همافران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''«بیعت هُمافران»''' نام یک رویداد تاریخی در [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب ۱۳۵۷ ایران]] است که کارکنان نیروی هوایی ارتش  با [[سید روح الله موسوی خمینی|سید روح‌الله موسوی خمینی]] بیعت، و ایشان برای آنان سخنرانی کرد.

آنها با درجه تخصصی بالایی که در امور فنی و الکترونیکی داشتند، اما در [[ارتش]] هیچ وقت به مراتب بالا نمی‌رسیدند و همواره یک افسر جزء بودند، که سبب ناراحتی همیشه آنها در درون ارتش شده بود.

== رژه همافران ==

در اسناد «[[ساواک]]» آمده که روز جمعه ۱۹ بهمن ۵۷  هزاران تن از افراد نیرو‌های مسلح برای نخستین بار به‌طور جمعی و با یونیفورم نظامی در خیابان ایران و خیابان‌های مشرف‌ به اقامتگاه [[آیت‌الله خمینی]] رژه رفتند.

در روز‌های پرالتهاب [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]]، شعار '''«نظامیان ملی به‌فرمان خمینی از طاغوت گسستیم، به ملت پیوستیم»''' در مدرسۀ علوی سر داده شد. مخبران ساواک به‌سرعت خبر رژه همافران نیروی هوایی را به مقامات بالادستی خود گزارش دادند.

== طبقه‌بندی نظامی جدید ==

در قانون نیروهای مسلح دوران شاه که به تصویب مجلس وقت رسیده بود از تاریخ یکم مهر ماه ۱۳۴۷ شمسی، در نیروی هوایی شاهنشاهی، طبقه نظامی جدیدی به نام همافران که جزو نیروهای مسلح شاهنشاهی محسوب‌ می‌شدند ایجاد شد که دارای شش درجه همافر ۳، همافر ۲، همافر ۱، سر همافر ۳، سرهمافر ۲‌ و سرهمافر ۱، بودند. لازم به ذکر است که شاه در نیروی هوایی بیش از دیگر نیرو‌های نظامی سرمایه گذاری کرده بود و مستشاران نظامی آمریکایی در این نیرو بیشتر بودند.

== دیدار و بیعت با امام ==

در همان روز (19 بهمن) [[سید روح الله موسوی خمینی|رهبر انقلاب]] در شش دیدار جداگانه برای حاضران سخن گفت. یکی از این دیدار‌ها به کارکنان نیروی هوایی (همافران) اختصاص داشت.

== خاطرۀ حسین فردوست ==

''حسین فردوست''، رئیس دفتر اطلاعات شاه، درباره درگیری همافران با گارد شاهنشاهی نوشته است: «وقتى فيلم ورود [[سید روح الله موسوی خمینی|امام‌ خمينى]] به ایران توسط تلویزیون نشان داده می‌شد ۳ تا ۴ نفر از همافران صلوات مى‏‌فرستند. سربازان گارد كه در آنجا بوده‌‏اند اعتراض مى‏‌كنند و مى‏‌گويند شما نان اعلی‌حضرت را مى‏‌خوريد و صلوات مى‏‌فرستيد، كه بگو مگو و مشاجره لفظى شروع می‌شود و سپس تبديل به زد و خورد می‌گردد». ارتش تکیه‌گاه شاه برای بقای حکومتی چندین ساله‌اش بود، اما به یکباره این نقطه اتکاء درهم فروریخت و خود به جریان خروشان مردم پیوست. دولت پهلوی ضربه اصلی را از آنجایی خورد که انتظارش را نداشت.

== نقش همافران در انقلاب ==

نقش همافران در [[انقلاب اسلامی|انقلاب ۱۳۵۷]] بسیار پررنگ بود. در این دوران همافران درب‌های اسلحه خانه‌ها را به روی مردم باز کردند و مردم با داشتن اسلحه توانستند در مقابل گارد شاهنشاهی ایستادگی کنند. همچنین همافران در پایگاه‌های [[تهران]]، [[همدان]] و [[مشهد]] بارها دست به شورش زدند که خود موجب تحریک مردم آن شهرها شد.  

پس از چاپ عکس<ref>تصویر آن توسط ''عبدالحسین پرتوی'' در تاریخ ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ در مدرسه علوی گرفته شده‌ است.</ref> در روزنامه کیهان، دولت ''شاپور بختیار'' این عکس را مونتاژ شده خواند و آن را تکذیب کرد. روابط عمومی ستاد بزرگ‌ ارتشتاران، با استناد به اظهارات فرمانده نیروی هوایی و نخست‌وزیری آن را تکذیب کرد. بختیار در ۲۱ بهمن، با حضور در مجلس سنا شخصاً این عکس را دروغین نامید. اما [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] صحت آن را تأیید کرد. عکاس نیز تحت پیگرد قرار گرفت. دولت برای شناسایی افراد حاضر در این مراسم تلاش کرد، اما موفق نشد.این تصویر تعدادی از همافران نیروی هوایی شاهنشاهی ایران را از پشت و در حال ادای سلام نظامی به [[سید روح‌الله خمینی]] (که در آن هنگام فرمانده نیروهای مسلح نبود) را نشان می‌دهد. این عکس روز بعد در صفحه اول روزنامه کیهان چاپ شد.

=== اهمیت تصویر ===

تصویر این دیدار در مدرسه علوی واقع در خیابان ایران (خیابان عین الدوله) در [[تهران]] گرفته شد که در آن روزها اولین اقامتگاه امام در تهران بعد از مراجعت از تبعید در [[فرانسه]] بود. این عکس از دو جنبه اهمیت دارد، نخست آن که انتشارش در آن روزها، روی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] اثرگذار بود و دوم این که تنها عکس‌های ثبت‌شده از این واقعه‌ است. از این صحنه، حدوداً ۷–۸ فریم تصویر وجود دارد. برای این که این همافران شناسایی نشوند، عکس‌ها عمداً از پشت گرفته شده‌ است تا چهره‌ها مشخص نباشد.