۲۲٬۷۳۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
ایشان به سال ۱۳۲۵ | ایشان به سال ۱۳۲۵ قمری،، (۱۷ فوریهٔ ۱۹۰۵ میلادی) در آبادیای به نام «تَنبَه» از توابع «کیفا» در [[موریتانی]] دیده به جهان گشود. | ||
شیخ محمد امین یتیم بزرگ شد؛ پدر ایشان در حالی که وی هنوز کودک بود و جزء سیام [[قرآن]] را میخواند دیده از جهان فرو بست و وی در خانهٔ داییهایش که عموزادگان وی نیز بودند رشد یافت و مادر وی دختر عموی پدرش بود. خانهای که شیخ شنقیطی در آن رشد یافت از خانههای علم و فضل بود، جدای از فضای آن منطقه از «شَنقیط» که مملو از علم و اهل علم و ادب و اهل ادب بود. | شیخ محمد امین یتیم بزرگ شد؛ پدر ایشان در حالی که وی هنوز کودک بود و جزء سیام [[قرآن]] را میخواند دیده از جهان فرو بست و وی در خانهٔ داییهایش که عموزادگان وی نیز بودند رشد یافت و مادر وی دختر عموی پدرش بود. خانهای که شیخ شنقیطی در آن رشد یافت از خانههای علم و فضل بود، جدای از فضای آن منطقه از «شَنقیط» که مملو از علم و اهل علم و ادب و اهل ادب بود. | ||
پدرش میزان قابل توجهی از ثروت و دام برای وی به ارث گذاشت و جز او فرزندی نداشت. | پدرش میزان قابل توجهی از ثروت و دام برای وی به ارث گذاشت و جز او فرزندی نداشت. | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
سخن وی در علم، توجه هر شنوندهای را به خود جلب مینمود تا آن جا که شنونده گمان میبرد او همهٔ عمرش را فقط صرف همین یک علم نموده و جز آن در علم دیگری مهارت ندارد! | سخن وی در علم، توجه هر شنوندهای را به خود جلب مینمود تا آن جا که شنونده گمان میبرد او همهٔ عمرش را فقط صرف همین یک علم نموده و جز آن در علم دیگری مهارت ندارد! | ||
در این سخن هیچ مبالغهای نیست؛ هر کس کتاب «الرحله» وی را مطالعه کند یا چیزی از سخنرانیها و دروس وی را چه در [[مدینه |مدینه نبوی]] یا آنچه در سفرهای وی به همراه | در این سخن هیچ مبالغهای نیست؛ هر کس کتاب «الرحله» وی را مطالعه کند یا چیزی از سخنرانیها و دروس وی را چه در [[مدینه |مدینه نبوی]] یا آنچه در سفرهای وی به همراه هیئت دانشگاه اسلامی [[مدینه]] به کشورهای آفریقایی ضبط شده است، شنیده باشد، شاهد بر صحت این مدعا است. | ||
وی بسیار راست گفته است آنجا که میگوید: «هیچ آیهای در [[قرآن]] نیست مگر آنکه آن را بهطور جداگانه مورد پژوهش قرار دادهام» و در جای دیگری میگوید: «در مورد هر آیهای پیشینیان چیزی گفته باشند سخنشان نزد من هست». | وی بسیار راست گفته است آنجا که میگوید: «هیچ آیهای در [[قرآن]] نیست مگر آنکه آن را بهطور جداگانه مورد پژوهش قرار دادهام» و در جای دیگری میگوید: «در مورد هر آیهای پیشینیان چیزی گفته باشند سخنشان نزد من هست». | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
شیخ شنقیطی تدریس و [[فتوا]] را در سرزمین خود عهدهدار بود و همینطور به قضاوت نیز شهره بود. روش وی در قضاوت چنین بود که دو طرف دعوا هر دو رغبت خود را در قضاوت شیخ و قبول هر رایی که از سوی وی صادر میشد مینوشتند و سپس مدعی دعوای خود را مینوشت و پاسخ مدعی علیه نیز در پایین دعوای مدعی نوشته میشد، سپس شیخ حکم خود را به همراه دعوای مدعی و پاسخ مدعی علیه به یکی از مشایخ یا حکام میفرستاد تا مورد تایید و اجرا قرار گیرد. | شیخ شنقیطی تدریس و [[فتوا]] را در سرزمین خود عهدهدار بود و همینطور به قضاوت نیز شهره بود. روش وی در قضاوت چنین بود که دو طرف دعوا هر دو رغبت خود را در قضاوت شیخ و قبول هر رایی که از سوی وی صادر میشد مینوشتند و سپس مدعی دعوای خود را مینوشت و پاسخ مدعی علیه نیز در پایین دعوای مدعی نوشته میشد، سپس شیخ حکم خود را به همراه دعوای مدعی و پاسخ مدعی علیه به یکی از مشایخ یا حکام میفرستاد تا مورد تایید و اجرا قرار گیرد. | ||
وی در همه چیز به جز مسائل مربوط به قتل و حدود حکم صادر میکرد زیرا مسائل مربوط به قتل دارای قضای خاص خود بود و حاکم فرانسوی [[موریتانی]] در مورد جرایم قتل پس از محاکمه و مرافعه و پس از تایید قضیه و پایان فرجامخواهی، حکم به قصاص مینمود و سپس این حکم برای تایید بر دو عالِم از علمای موریتانی عرضه میشد که به این دو عالم | وی در همه چیز به جز مسائل مربوط به قتل و حدود حکم صادر میکرد زیرا مسائل مربوط به قتل دارای قضای خاص خود بود و حاکم فرانسوی [[موریتانی]] در مورد جرایم قتل پس از محاکمه و مرافعه و پس از تایید قضیه و پایان فرجامخواهی، حکم به قصاص مینمود و سپس این حکم برای تایید بر دو عالِم از علمای موریتانی عرضه میشد که به این دو عالم هیئت متخصص در قتل گفته میشد و شیخ شنقیطی یکی از این دو عضو این هیئت بود. | ||
شیخ شنقیطی از سرزمین خود خارج نشد مگر هنگامی که شهرت وی فراگیر شده بود و در میان عوام و خواص صاحب منزلت گردیده و یکی از شخصیتهای برتر سرزمین خود بود. | شیخ شنقیطی از سرزمین خود خارج نشد مگر هنگامی که شهرت وی فراگیر شده بود و در میان عوام و خواص صاحب منزلت گردیده و یکی از شخصیتهای برتر سرزمین خود بود. | ||
=== سفرحج و ماندگاری در مدینه === | === سفرحج و ماندگاری در مدینه === | ||
شنقیطی در تاریخ هفتم [[جمادی الثانی]] سال ۱۳۶۷ | شنقیطی در تاریخ هفتم [[جمادی الثانی]] سال ۱۳۶۷ قمری،، به قصد [[حج]] [[کعبه|خانه خدا]] از راه زمینی عازم سرزمین حرام گردید. نیت وی این بود که پس از حج به سرزمین خود باز گردد. این سفر، سفری پربار از فوائد و مباحثات علمی با ارزشی بود که نشاندهندهٔ رسوخ علمی شیخ است و هر که سفرنامهٔ شیخ با نام «الرحلة إلی بیت الله الحرام» را بخواند به این حقیقت اقرار میکند. | ||
پس از پایان [[مناسک حج]] ایشان به مدینه رفتند سپس قصد ماندگاری و استقرار در مدینه را نمودند. ایشان دراینباره میگفت: «هیچ کاری بزرگتر از تفسیر کتاب خدا در [[مسجد النبى|مسجد رسول خدا (صلیالله علیه وآله وسلم)]] نیست». | پس از پایان [[مناسک حج]] ایشان به مدینه رفتند سپس قصد ماندگاری و استقرار در مدینه را نمودند. ایشان دراینباره میگفت: «هیچ کاری بزرگتر از تفسیر کتاب خدا در [[مسجد النبى|مسجد رسول خدا (صلیالله علیه وآله وسلم)]] نیست». | ||
خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
== وظایف و مسئولیتها == | == وظایف و مسئولیتها == | ||
# تفسیر قرآن کریم در مسجد نبوی: وی ـ چنانکه خود در یکی از دروسش میگوید ـ همهٔ تفسیر قرآن را در این دروس به پایان رساند سپس برای بار دیگر آن را آغاز کرد. اما بار دوم تفسیر ایشان به آخر نرسید و پیش از پایان سورهٔ توبه جان به جان آفرین تسلیم کرد. آنچه از نوارهای ضبط شده در این مجالس به جای مانده است بر روی کاغذ پیاده شده و تحت عنوان «العذب النمیر من مجالس الشنقیطی فی التفسیر» در پنج جلد به چاپ رسیده است. | |||
# تدریس تفسیر در دارالعلوم در مدینهٔ نبوی از سال ۱۳۶۹ تا انتقال به ریاض در سال ۱۳۷۱ قمری. | |||
# تدریس تفسیر و اصول از سال ۱۳۷۱قمری،، هنگامی که ادارهٔ معاهد و دانشکدهها در ریاض اقدام به تاسیس یک پژوهشکدهٔ علمینمود. پس از آن، این اداره اقدام به تاسیس معاهد دیگر و دو دانشکدهٔ شریعت و یک دانشکدهٔ ادبیات عرب نمود. شیخ از جملهٔ کسانی بود که برای تدریس در این دانشکدهها برگزیده شده و به ریاض منتقل شد. | |||
# تدریس برخی از تالیفات شیخ الاسلام ابن تیمیه. شیخ شنقیطی علاوه بر دیگر دروس، درسی خاص از برخی کتابهای شیخ الاسلام [[ابن تیمیه]] برای مدرسان دانشکدهها برگزار میکرد که در مدت میان نماز مغرب و عشاء برگزار میشد. | |||
# تدریس اصول در [[مسجد]] شیخ محمد ابراهیم برای طلاب بلندپایه. | |||
# تدریس اصول برای برخی از شاگردان خاص در منزل ایشان. همچنانکه برای یک از طلاب خود شرحی از «مراقی السعود» را املا نمود. | |||
# تدریس در دانشگاه اسلامی مدینهٔ منوره از سال ۱۳۸۱قمری،،، هنگام افتتاح این دانشگاه در مدینه. شیخ از آن هنگام برای تدریس در این دانشگاه به مدینه منتقل شد. وی همچنین عضو مجلس موسسان این دانشگاه بود و همچنان تا وفات به تدریس در دانشگاه اسلامی مدینه ادامه داد. ایشان همینطور در این دانشگاه به تدریس آداب بحث و مناظره میپرداخت. | |||
# سفر برای دعوت به سوی خداوند متعال در سال ۱۳۸۵ قمری،،. ایشان در راس هیئتی از سوی دانشگاه اسلامی مدینه به ده کشور آفریقایی سفر نمودند. این سفر از [[سودان]] آغاز و به [[موریتانی]] پایان یافت. سفر علمی ایشان سرشار از دروس و سخنرانیها و دیدارهای علمی و پژوهشهای سودمند بود. این سفر بیش از دو ماه ادامه داشت. سخنرانیهای علمی شیخ در این سفر در چند نوار ضبط شده و سپس تحت عنوان «سفر به آفریقا» چاپ گردیده است. | |||
# تدریس در دانشکدهٔ عالی قضاء از زمان افتتاح این دانشکده در سال ۱۳۸۶قمری، در ریاض. نظام تدریس در این دانشکده در آن زمان به این صورت بود که از استادان زائر استفاده میکرد و شیخ شنقیطی برای تدریس تفسیر و اصول به ریاض سفر میکرد. | |||
# در تاریخ ۸/۷/۱۳۹۱ قمری، «هیئت کبار علما» (هیئت علمای ارشد) از هفده عضو تشکیل شد که علامه شنقیطی یکی از اعضای این هیئت بود. | |||
# شنقیطی یکی از اعضای مجلس موسسان «رابطة العالم اسلامی» بود. | |||
== زهد و ورع == | == زهد و ورع == | ||
خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
*«منع جواز المَجاز فی المنزَّل للتعبد والإعجاز» در عدم جواز وارد شدن مجاز در قرآن کریم. | *«منع جواز المَجاز فی المنزَّل للتعبد والإعجاز» در عدم جواز وارد شدن مجاز در قرآن کریم. | ||
*«دفع إیهام الاضطراب عن آیات الکتاب» شیخ این کتاب را ظرف پانزده روز که مدت تعطیلات امتحانات بود در سال ۱۳۷۳ | *«دفع إیهام الاضطراب عن آیات الکتاب» شیخ این کتاب را ظرف پانزده روز که مدت تعطیلات امتحانات بود در سال ۱۳۷۳ قمری،، تالیف نمود. | ||
*«مذکرة أصول الفقه علی روضة الناظر» وی این کتاب را بر دانشجویان دانشکدهٔ شریعت که در سال ۱۳۷۴ | *«مذکرة أصول الفقه علی روضة الناظر» وی این کتاب را بر دانشجویان دانشکدهٔ شریعت که در سال ۱۳۷۴ قمری،، افتتاح شد در سالهای آغازین تدریس در این دانشکده املا نمود. این کتاب تا سال ۱۳۹۱ قمری،، به چاپ نرسید. | ||
*«آداب البحث والمناظرة» که بخش نخست آن در تاریخ ۲۸/ ۳/ ۱۳۸۸ و بخش دوم در تاریخ ۲۸/ ۳/ ۱۳۸۸ | *«آداب البحث والمناظرة» که بخش نخست آن در تاریخ ۲۸/ ۳/ ۱۳۸۸ و بخش دوم در تاریخ ۲۸/ ۳/ ۱۳۸۸ قمری،، به پایان رسید. | ||
*«أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن» که بزرگترین کتاب ایشان است و در آن تا سورهٔ قد سمع (جزء ۲۸) به تفسیر قرآن با قرآن پرداخته است. این کتاب چاپ شده و متداول است. | *«أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن» که بزرگترین کتاب ایشان است و در آن تا سورهٔ قد سمع (جزء ۲۸) به تفسیر قرآن با قرآن پرداخته است. این کتاب چاپ شده و متداول است. | ||
*«بیان الناسخ والمنسوخ فی آی الذکر الکریم» که در پایان أضواء البیان به همراه آن به چاپ رسیده است. این کتاب رسالهای است کوچک در چهار و نیم صفحه که در آن به شرح ابیات دهگانهای که سیوطی در کتاب خود «الإتقان فی علوم القرآن» دربارهٔ آیات منسوخ آورده است، پرداخته است. | *«بیان الناسخ والمنسوخ فی آی الذکر الکریم» که در پایان أضواء البیان به همراه آن به چاپ رسیده است. این کتاب رسالهای است کوچک در چهار و نیم صفحه که در آن به شرح ابیات دهگانهای که سیوطی در کتاب خود «الإتقان فی علوم القرآن» دربارهٔ آیات منسوخ آورده است، پرداخته است. | ||
* شرحی بر «مراقی السعود» وی این کتاب را بر یکی از شاگردانش که شیخ احمد بن محمد امین شنقیطی است املا کرده است که در تاریخ ۲۲/ ۷/ ۱۳۷۵ | * شرحی بر «مراقی السعود» وی این کتاب را بر یکی از شاگردانش که شیخ احمد بن محمد امین شنقیطی است املا کرده است که در تاریخ ۲۲/ ۷/ ۱۳۷۵ قمری،، به پایان رسیده است. وی همهٔ مراقی را شرح داده بود اما یک بخش از منظومهٔ مراقی که نزدیک به ۱۶۴ بیت است تدوین نشده است. | ||
* این کتاب با نام «نثر الورود علی مراقی السعود» چاپ شده است که این نام از سوی محقق این اثر است زیرا شیخ نامی بر آن نگذاشته بود. | * این کتاب با نام «نثر الورود علی مراقی السعود» چاپ شده است که این نام از سوی محقق این اثر است زیرا شیخ نامی بر آن نگذاشته بود. | ||
* شیخ شنقیطی همچنین دارای فتاوا و پاسخهایی است که بر پرسشهایی که از وی میشد داده است از جمله: | * شیخ شنقیطی همچنین دارای فتاوا و پاسخهایی است که بر پرسشهایی که از وی میشد داده است از جمله: | ||
* فتوایی در تعلیل به حکمت در پاسخ شیخ عبدالله بن منیع. | * فتوایی در تعلیل به حکمت در پاسخ شیخ عبدالله بن منیع. | ||
* نقطه نظری دربارهٔ حکم سعی در سقف محل سعی میان صفا و مروه. | * نقطه نظری دربارهٔ حکم سعی در سقف محل سعی میان صفا و مروه. | ||
* رسالهای در حکم نماز در هواپیما که رسالهای است کوچک در شش صفحه و آن را به سال ۱۳۸۵ | * رسالهای در حکم نماز در هواپیما که رسالهای است کوچک در شش صفحه و آن را به سال ۱۳۸۵ قمری،، نگاشته است. | ||
* نامهای در پاسخ سوال یکی از امرای سرزمین شنقیط که پرسیده بود: آیا جهان از برکت پیامبر آفریده شده و روزی داده میشود یا به اسباب دیگر؟ این پاسخ در شش صفحه واقع شده است. | * نامهای در پاسخ سوال یکی از امرای سرزمین شنقیط که پرسیده بود: آیا جهان از برکت پیامبر آفریده شده و روزی داده میشود یا به اسباب دیگر؟ این پاسخ در شش صفحه واقع شده است. | ||
* نامهای در پاسخ به سه سوال شیخ محمد أمین بن شیخ محمد خضر؛ این سوالها از این قرار است: | * نامهای در پاسخ به سه سوال شیخ محمد أمین بن شیخ محمد خضر؛ این سوالها از این قرار است: | ||
خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
همچنین از شیخ شنقیطی سخنرانیهای علمی بسیاری به جای مانده است که برخی از آنها به چاپ رسیده است، از جمله: | همچنین از شیخ شنقیطی سخنرانیهای علمی بسیاری به جای مانده است که برخی از آنها به چاپ رسیده است، از جمله: | ||
*«منهج التشریع الإسلامی وحکمته» این سخنرانی در سال ۱۳۸۴ | *«منهج التشریع الإسلامی وحکمته» این سخنرانی در سال ۱۳۸۴ قمری،، ایراد شده است. | ||
*«المُثُل العلیا». | *«المُثُل العلیا». | ||
*«المصالح المرسلة» که به سال ۱۳۹۰ | *«المصالح المرسلة» که به سال ۱۳۹۰ قمری،، ایراد شده است. | ||
*«الإسلام دینٌ کامل» که شرحی است بر این سخن خداوند متعال: {الیومَ أکْمَلتُ لَکُم دینَکُم…}. این سخنرانی در سال ۱۳۷۸ | *«الإسلام دینٌ کامل» که شرحی است بر این سخن خداوند متعال: {الیومَ أکْمَلتُ لَکُم دینَکُم…}. این سخنرانی در سال ۱۳۷۸ قمری،، در مسجد النبی و در حضور محمد پنجم، پادشاه مراکش، ایراد شده است. | ||
*«منهج ودراسات لآیات الأسماء والصفات» این سخنرانی در دانشگاه اسلامی مدینهٔ منوره به تاریخ ۱۳/ ۹/ ۱۳۸۲ | *«منهج ودراسات لآیات الأسماء والصفات» این سخنرانی در دانشگاه اسلامی مدینهٔ منوره به تاریخ ۱۳/ ۹/ ۱۳۸۲ قمری،، ایراد شده است. | ||
* سخنرانی دربارهٔ شبههٔ بردهداری، که به جای وی توسط شاگرد ایشان، شیخ عطیة سالم در موسم فرهنگی در دانشگاه اسلامی مدینه ایراد شد. این سخنرانی همچنان دستنوشته است. | * سخنرانی دربارهٔ شبههٔ بردهداری، که به جای وی توسط شاگرد ایشان، شیخ عطیة سالم در موسم فرهنگی در دانشگاه اسلامی مدینه ایراد شد. این سخنرانی همچنان دستنوشته است. | ||
خط ۱۶۴: | خط ۱۶۴: | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
سرانجام وی در هنگام چاشت روز پنجشنبه هفدهم [[ذی الحجه]] سال ۱۳۹۳[[سال | سرانجام وی در هنگام چاشت روز پنجشنبه هفدهم [[ذی الحجه]] سال ۱۳۹۳[[سال قمری،،|قمری،،]] (۱۰ژانویه ۱۹۷۴) در خانهٔ خود در [[مکه|مکه مکرمه]] دیده از جهان فرو بست. شیخ عبدالعزیز بن باز پس از برگزاری [[نماز]] ظهر همان روز بر وی نماز گزارد و در مقبرهٔ مَعلاة در ریع الحَجون به خاک سپرده شد. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
خط ۱۷۶: | خط ۱۷۶: | ||
* «علماء و مفکرون عرفتهم» اثر محمد المجذوب. | * «علماء و مفکرون عرفتهم» اثر محمد المجذوب. | ||
* زندگینامهٔ شیخ محمد امین شنقیطی توسط سدیس. | * زندگینامهٔ شیخ محمد امین شنقیطی توسط سدیس. | ||
* «جهود الشیخ محمد أمین الشنقیطی فی تقریر عقیدة السلف» اثر طویان. (این اثر، رسالهٔ فوق لیسانس ایشان است که در سال | * «جهود الشیخ محمد أمین الشنقیطی فی تقریر عقیدة السلف» اثر طویان. (این اثر، رسالهٔ فوق لیسانس ایشان است که در سال ۱۴۱۲قمری،، تقدیم گردید و سپس در دو جلد توسط انتشارات عبیکان به چاپ رسید. | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان اهل سنت]] | [[رده:عالمان اهل سنت]] | ||
[[رده:شخصیتها]] | [[رده:شخصیتها]] |