ام سلمه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ام سلمه''' یکی از همسران [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)]] است که بعد از شهادت همسر اولش در حالی که بیست و پنج سال داشت به همسری پیامبر درآمد، [[مُرّة بن کعب]] جد مشترک پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ام سلمه می‌باشد.  

وی در دوران حضور خود در کنار حضرت همواره حامی وی بود و در رویدادهای مختلف و رخدادها در کنار حضرت بود. خانه ام سلمه به سبب پختگی، تیزهوشی و درایت وی محل تصمیم‌گیری برخی امور بود و به سبب همین برخی از همسران رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نسبت به وی حسادت می‌کردند.  

ام سلمه، کنیه یکی از امهات المؤمنین از همسران گرامی پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) است که نامش قبل از [[اسلام]]، هند، یا رمله بود. <ref> ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله‏، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق، البجاوی، علی محمد، ج 4، ص 1920، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، 1412ق</ref> پدرش سهیل <ref> ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‏، الطبقات الکبری‏، تحقیق، عطا، محمد عبدالقادر، ج 8، ص 69، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1410ق</ref> و یا حذیفه با کنیه ابی‌مغیره، ملقب به زاد الرکب، <ref>الاستیعاب، ج 4، ص 1920؛ این لقب به جهت شهرتش در بخشش و کرم به وی داده شد</ref> از تیره [[بنی‌مخزوم]] از قبیله [[قریش]] بود و مادرش نیز عاتکه نام داشت<ref> ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، ج 6، ص 340، بیروت، دار الفکر، 1409ق</ref>.

ام سلمه قصد داشت بعد از ابوسلمه دیگر با کسی ازدواج ننماید؛ اما خود ابوسلمه وی را از این کار بازداشت و به وی سفارش کرد تا بعد از او همسری برگزیند. <ref>الإصابة، ج ‏8، ص 343</ref> ام سلمه که جواب خواستگارانی؛ مانند [[ابوبکر]] و [[عمر]] را رد کرده بود. در جواب خواستگاری پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) گفت که من زن غیرت‌مندی هستم (نمی‌‏توانم دیگر همسران شوهرم را تحمل کنم، نمی‌توانم غیر از شوهر اول کسی را به عنوان شوهر برگزینم و یا... ‏) و کودکان خردسالی هم دارم و هیچ‌یک از اولیای من نیز در این‌جا حضور ندارند!  

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در پاسخ به او پیام فرستاد که [[خداوند]] کودکانت را کفایت می‌کند و من از پروردگار می‏‌خواهم که غیرت تو را از میان ببرد و خویشاوندان تو نیز به این کار راضی خواهند شد<ref> الطبقات الکبری، ج ‏8، ص 71</ref>.

سرانجام ام سلمه بعد از شهادت شوهرش در [[شوال]] سال چهارم هجری<ref> الاستیعاب، ج 1، ص 45</ref> با پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ازدواج کرد.

ام سلمه دست کم به مدت هفت سال با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) زندگی مشترک داشت<ref>مستوفی قزوینی، حمد الله بن ابی‌بکر بن احمد، تاریخ گزیده، تحقیق، نوایی، عبدالحسین، ص 160، تهران، امیر کبیر، چاپ سوم، 1364ش</ref>؛ اما از ایشان صاحب فرزند نشد<ref>محمد بن اسحاق بن یسار، سیرة ابن اسحاق(کتاب السیر و المغازی)، ص 260، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی‏، چاپ اول‏، 1410ق</ref>.

پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به این بانو علاقه‌ای خاص داشت. این همسر پیامبر علاوه بر آن‌که زنی زیباروی بود که موجب حسادت [[عایشه]] قرار می‌گرفت، بانویی عاقل و تیزبین بود که گاه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با او مشورت می‌‌کرد<ref>صالحی دمشقی‏، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 5، ص 79، بیروت، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1414ق</ref>.

امام صادق (علیه‌السلام) در مورد شخصیت او فرمود: ام ‌سلمه پس از [[خدیجه]] برترین همسر رسول خدا بود<ref> شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 419، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش</ref> در جریان [[اصحاب کسا|حدیث کساء]]، آیه تطهیر در خانه ام سلمه نازل شد و آن‌جا بود که از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پرسید، آیا من در شمار اهل‌بیت نیستم؟ پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: تو بر خیر و نیکی هستی (اما از اهل‌بیت نیستی). <ref> عسکری، امام ابومحمد حسن بن علی، التفسیر المنسوب الی الامام العسکری ع، ص 376، قم، مدرسه امام مهدی، چاپ اول، 1409ق</ref>

ام سلمه در غزواتی؛ مانند «مُرَیسیع»، «[[خیبر]]»، «[[صلح حدیبیه|حدیبیه]]»، «[[خندق]]»، «[[فتح مکه]]» و «[[حنین]]»، رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) را همراهی کرد. <ref>واقدی، محمد بن عمر، المغازی، تحقیق، مارسدن جونس، ج 2، ص 467، بیروت، مؤسسة الأعلمی، چاپ سوم، 1409ق</ref>

همچنین گزارش شده است که پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در جریان اجرای [[عقد اخوت]] میان مسلمانان، بین ام سلمه و صفیه نیز عقد اخوت برقرار نمود<ref>ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب ع، ج 2، ص 185، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق</ref>.

# روزی ام سلمه از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) پرسید: ای [[پیامبر خدا]]! چرا نام مردان در جریان [[هجرت]]، ذکر شده است، اما به زنان اشاره‌ای نشده است؟ خداوند در پاسخ او، این آیه را بر پیامبرش فرو فرستاد: {{متن قرآن |فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُم اِنّی لا اُضیعُ عَمَل عامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ اَوْ انثی |سوره = آل عمران |آیه = 195 }} «خداوند دعای آنان را اجابت کرد که من هرگز عمل عمل کننده ای را ـ خواه مرد باشد یا زن ـ ضایع نمی‌کنم.»

# ام سلمه بیشتر لباس سفیدی می‌پوشید که دو بند در پشت آن قرار داشت و آویزان می‌شد. عایشه با تمسخر به [[حفصه]] همسر دیگر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، می‌گفت: نگاه کن، آنچه در پشت ام سلمه آویزان است، همانند زبان سگ می‌باشد و گفته‏‌اند آن دو نفر، ام سلمه را به سبب کوتاهی قدش مسخره می‌کردند. از این رو آیه نازل شد که: {{متن قرآن |یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوُا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی اَنْ یَکوُنوُا خَیْرا مِنْهُم، وَ لا نِساء مِنْ نِساءٍ عَسی أَنْ یَکُنَّ خَیْرا مِنْهُنَّ |سوره = حجرات |آیه = 11 }} «ای کسانی که ایمان آوردید، گروهی از شما، گروه دیگر را مسخره نکند؛ چه بسا از آنها بهتر باشند و هیچ یک از زنان، زنان دیگر را مسخره نکند، چرا که شاید، آن زنان، از مسخره کنندگان بهتر باشند.»

وی از میان همسران پیامبر، ارادت ویژه‌ای به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و فرزندانش داشت، به گونه‌ای که زمان وضع حمل حضرت فاطمه(سلام الله علیها) حاضر بود و به فرمان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در گوش فرزندش امام حسن (علیه‌السلام) [[اذان]] و [[اقامه]] گفت. <ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏43، ص 255، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق</ref>

این بانوی گرامی، بعد از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) همواره در کنار اهل‌بیت(علیه‌السلام) بود و در حمایت از آنها می‌‌کوشید، تا آن‌جا که در جریان مصادره [[فدک]] از حضرت زهرا(سلام الله علیها) دفاع کرد و در آن سال از عطا محروم ماند<ref>طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص 124، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق</ref>.

او همچنین با نقل سخنان رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)، [[ولایت]] [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیه‌السلام)]] و منزلت ایشان نزد پیامبر را به مسلمانان یادآور می‌شد<ref>بحار الأنوار، ج ‏22، ص 222</ref>.

هنگام [[بیعت]] گرفتن اجباری از امام علی(علیه‌السلام)، وی به همراه ام ایمن نوبیه همسر دیگر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، اجبارکنندگان را به حسادت متهم ساختند. <ref>هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 867، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1405ق</ref>

الف) پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) بعد از ازدواج با ام سلمه، مسئولیت نگهداری [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|حضرت زهرا (سلام الله علیها)را]] به ایشان سپرد. <ref>دلائل الامامة، ص 82</ref>

ب) در جریان عروسی حضرت زهرا(سلام الله علیها) در میان همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) گفت‌وگو شد که مراسم در خانه کدام یک از آنها باشد که در نهایت، منزل ام سلمه انتخاب شد. <ref>بحار الانوار، ج ‏43، ص 95</ref>

اما گزارش صحیح‌تر آن است که ایشان در سال 61 هجری و مدتی بعد از شهادت امام حسین (علیه‌السلام) رحلت کردند. گزارش اخیر در یکی از کتب معتبر اهل سنت که به زندگی صحابه می‌پردازد، نقل شده و سن ایشان هنگام رحلت 84 سال اعلام شده است<ref>الإصابة، ج 8، ص 344</ref> وی آخرین همسر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بود که از دنیا رفت. <ref>تاریخ‏ الطبری، ج ‏11، ص 604</ref>.

[[رده:راویان حدیث از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]]