اسلامی رخت برخواهد بست. | 4. امر دیگری که ضرورت تقریب مذاهب را در عصر کنونی مضاعف میکند سلطه بیگانگان و کفّار بر جهان اسلام و کشورهای اسلامی است. سلطهای که آثار شومش را هر روز در نقاط مختلف ممالک اسلامی شاهدیم. شکی نیست که عامل اصلی پیدایش چنین پدیده شومی، تفرقه و تشتّت بین مسلمانان و عدم قدرت تحمل آنان در برابر اندیشه یکدیگر است. تقریب بین مذاهب در صدد آن است که ظرفیت مسلمانان را در تحمل عقاید و رفتار یکدیگر بالا برده و آنان را از ستیزهای مذهبی و طائفی بازدارد. بدیهی است در پرتو چنین تفکری زمینه سلطه بیگانگان از جوامع اسلامی رخت برخواهد بست. | ||