۸۷٬۸۱۰
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'اهلسنت' به 'اهل سنت') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| مادر = | | مادر = | ||
}} | }} | ||
'''ام سلمه''' یکی از همسران [[ | '''ام سلمه''' یکی از همسران [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه)]] است که بعد از شهادت همسر اولش در حالی که بیست و پنج سال داشت به همسری پیامبر درآمد، [[مُرّة بن کعب]] جد مشترک پیامبر (صلی الله علیه) و ام سلمه میباشد. | ||
وی در دوران حضور خود در کنار حضرت همواره حامی وی بود و در رویدادهای مختلف و رخدادها در کنار حضرت بود. خانه ام سلمه به سبب پختگی، تیزهوشی و درایت وی محل تصمیمگیری برخی امور بود و به سبب همین برخی از همسران رسول خدا (صلی الله علیه) نسبت به وی حسادت میکردند. | وی در دوران حضور خود در کنار حضرت همواره حامی وی بود و در رویدادهای مختلف و رخدادها در کنار حضرت بود. خانه ام سلمه به سبب پختگی، تیزهوشی و درایت وی محل تصمیمگیری برخی امور بود و به سبب همین برخی از همسران رسول خدا (صلی الله علیه) نسبت به وی حسادت میکردند. | ||
وی نقشهایی در [[نزول قرآن|شان نزول]] برخی از آیات داشته و راوی روایتهای فراوان بهویژه درباره رویدادهای تاریخی و نیز فضیلتهای | وی نقشهایی در [[نزول قرآن|شان نزول]] برخی از آیات داشته و راوی روایتهای فراوان بهویژه درباره رویدادهای تاریخی و نیز فضیلتهای اهلبیت (علیهالسلام) بوده است. وی از کسانی است که در تشیع جنازه حضرت زهرا (سلام الله علیها) شرکت کرده است. | ||
== نام و نسب ام سلمه == | == نام و نسب ام سلمه == | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
شایان گفتن است که گزارشهای اخیر با شهادت ابوسلمه در جنگ احد سازگار نیست. | شایان گفتن است که گزارشهای اخیر با شهادت ابوسلمه در جنگ احد سازگار نیست. | ||
ام سلمه دست کم به مدت هفت سال با | ام سلمه دست کم به مدت هفت سال با رسول خدا (صلی الله علیه) زندگی مشترک داشت<ref>مستوفی قزوینی، حمد الله بن ابیبکر بن احمد، تاریخ گزیده، تحقیق، نوایی، عبدالحسین، ص 160، تهران، امیر کبیر، چاپ سوم، 1364ش</ref>؛ اما از ایشان صاحب فرزند نشد<ref>محمد بن اسحاق بن یسار، سیرة ابن اسحاق(کتاب السیر و المغازی)، ص 260، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، چاپ اول، 1410ق</ref>. | ||
== جایگاه ام سلمه نزد پیامبر == | == جایگاه ام سلمه نزد پیامبر == | ||
پیامبر(صلی الله علیه) به این بانو علاقهای خاص داشت. این همسر پیامبر علاوه بر آنکه زنی زیباروی بود که موجب حسادت [[عایشه]] قرار میگرفت، بانویی عاقل و تیزبین بود که گاه پیامبر(صلی الله علیه) با او مشورت میکرد<ref>صالحی دمشقی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 5، ص 79، بیروت، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1414ق</ref>. | پیامبر(صلی الله علیه) به این بانو علاقهای خاص داشت. این همسر پیامبر علاوه بر آنکه زنی زیباروی بود که موجب حسادت [[عایشه]] قرار میگرفت، بانویی عاقل و تیزبین بود که گاه پیامبر(صلی الله علیه) با او مشورت میکرد<ref>صالحی دمشقی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 5، ص 79، بیروت، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1414ق</ref>. | ||
امام صادق (علیهالسلام) در مورد شخصیت او فرمود: ام سلمه پس از [[خدیجه]] برترین همسر رسول خدا بود<ref> شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 419، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش</ref> در جریان [[اصحاب کسا|حدیث کساء]]، آیه تطهیر در خانه ام سلمه نازل شد و آنجا بود که از پیامبر (صلی الله علیه) پرسید، آیا من در شمار اهلبیت نیستم؟ پیامبر(صلی الله علیه) فرمود: تو بر خیر و نیکی هستی (اما از اهلبیت نیستی). <ref> عسکری، امام ابومحمد حسن بن علی، التفسیر المنسوب الی الامام العسکری ع، ص 376، قم، مدرسه امام مهدی، چاپ اول، 1409ق</ref> | |||
ام سلمه در غزواتی؛ مانند «مُرَیسیع»، «[[خیبر]]»، «[[صلح حدیبیه|حدیبیه]]»، «[[خندق]]»، «[[فتح مکه]]» و «[[حنین]]»، رسول خدا(صلی الله علیه) را همراهی کرد. <ref>واقدی، محمد بن عمر، المغازی، تحقیق، مارسدن جونس، ج 2، ص 467، بیروت، مؤسسة الأعلمی، چاپ سوم، 1409ق</ref> | ام سلمه در غزواتی؛ مانند «مُرَیسیع»، «[[خیبر]]»، «[[صلح حدیبیه|حدیبیه]]»، «[[خندق]]»، «[[فتح مکه]]» و «[[حنین]]»، رسول خدا(صلی الله علیه) را همراهی کرد. <ref>واقدی، محمد بن عمر، المغازی، تحقیق، مارسدن جونس، ج 2، ص 467، بیروت، مؤسسة الأعلمی، چاپ سوم، 1409ق</ref> | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
# برخی از مفسران قرآن بر این عقیده اند که آیه شریفه: {{متن قرآن |هَلْ جَزاءُ الْاِحْسانِ اِلاَّ الْاِحْسان |سوره = الرحمن |آیه = 60 }} «آیا پاداش نیکویی، جز نیکی است؟» در مورد ام سلمه، نازل شده است. | # برخی از مفسران قرآن بر این عقیده اند که آیه شریفه: {{متن قرآن |هَلْ جَزاءُ الْاِحْسانِ اِلاَّ الْاِحْسان |سوره = الرحمن |آیه = 60 }} «آیا پاداش نیکویی، جز نیکی است؟» در مورد ام سلمه، نازل شده است. | ||
# روزی ام سلمه از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه) پرسید: ای [[پیامبر خدا]]! چرا نام مردان در جریان [[هجرت]]، ذکر شده است، اما به زنان اشارهای نشده است؟ خداوند در پاسخ او، این آیه را بر پیامبرش فرو فرستاد: {{متن قرآن |فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُم اِنّی لا اُضیعُ عَمَل عامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ اَوْ انثی |سوره = آل عمران |آیه = 195 }} «خداوند دعای آنان را اجابت کرد که من هرگز عمل عمل کننده ای را ـ خواه مرد باشد یا زن ـ ضایع نمیکنم.» | # روزی ام سلمه از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه) پرسید: ای [[پیامبر خدا]]! چرا نام مردان در جریان [[هجرت]]، ذکر شده است، اما به زنان اشارهای نشده است؟ خداوند در پاسخ او، این آیه را بر پیامبرش فرو فرستاد: {{متن قرآن |فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُم اِنّی لا اُضیعُ عَمَل عامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ اَوْ انثی |سوره = آل عمران |آیه = 195 }} «خداوند دعای آنان را اجابت کرد که من هرگز عمل عمل کننده ای را ـ خواه مرد باشد یا زن ـ ضایع نمیکنم.» | ||
# ام سلمه بیشتر لباس سفیدی میپوشید که دو بند در پشت آن قرار داشت و آویزان میشد. عایشه با تمسخر به [[حفصه]] همسر دیگر پیامبر(صلی الله علیه)، میگفت: نگاه کن، آنچه در پشت ام سلمه آویزان است، همانند زبان سگ میباشد و گفتهاند آن دو نفر، ام سلمه را به سبب کوتاهی قدش مسخره میکردند. از این رو آیه نازل شد که: {{متن قرآن |یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوُا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی اَنْ یَکوُنوُا خَیْرا مِنْهُم، وَ لا نِساء مِنْ نِساءٍ عَسی أَنْ یَکُنَّ خَیْرا مِنْهُنَّ |سوره = حجرات |آیه = 11 }} «ای کسانی که ایمان آوردید، گروهی از شما، گروه دیگر را مسخره نکند؛ چه بسا از آنها بهتر باشند و هیچ یک از زنان، زنان دیگر را مسخره نکند، چرا که شاید، آن زنان، از مسخره کنندگان بهتر باشند.» | # ام سلمه بیشتر لباس سفیدی میپوشید که دو بند در پشت آن قرار داشت و آویزان میشد. عایشه با تمسخر به [[حفصه]] همسر دیگر پیامبر(صلی الله علیه)، میگفت: نگاه کن، آنچه در پشت ام سلمه آویزان است، همانند زبان سگ میباشد و گفتهاند آن دو نفر، ام سلمه را به سبب کوتاهی قدش مسخره میکردند. از این رو آیه نازل شد که: {{متن قرآن |یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوُا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی اَنْ یَکوُنوُا خَیْرا مِنْهُم، وَ لا نِساء مِنْ نِساءٍ عَسی أَنْ یَکُنَّ خَیْرا مِنْهُنَّ |سوره = حجرات |آیه = 11 }} «ای کسانی که ایمان آوردید، گروهی از شما، گروه دیگر را مسخره نکند؛ چه بسا از آنها بهتر باشند و هیچ یک از زنان، زنان دیگر را مسخره نکند، چرا که شاید، آن زنان، از مسخره کنندگان بهتر باشند.» | ||
== وفاداری ام سلمه نسبت به اهلبیت == | == وفاداری ام سلمه نسبت به اهلبیت == | ||
وی از میان همسران پیامبر، ارادت ویژهای به | وی از میان همسران پیامبر، ارادت ویژهای به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و فرزندانش داشت، به گونهای که زمان وضع حمل حضرت فاطمه(سلام الله علیها) حاضر بود و به فرمان پیامبر(صلی الله علیه) در گوش فرزندش امام حسن (علیهالسلام) [[اذان]] و [[اقامه]] گفت. <ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 43، ص 255، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق</ref> | ||
این بانوی گرامی، بعد از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه) همواره در کنار اهلبیت(علیهالسلام) بود و در حمایت از آنها میکوشید، تا آنجا که در جریان مصادره [[فدک]] از حضرت زهرا(سلام الله علیها) دفاع کرد و در آن سال از عطا محروم ماند<ref>طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص 124، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق</ref>. | این بانوی گرامی، بعد از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه) همواره در کنار اهلبیت(علیهالسلام) بود و در حمایت از آنها میکوشید، تا آنجا که در جریان مصادره [[فدک]] از حضرت زهرا(سلام الله علیها) دفاع کرد و در آن سال از عطا محروم ماند<ref>طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص 124، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق</ref>. | ||
او همچنین با نقل سخنان رسول خدا(صلی الله علیه)، [[ولایت]] [[ | او همچنین با نقل سخنان رسول خدا(صلی الله علیه)، [[ولایت]] [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیهالسلام)]] و منزلت ایشان نزد پیامبر را به مسلمانان یادآور میشد<ref>بحار الأنوار، ج 22، ص 222</ref>. | ||
هنگام [[بیعت]] گرفتن اجباری از امام علی(علیهالسلام)، وی به همراه ام ایمن نوبیه همسر دیگر پیامبر (صلی الله علیه)، اجبارکنندگان را به حسادت متهم ساختند. <ref>هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 867، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1405ق</ref> | هنگام [[بیعت]] گرفتن اجباری از امام علی(علیهالسلام)، وی به همراه ام ایمن نوبیه همسر دیگر پیامبر (صلی الله علیه)، اجبارکنندگان را به حسادت متهم ساختند. <ref>هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 867، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1405ق</ref> | ||
خط ۷۱: | خط ۶۹: | ||
گزارشهای دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که تطبیق آن با دیگر حوادث دشوار است. به عنوان نمونه گزارش شده است: | گزارشهای دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که تطبیق آن با دیگر حوادث دشوار است. به عنوان نمونه گزارش شده است: | ||
الف) پیامبر اسلام(صلی الله علیه) بعد از ازدواج با ام سلمه، مسئولیت نگهداری [[ | الف) پیامبر اسلام(صلی الله علیه) بعد از ازدواج با ام سلمه، مسئولیت نگهداری [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت زهرا (سلام الله علیها)را]] به ایشان سپرد. <ref>دلائل الامامة، ص 82</ref> | ||
ب) در جریان عروسی حضرت زهرا(سلام الله علیها) در میان همسران پیامبر (صلی الله علیه) گفتوگو شد که مراسم در خانه کدام یک از آنها باشد که در نهایت، منزل ام سلمه انتخاب شد. <ref>بحار الانوار، ج 43، ص 95</ref> | ب) در جریان عروسی حضرت زهرا(سلام الله علیها) در میان همسران پیامبر (صلی الله علیه) گفتوگو شد که مراسم در خانه کدام یک از آنها باشد که در نهایت، منزل ام سلمه انتخاب شد. <ref>بحار الانوار، ج 43، ص 95</ref> | ||
== امین و مورد اعتماد اهلبیت == | == امین و مورد اعتماد اهلبیت == | ||
اعتماد اهلبیت(علیهالسلام) به این بانو آنچنان بود که حضرت فاطمه(سلام الله علیها) وصیت کرد تا ام سلمه در مراسم خاکسپاریاش حضور داشته باشد؛ لذا وی از محل دفن آنحضرت آگاه بود<ref>دلائل الإمامة، ص 133</ref>. و دهها سال بعد [[ | اعتماد اهلبیت(علیهالسلام) به این بانو آنچنان بود که حضرت فاطمه(سلام الله علیها) وصیت کرد تا ام سلمه در مراسم خاکسپاریاش حضور داشته باشد؛ لذا وی از محل دفن آنحضرت آگاه بود<ref>دلائل الإمامة، ص 133</ref>. و دهها سال بعد [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (علیهالسلام)]] هنگام خارجشدن از مدینه، وصیتنامه و دیگر امانتها را به وی سپرد و از او خواست هرگاه فرزندش نزد وی آمد، آنها را به او تحویل دهد. پس از شهادت امام حسین(علیهالسلام) زمانی که [[امام سجاد]] به دیدن ام سلمه آمد، آن امانتها را به حضرتشان بازگرداند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 304، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق</ref>. | ||
== ام سلمه راوی احادیث و روایات == | == ام سلمه راوی احادیث و روایات == |