مواضع مصر در قبال غزه بعد از طوفان الاقصی: تفاوت میان نسخه‌ها

* دوم ایجاد رابطه کاری با حماس به‌طوری که قاهره بتواند به‌عنوان میانجی بین حماس و اسرائیل عمل کند. این کاری بود که مصر در طول جنگ‌های 2008، 2012، 2014 و 2021 انجام داد. <ref>https://akharinkhabar.ir/analysis/9832950</ref>

در پی بیداری اسلامی  در مصر زمانی که اخوان‌المسلمین برای مدت کوتاهی در سال 2012 به قدرت رسید، به محک آزمایش گذاشته شد. ارتش مصر بیش از حد نگران دورنمای تشکیل دولت اخوان‌المسلمین در قاهره، فعالیت ستیزه‌جویان اسلام‌گرا در سینا و حکومت تحت رهبری حماس در غزه بود. از نظر قاهره، حکومت اخوانی در مصر نه‌تنها ثبات مصر را به خطر می‌انداخت، بلکه پیمان صلح با اسرائیل را نیز در معرض تهدید قرار می‌داد. بدین ترتیب کودتای سال 2013 نظامیان مصر رخ داد و اخوان‌المسلمین از قدرت کنار زده شد و عبدالفتاح السیسی، فرمانده ارتش به‌عنوان رئیس‌جمهور این کشور به قدرت رسید. <ref>https://akharinkhabar.ir/analysis/9832950</ref>

دولت جدید مصر هم‌زمان با سرکوب‌کردن اخوان‌المسلمین در داخل، به تعامل محدود و عمل‌گرایانه خود با حماس ادامه داد تا راهی برای محافظت از خود در برابر اسلام‌گرایی اخوانی در غزه بجوید. در همین حال، السیسی مسائل مهم دیگری نیز بر روی میز داشت؛ از جمله اقتصاد فلاکت‌باری که با کمک میلیاردها دلاری کشورهای عربی خلیج‌فارس سرپا نگه داشته شده بود. <ref>https://akharinkhabar.ir/analysis/9832950</ref>

ثبات رژیم مصر، آن‌هم زمانی که السیسی تأیید کرد که به دنبال دور سوم ریاست‌جمهوری خواهد بود، اولویت مصر اعلام شد. این اعلامیه‌ تنها چهار روز قبل از حملات 7 اکتبر حماس به اسرائیل منتشر شد؛ حمله‌ای که محیط استراتژیک مصر را به‌شدت تغییر داد. اکنون قاهره باید بسیاری از کارهای دشوار را انجام دهد. مشخص نیست که دولت مصر چگونه با روند آشفته تغییر حکومت حماس در غزه برخورد خواهد کرد و درعین‌حال ثبات مصر را در داخل حفظ خواهد کرد؛ خصوصاً اینکه مردم مصر به‌شدت نسبت به رنج و درد فلسطینیان در غزه حساس هستند. در این میان نکته بسیار مهم این است که دولت مصر دست به اقدامی غیرمعمول زد و اجازه داد تظاهرات طرف‌داران فلسطین در قاهره در 20 اکتبر برگزار شود. در این تظاهرات، معترضان از مدیریت دولت مصر در زمینه اقتصاد کشور نیز انتقاد کردند. بااین‌حال، برچیده‌شدن حماس توسط اسرائیل ممکن است فرصت‌هایی نیز برای قاهره ایجاد کند. مصر مشتاق تضعیف جنبش اخوان اسلام‌گرا است، درست همان‌طور که حامیان مالی‌اش در امارات متحده عربی و عربستان سعودی با اسلام‌گرایی اخوانی مخالفت می‌کنند. علاوه بر این مصر نیز مانند امارات و عربستان تمایل دارد تا ایران از توانایی بهره‌برداری از بحران غزه محروم شود؛ بنابراین ریاض و ابوظبی به احتمال زیاد مایل به سرمایه‌گذاری در راستای تلاش برای برقراری نظم جدید در غزه پس از حماس هستند. هیچ کشور دیگری به جز مصر از این ترتیب سود نمی‌برد. این امر به‌ویژه مهم است؛ زیرا عربستان سعودی اخیراً اعلام کرده که از دادن پول به کشورهایی مانند مصر بدون قراردادن شرایط خاص جلوگیری می‌کند. <ref>https://akharinkhabar.ir/analysis/9832950</ref>

وزارت امور خارجه مصر همچنین تأکید کرد که مصر همواره به توافق سازش با «اسرائیل» پایبند بوده است و تا زمانی که تل‌آویو به تعهداتش پایبند باشد، مصر نیز به آنها پایبند خواهد بود <ref>https://www. amaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/1613112-

دولت مصر در این مدت اقدام به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری خود کرده که نتیجه آن سومین پیروزی متوالی عبدالفتاح السیسی بوده است‌. <ref>https://39390901. habarban.com/</ref>

• عدم محکومیت اقدامات جنایتکارانه‌ صهیونیست‌ها در غزه

• عدم ارسال اقلام بشردوستانه (از جمله غدا، دارو و آب)

• منع ارسال کمک دیگر کشور ها از طریق مصر

• بستن گذرگاه رفح، تنها راه عبور کمک برای غزه از مصر

• مقابله با حملات انصارالله یمن علیه کشتی‌های اسرائیلی (یا به مقصد اسرائیل) در دریای سرخ

* عدم پیوستن به ائتلاف دریایی به رهبری آمریکا علیه یمن

* غیرقابل پذیرش خواند اسکان آوارگان غزه در خاک خود (صحرای سینا)

* اتخاذ مواضع در کنفرانس‌های همکاری اسلامی(فاقد تأثیر)

* اعلام حمایت از غزه در رای‌گیری سازمان ملل؛

 

مصر در همه قطعنامه‌های غیرالزام‌آور مجمع‌عمومی سازمان ملل در حمایت از برقراری آتش‌بس، رأی موافق ثبت کردهاست اما این کار هم فاقد تأثیر است؛ زیرا قطعنامه‌های مجمع‌عمومی الزام‌آور نبوده و فقط دارای بار سیاسی است. به‌علاوه، هنگامی که قاطبه دولت‌های عضو به طرح برقراری آتش‌بس، رأی مثبت می‌دهند، رأی مثبت قاهره نیز نوعی همراهی با جریان جهانی محسوب شده و کمترین فشار سیاسی و بین‌المللی را متوجه این کشور می‌کند؛ بنابراین رأی قاهره به طرح‌های آتش‌بس در مجمع‌عمومی را نمی‌توان اقدامی ایدئولوژیک یا مبتنی بر حس اسلامی یا عربی دانست، بلکه فقط این اقدام در چارچوب منافع ملی مصر تعریف می‌شود. <ref>https://farsnews. r/news/14021005000611/</ref>

توقع از مصر به‌خاطر عرب بودن خاستگاه اخوانی حماس دسترسی زمینی به غزه در گذرگاه رفح دلبستگی عمیق مصری‌ها به جریان فلسطین دشمنی و نفرت عمیق مسلمانان و مصری‌ها علیه صهیونیست‌ها  مقابله با امریکا و اقدام شجاعانه علیه صهیونیست‌ها و دفاع و امداد به حماس است؛ اما دولتمداران ترسو و غرب‌زده مصر از چنین اقداماتی عاجز هستند؛ لذا بهترین راه فرار از این حجم فشار افکار عمومی، بیان سخنانی انقلابی و قاطع (به‌مانند کاری که رجب طیب اردوغان در ترکیه انجام می‌دهد) درعین‌حال بی‌تأثیر است. این به معنای حفظ حداکثری مناسبات با رژیم صهیونیستی در عین انجام اعمال پوپولیستی است که برای فریب‌دادن و جلب افکار عمومی انجام می‌شود. <ref>https://farsnews. r/news/14021005000611</ref>

در نگاه اول، این اقدام نوعی رفتار شجاعانه در مقابل طرح‌های فریبکارانه غربی عبری تلقی می‌شود؛ اما اگر دقیق‌تر به موضوع بنگریم، حتی همین موضوع را نیز می‌توان در چارچوب منافع ملی مصر تعریف کرد. به طور حتم پذیرش حتی درصدی از جمعیت ۲.۶ میلیون‌نفری غزه، باعث ایجاد بحران‌های پناهندگی در مصر می‌شود و این دولت ورشکسته که با گندم‌های رایگان روسیه همچنان زنده مانده، قادر به تأمین هزینه‌های این پناهندگان نخواهد بود. <ref>https://farsnews. r/news/14021005000611/</ref>

از سوی دیگر با نگاه به کشورهایی که بخشی از پناهندگان فلسطینی را در خود جای‌داده‌اند، متوجه می‌شویم که اردوگاه‌های تعبیه شده برای پناهندگان منشأ ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی برای دولت میزبان شده‌اند. پس به قطعیت می‌توان گفت این اقدام مصر نیز نوعی رفتار بشردوستانه و آرمان‌گرایانه نبوده و فقط در راستای تأمین منافع ملی اتخاذ شده است . <ref>https://farsnews.ir/news/14021005000611/</ref>

این تهدید می‌تواند توقف یا غرق‌شدن یک کشتی در کانال یا وقوع نزاع نظامی تمام‌عیار باشد. زیرا ایجاد هرگونه تنش نظامی در این کانال، شرکت‌های خصوصی و کمپانی‌های شرقی و غربی را دور خواهد کرد و راه‌های جایگزین (مانند دماغه‌ امید نیک در آفریقای جنوبی) را مقابل آنها قرار خواهد داد؛ بنابراین مصری‌ها تنش ایجاد شده توسط انصارالله یمن را همان‌گونه که خود یمنی‌ها ادعا می‌کنند، فقط متوجه اسرائیل می‌دانند و تلاش خود را برای عدم ازدست‌رفتن این منفعت ملی حیاتی به نحو احسن انجام‌ می‌دهند. <ref>https://farsnews.ir/news/14021005000611/</ref>

قاهره ائتلاف دریایی آمریکا را نوعی ماشین جنگی می‌داند که بیشترین دود آن در چشم مصر خواهد رفت. این اعتقاد و حس بی‌اعتمادی به آمریکا به‌ویژه زمانی تقویت می‌شود که کریدور ادعایی جدید هند، امارات، عربستان، اردن، اسرائیل و یونان جلوه می‌کند؛ کریدوری که پیشنهاد ایالات متحده بوده و به طور مستقیم کانال سوئز و منافع حیاتی مصر را دور می‌زند. <ref>https://farsnews. r/news/14021005000611/</ref>

پس مصری‌ها معتقدند پیشنهاددهنده کریدور هندی (واشنگتن) اهمیتی برای کانال سوئز و فراهم بودن منافع ملی حیاتی مصر قائل نبوده و به‌این‌ترتیب آمریکا در اتخاذ تصمیم‌های مربوط به واکنش به حملات انصارالله یمن، محتاطانه عمل نخواهد کرد (و وقوع جنگی گسترده در دریای سرخ و انسداد کانال سوئز ممکن خواهد شد.) بنابراین تصمیم مخالفت مصر با پیوستن به ائتلاف دریایی آمریکا علیه نیروهای قدرتمند یمنی نیز نوعی تصمیم‌گیری عاقلانه و بر اساس منافع ملی بوده و هیچ‌گونه حس همدردی با مردم مظلوم غزه و تلاش برای مقابله با صهیونیسم در آن دیده نمی‌شود. <ref>https://farsnews. r/news/14021005000611/</ref>

البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که ناامنی‌های همسایگان مصر، اقتصاد و گردشگری این کشور را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و از طرفی در جریان فلسطین، انزجار جوامع مختلف را در انفعال این کشور به دنبال خواهد داشت که باعث می‌شود مصر به دنبال ایجاد آتش‌بس موقت و دائم باشد تا هم بتواند چهره خود را در بین ملل مختلف به‌عنوان یک کشور صلح‌طلب و حامی فلسطین معرفی کند و هم پیش‌برنده سیاست‌های رژیم در مذاکرات آتش‌بس باشد. <ref>https://farsnews. r/news/14021005000611/</ref>

به‌جرئت می‌توان مصر را یکی از آنها دانست؛ کشوری که هیچ حمایت عینی و عملی از اراده‌ مردم فلسطین یا رساندن کمک به آنها انجام نداده و شاید فقط در سخنرانی‌ها، کلمات و جملاتی زیبا به زبان آورده است. مصر همانند ترکیه، خود را کشوری نشان داده که در سخن، شجاع و قدرتمند اما در عمل، منفعل و ترسوست. <ref>https://farsnews. r/news/14021005000611/

مصری‌ها طی سال‌های طولانی گذشته بارها اذعان داشته‌اند که اسرائیل از زمان حکومت مبارک تاکنون به‌طور پیوسته خواستار انتقال اهالی نوار غزه به صحرای سینا و اسکان‌دادن آنها در مصر شده است. <ref>https://www. amaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/1613112-

امیر عبداللهیان  وزیر خارجه ایران: اطلاعات لپ‌تاپ‌هایی که در عملیات طوفان الاقصی به دست مقاومت رسیده نشان می‌دهد رژیم صهیونیستی دنبال انتقال ساکنان غزه به مصر و ساکنان کرانه باختری به اردن است. مصر باید با بازگشایی مرز رفح مانع تحقق توطئه صهیونیست‌ها شود. <ref>https://www. habaronline.ir/news/1844244/</ref>

حضور جو بایدن رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا در تل‌آویو و قاهره نشان‌دهنده برنامه‌ریزی واشنگتن برای قرارگرفتن در نقش «هادی» مذاکرات دیپلماتیک و عملیات رژیم در نوار غزه است. آمریکا قصد دارد برای حفظ منافع و امنیت نیروهای خود در خاورمیانه، به راه‌حل سیاسی - نظامی برای جلب نظر تمام طرف درگیری و کنترل گستره جنگ روی بیاورد. در این روند مصر می‌تواند نقش کلیدی در تماس با تل‌آویو و رهبران عالی حماس ایفا کند. <ref>https://www. asnimnews.com/fa/news/1402/07/27/2973358/

طوفان الاقصی دستاویز تشدید فشارهای غربی و اسرائیلی بر مصر

1- افزایش محدودیت‌های علیه غزه توسط رژیم صهیونیستی بعد از طوفان الاقصی

اسرائیلی‌ها صراحتاً اذعان داشته‌اند که پس از جنگ جاری در غزه درصورتی‌که اهالی غزه حاضر به ترک این مکان نشوند دیگر حاضر نیستند؛ مانند گذشته نیازهای اساسی این منطقه نظیر آب، برق، خطوط ارتباطی مثل اینترنت، سوخت و غیره را تأمین نموده و زین‌پس هیچ کارگر فلسطینی از غزه را برای کارگری در اسرائیل نخواهند پذیرفت! بدین ترتیب رژیم صهیونیستی قصد دارد به‌صورت عملی مشکلات غزه را بر گردن مصر بیندازد. <ref>https://www. amaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/1613112-

2- احتمال لغو موافقت‌نامه صلح مصر و اسرائیل

 اول چون کمک به حل مسئله فلسطین بخشی مهم از پروتکل‌های الحاقی به موافقت‌نامه صلح یاد شده می‌باشد در نتیجه با شکست راه‌حل دو دولتی به‌عنوان راهکار حل مسئله فلسطین، موافقت‌نامه صلح مصر و اسرائیل با چالش‌های مهمی مواجه شده است؛ زیرا حل‌نشدن مشکلات فلسطینیان در نوار غزه تأثیری نامطلوب بر ثبات و امنیت ملی مصر بر جای خواهد گذارد.

 دوم انعقاد موافقت‌نامه صلح مزبور برطرف‌کننده دشمنی علیه اسرائیل در میان مردم مصر نبوده است

 سوم اینکه مصر بابت عدم پایبندی اسرائیل به برخی از تعهداتش طبق موافقت‌نامه یاد شده ناراضی است به‌طوری‌که بارها نمایندگان مجلس در مصر خواستار بازنگری در این توافقات شده‌اند. <ref>https://www. amaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/1613112-

</ref>  

مصر هم اکنون ازیک‌طرف با یکی از سخت‌ترین بحران‌های اقتصادی و فروپاشی مالی در طول تاریخ این کشور مواجه است و از طرفی دیگر این کشور توسط کانون‌های فروپاشیده و بحران‌زا در غزه، لیبی، سودان، یمن و اتیوپی محاصره شده است. اوضاع امنیتی در صحرای سینا چندان مطلوب نمی‌باشد و حتی پیش‌بینی می‌شود پس از عملیات طوفان الاقصی، گروه‌های جهادی در سینا تقویت بشوند. فراموش نکنیم مصر از سال 2011 تاکنون دو مرتبه شاهد تغییر نظام بوده است! <ref>https://www.jamaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/1613112-</ref>

السیسی که در نقش رئیس‌جمهوری مصر نقش مهمی در تعیین و اعمال سیاست‌های خارجه دارد، یک ارتشی و هم‌کلاسی سابق عبدالفتاح البرهان (رئیس شورای حاکمیتی سودان) در کالج نظامی بوده است. <ref>https://39390901.khabarban.com/</ref>

رفتار عبدالفتاح السیسی در طول بحران غزه به مراتب سیاستی بدتر از دوران حسنی‌مبارک در خصوص مردم فلسطین بوده است چراکه کودتای ننگین عبدالفتاح السیسی علیه حاکمیت مشروع سابق و برکناری دولت اخوان‌المسلمین با کمک آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی صورت گرفت؛ لذا وی خود را وام‌دار اسرائیل می‌داند و اجازه نمی‌دهد حتی مواد غذایی از مرز رفح وارد غزه شود؛ مصر حتی از ورود زخمی‌های زن و کودک فلسطینی به مصر جلوگیری کرد. <ref>https://www.rajanews.com/news/183309</ref>

مقامات مصری حماس را به اخلال در امنیت صحرای سینا، متهم‌کرده اند و گویا  این رویکرد سیاست دولت السیسی در قبال این جنبش است. سامح شکری، وزیر خارجه مصر صراحتاً اذعان کرد: روابط مصر و حماس به دلیل گرایش ایدئولوژیک این جنبش کاملاً "متشنج" است. <ref>https://www.rajanews.com/news/183309</ref>

وزارت خارجه مصر در واکنش به اعلام مفاد طرح «معامله قرن»، با صدور بیانیه ای از آنچه تلاش های مداوم دولت آمریکا به منطور دستیابی به صلح جامع و عادلانه در خصوص موضوع فلسطین نامید، تشکر کرد. <ref>https://www.mehrnews.com/news/4839099-</ref>

برخی معتقدند السیسی در حال آماده‌سازی برای اجرای نسخه جدیدی از «معامله قرن» است؛ طرحی برای صلح بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها که توسط دولت ترامپ ارائه شده و شامل اسکان مجدد برخی از فلسطینی‌ها در سینا می‌شود. امروز شایعاتی وجود دارد که اسکان مجدد ممکن است در ازای بخش بزرگی از بخشودگی بدهی‌های مصر صورت گیرد؛ بخشیدن بدهی‌هایی در حدود 20 تا 30 میلیارد دلار! <ref>https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/</ref>

مصری‌ها نگران عواقب ناآرامی‌های گسترده مربوط به جنگ هستند. ممکن است پس از یک دهه سکوت، آرمان فلسطین برخی از مصری‌ها را به خیابان‌های قاهره بازگرداند. مقامات این کشور نگرانند که اعتراض‌ها برای فلسطینی‌ها می‌تواند به اعتراض علیه رژیم تبدیل شود. اتفاقی که در 20 اکتبر افتاد و شعارهای «فلسطین آزاد» به فریادهای «قرص نان» تبدیل شد. تظاهرکنندگان شمار زیادی از ماموران پلیس را پشت سر گذاشتند تا وارد میدان تحریر، قلب انقلاب مصر در سال 2011 شوند. <ref>https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/</ref>

آشفتگی منطقه‌ای ممکن است به اقتصاد درگیر مصر نیز آسیب برساند. صندوق بین‌المللی پول هشدار داده است که جنگ می‌تواند سرمایه‌گذاران خارجی را ترسانده و دوباره چشم‌انداز رشد مصر را کاهش دهد. گردشگری که دوباره رونق خوبی پیدا کرده بود، با وقوع جنگ نسبت به سال گذشته یک چهارم کاهش یافته است. <ref>https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/</ref>

مقامات مصری تمایلی به انجام کاری که ممکن است معاهده صلح 44 ساله این کشور با اسرائیل و ارائه کمک‌های نظامی آمریکا را که آن را تضمین می‌کند، به خطر بیندازند، ندارند. <ref>https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/</ref>

تا الان مصر بخش زیادی از وزن دیپلماتیک سابق خود را از دست داده است و قطر و امارات جای این کشور را در جهان عرب در زمینه ارتباط دیپلماتیک گرفته‌اند. <ref>https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/</ref>

بادیه‌نشینان مصر عمدتاً در سینا و در کنار نوار غزه زندگی می‌کنند و مدت‌هاست توسط حاکمان این کشور به حاشیه رانده شده‌اند. آنها یک دهه درگیر مبارزه و شورش علیه دولت مرکزی بوده‌اند و برای مدت کوتاهی با اخوانی‌ها ارتباط داشته‌اند و صدها سرباز را کشته‌اند. مقامات مصری ادعا می‌کنند که شورش آنها را سرکوب کرده‌اند؛ اما بادیه‌نشینان همچنان اعتراض‌هایشان را دارند. حقایق موجود در صحرای سینا و محدودیت ایجاد شده برای ساکنین آنجا و نیز تبدیل آن به یک منطقه نظامی بسته بازگو کننده حرف‌های بسیاری است، این گمان در میان دولتمردان مصری وجود دارد که اگر فلسطینی‌های غزه به مصر سرازیر شوند، بسیاری از اعضای حماس ایدئولوژی خود را با خود به این منطقه خواهند آورد. تحلیلگران در قاهره پیش‌بینی می‌کنند که جنبش‌های جهادی و اسلام‌گرای مصر که مدت‌ها سرکوب شده‌اند، ممکن است تقویت شوند و ایده‌ «مقاومت» در برابر ستمگران را تقویت کنند و  به‌عنوان پایگاهی برای حملات جهادی‌ها به اسرائیل فعال شوند. <ref>https://www. avanonline.ir/fa/news/1195371/</ref>