confirmed
۵٬۹۰۷
ویرایش
تابعین: تفاوت میان نسخه‌ها
←پیدایش اصطلاح تابعین
| خط ۵: | خط ۵: | ||
== پیدایش اصطلاح تابعین == | == پیدایش اصطلاح تابعین == | ||
خداوند در آیه 100 سوره توبه، مسلمانان را به چند گروه تقسیم و دسته‌ای از آنان را با وصف «تابعین» یاد کرد. این توصیف قرآنی مربوط به سال نهم هجری قمری است، زیرا [[سوره توبه]] بنا به‌نقل از ابوالخطاب سدوسی بصری معروف به قتاده و ابو‌الحجاج مجاهد( دو تن از مفسرین صدر اسلام)، آخرین سوره‌ای است که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده است [۳] و محتوای آن نیز به روشنی بیان کننده این نکته است. به‌این دلیل که بخش نخست آن ناظر به برائت از [[مشرکان]] و بخش دوم آن ناظر به [[غزوه تبوک]] است که هر دو به حوادث سال نهم باز می‌گردد. <ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج2، ص516،و محمد بن سعد بن منیع بغدادی، الطبقات الکبری، ج2، ص128</ref>از مسائلی که در این سوره بدان پرداخته شده است، بسیج و اعزام نیروهای نظامی است. در آیات مربوط به این بخش، از قبایل و شخصیت‌هایی که بر اثر ترس از جنگ با سپاهیان روم در این اعزام حاضر نشدند، مذمت و از مسلمانانی که به اطاعت از پیامبر در غزوه تبوک حضور یافتند، تمجید و به آنان وعده بهشت و سعادت عظیم داده شده است: «وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ذَٰلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ».و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار ( آنهایی که پیش از هجرت پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله به مدینه، ایمان آوردند ) و کسانی که با نیکوکاری از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود است و آنها از خدا خشنودند و برای آنها بهشت‌هایی آماده کرده که از زیر آنها نهرها روان است و برای همیشه در آنجا جاودانه‌اند. این است کامیابی بزرگ. سوره | خداوند در آیه 100 سوره توبه، مسلمانان را به چند گروه تقسیم و دسته‌ای از آنان را با وصف «تابعین» یاد کرد. این توصیف قرآنی مربوط به سال نهم هجری قمری است، زیرا [[سوره توبه]] بنا به‌نقل از ابوالخطاب سدوسی بصری معروف به قتاده و ابو‌الحجاج مجاهد( دو تن از مفسرین صدر اسلام)، آخرین سوره‌ای است که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده است [۳] و محتوای آن نیز به روشنی بیان کننده این نکته است. به‌این دلیل که بخش نخست آن ناظر به برائت از [[مشرکان]] و بخش دوم آن ناظر به [[غزوه تبوک]] است که هر دو به حوادث سال نهم باز می‌گردد. <ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج2، ص516،و محمد بن سعد بن منیع بغدادی، الطبقات الکبری، ج2، ص128</ref>از مسائلی که در این سوره بدان پرداخته شده است، بسیج و اعزام نیروهای نظامی است. در آیات مربوط به این بخش، از قبایل و شخصیت‌هایی که بر اثر ترس از جنگ با سپاهیان روم در این اعزام حاضر نشدند، مذمت و از مسلمانانی که به اطاعت از پیامبر در غزوه تبوک حضور یافتند، تمجید و به آنان وعده بهشت و سعادت عظیم داده شده است: «وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ذَٰلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ».و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار ( آنهایی که پیش از هجرت پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله به مدینه، ایمان آوردند ) و کسانی که با نیکوکاری از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود است و آنها از خدا خشنودند و برای آنها بهشت‌هایی آماده کرده که از زیر آنها نهرها روان است و برای همیشه در آنجا جاودانه‌اند. این است کامیابی بزرگ. <ref>سوره توبه، آیه 100</ref> در این آیه، تحسین شدگان به دو دسته تقسیم شده‌اند، مسلمانان پیشگام در پذیرش اسلام، اعم از مهاجر و انصار: «وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ» و نومسلمانانی که به‌خوبی از مسلمانان پیشگام پیروی کرده‌اند: «وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ» و به آنها نیز وعده بهشت داده شده و جزء کسانی قرار گرفته‌اند که سعادت بزرگی نصیب‌شان شده است. روشن است که برخی از تازه مسلمانان، رویه‌ای دیگر در پیش گرفته بودند و دنباله‌رو مسلمانان اولیه نبودند. به نظر می‌رسد که به مرور زمان مفهوم تابعین گسترده می‌شود تا جز سابقان، شامل همه مسلمانان بشود. طبیعت این گسترش معنایی، به مفهوم دو بعدی تابعان باز می‌گردد. به لحاظ زمانی تابعین در برابر سابقین قرار می‌گیرند و معیار تفکیک این دو، معیاری زمانی است و معلوم نیست دوره تابعین تا چه زمانی ادامه خواهد یافت. | ||
== تفسیر تابعین == | == تفسیر تابعین == | ||