confirmed
۲٬۲۰۰
ویرایش
واقفیه در تاریخ اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
←ج) انتظار ظهور مهدی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
دسته دیگری از این روایات نیز آگاهانه یا ناآگاهانه مورد تحریف واقع شده بودند و یا برداشت‌های دیگری از آنها می‌شد که امام(علیه‌السلام)در مقابل این روایات به تصحیح و تنقیح آنها می‌پرداخت. <ref>محمد بن حسن طوسی، اختیار معرفة الرجال، پیشین، ص 774.</ref> | دسته دیگری از این روایات نیز آگاهانه یا ناآگاهانه مورد تحریف واقع شده بودند و یا برداشت‌های دیگری از آنها می‌شد که امام(علیه‌السلام)در مقابل این روایات به تصحیح و تنقیح آنها می‌پرداخت. <ref>محمد بن حسن طوسی، اختیار معرفة الرجال، پیشین، ص 774.</ref> | ||
=== ج) انتظار ظهور مهدی === | === ج) انتظار ظهور مهدی === | ||
شیعیان در طی سالیان متمادی متحمل سختی‌ها و مصائب زیادی از جانب حاکمان و خلفا شده بودند و باتوجه‌به بشارتها و نویدهای امامان ( | شیعیان در طی سالیان متمادی متحمل سختی‌ها و مصائب زیادی از جانب حاکمان و خلفا شده بودند و باتوجه‌به بشارتها و نویدهای امامان (علیهم‌السلام) نسبت به ظهور مهدی موعود که بساط ظلم و ستم را برمی‌اندازد پیوسته در انتظار ظهور این منجی الهی بودند. اما گاه همین انتظار و آرزوی برگرفته از عقاید پاک و خالص منجر به ظهور دستهها و گروه‌هایی از شیعیان می‌شد. در همین راستا روایات بسیاری هم از ائمه (علیهم‌السلام) نقل شده بود که به انتظار ظهور و قیام قائم فرا می‌خواندند و شیعیان را بر این امر تحریض مینمودند <ref>محمدباقر وحید بهبهانی، پیشین، ص 41.</ref>امّا در این میان‌گاه در تطبیق این روایات بر مصداقشان دچار مشکل می‌شدند و این همان مسئلهای بود که درباره واقفیه رخ داد. | ||
=== د. سخت‌گیری و حکام و اختناق سیاسی === | === د. سخت‌گیری و حکام و اختناق سیاسی === | ||
دوران سخت امامت حضرت موسی بن جعفر ( | دوران سخت امامت حضرت موسی بن جعفر (علیه‌السلام) که هم‌زمان با خلافت چند تن از خلفای سخت‌گیر عباسی بود، شیعیان را به‌شدت خسته و آزرده کرده بود و در آرزوی گشایشی در کارها و ظهور مهدی موعود بودند. این وضعیت در کنار وجود احادیث بسیار درباره ظهور مهدی زمینه را برای فعالیت سران واقفیه فراهم ساخته بود، در واقع آنان از این اوضاع بیشترین بهره‌برداری را کردند. | ||
بدین ترتیب تحت‌تأثیر این عوامل و انگیزه ها واقفیه شکل گرفت و گسترش یافت و باتوجه‌به موقعیت سخت و دشوار شیعیان و ائمه( | بدین ترتیب تحت‌تأثیر این عوامل و انگیزه ها واقفیه شکل گرفت و گسترش یافت و باتوجه‌به موقعیت سخت و دشوار شیعیان و ائمه(علیهم‌السلام) که تا اواخر سده سوم هجری یعنی دوران غیبت صغری تداوم داشت شاهد مناظراتی میان سران واقفیه و علماء شیعه هستیم که اینک هر دو طایفه قایل به غیبت مهدی(علیه‌السلام) بودند ولی در مصداق آن اختلاف داشتند. | ||
== تألیف کتاب‌هایی در مورد مهدی (عج) از طرف واقفیه == | == تألیف کتاب‌هایی در مورد مهدی (عج) از طرف واقفیه == | ||
زمان تألیف اکثر این کتاب ها به پیش از غیبت امام | زمان تألیف اکثر این کتاب ها به پیش از غیبت امام دوازدهم(علیه‌السلام) است. آنان در این کتابها به طور عمده به ذکر روایات نقل شده از رسول خدا(ص) و در خصوص ((مهدی و قائم آل محمد (عج) پرداخته و سپس آنها را بر امام هفتم(علیه‌السلام) تطبیق داده)) و آن حضرت را همان مهدی و قائم موعود معرفی میکردند. | ||
از آن جمله شیخ طوسی از کتاب نصرة الواقفه نام برده که به وسیله یکی از سران واقفیه به نام موسوی نوشته شده بود. <ref>محمد بن حسن طوسی، الغیبة، پیشین، ص 30</ref> | از آن جمله شیخ طوسی از کتاب نصرة الواقفه نام برده که به وسیله یکی از سران واقفیه به نام موسوی نوشته شده بود. <ref>محمد بن حسن طوسی، الغیبة، پیشین، ص 30</ref> | ||
از مهمترین این کتابها، کتاب الغیبه نوشته حسن بن محمد بن سماعه کوفی است. ابن سماعه یکی از معروفترین سران واقفیه بود که تصنیفات خوبی داشته و در فقه نیز فرهیخته بود، وی در سال ۲۶۳ه. درگذشت. او کتابهای متعددی نوشته بود، از آن جمله همین کتاب است که در موضوع غیبت می‌باشد <ref>محمد بن حسن طوسی، الفهرست، (قم، مؤسسه آل البیت، 1420)، ص 134.</ref> | از مهمترین این کتابها، کتاب الغیبه نوشته حسن بن محمد بن سماعه کوفی است. ابن سماعه یکی از معروفترین سران واقفیه بود که تصنیفات خوبی داشته و در فقه نیز فرهیخته بود، وی در سال ۲۶۳ه. درگذشت. او کتابهای متعددی نوشته بود، از آن جمله همین کتاب است که در موضوع غیبت می‌باشد <ref>محمد بن حسن طوسی، الفهرست، (قم، مؤسسه آل البیت، 1420)، ص 134.</ref> | ||
نجاشی اخباری درباره عناد او با شیعه و امامان پس از موسی بن جعفر( | نجاشی اخباری درباره عناد او با شیعه و امامان پس از موسی بن جعفر(علیهم‌السلام) نقل کرده است. <ref>احمد بن علی نجاشی، پیشین، ص 41.</ref> | ||
از افراد متعصب واقفیه علی بن حسن طاطری بود که با شیعیان امامی دشمنی سختی می‌ورزید. او در حمایت از واقفیه کتابهای بسیاری نوشت، شمار کتابهای او را که اکثراً در موضوع فقه می‌باشند بیش از سی کتاب دانستهاند. <ref>محمد بن حسن طوسی، پیشین، ص 273.</ref> از جمله آنها نیز کتابی به نام الغیبه می‌باشد. <ref>احمد بن علی نجاشی، پیشین، ص 255.</ref> | از افراد متعصب واقفیه علی بن حسن طاطری بود که با شیعیان امامی دشمنی سختی می‌ورزید. او در حمایت از واقفیه کتابهای بسیاری نوشت، شمار کتابهای او را که اکثراً در موضوع فقه می‌باشند بیش از سی کتاب دانستهاند. <ref>محمد بن حسن طوسی، پیشین، ص 273.</ref> از جمله آنها نیز کتابی به نام الغیبه می‌باشد. <ref>احمد بن علی نجاشی، پیشین، ص 255.</ref> | ||
به خاطراهمیت و حساسیت جریان واقفیه در تاریخ تشیع، علماء بزرگ امامی مانند شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسی تالیفات بسیاری در نقد و ردّ اقوال و آراء واقفیه دارند. | به خاطراهمیت و حساسیت جریان واقفیه در تاریخ تشیع، علماء بزرگ امامی مانند شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسی تالیفات بسیاری در نقد و ردّ اقوال و آراء واقفیه دارند. | ||