۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بهره‌گیری از ظرفیت‌های جهان اسلام در مواجهه با مشکلات فراگیر مانند کرونا (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
بهره‌گیری از ظرفیت‌های جهان اسلام در مواجهه با مشکلات فراگیر مانند کرونا (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۹
، ۱ آوریلبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== جهان اسلام == | == جهان اسلام == | ||
جهان اسلام یک واژه بسیار کاربردی است که تعاریف مختلفی از آن ارائه شده است. اما تعریف‌های مختلف به نحوی در جامعیت یا مانعیت دچار ایراد هستند؛ زیرا یا بر اساس جغرافیا، نوع حکومت، معیارهای فرهنگی (مستوفی الممالک، رضا، جغرافیای کشورهای اسلامی، ص15)، تعاملات سیاسی؛ مانند عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی(گلی زواره، غلامرضا، سرزمین اسلام شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلمان نشین جهان، ص 61/ مظفری محمد حسین، کشورهای اسلامی و حقوق بشر، ص20)، تاریخ پیدایش کاربرد این مفهوم(زیر نظر حداد عادل، غلامعلی، دانشنامه جهان اسلام، ج11، ص451) و یا درصد جمعیت(اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، مدخل ج1، ص 1) و ... تعریف کرده‌اند و همه این موارد یا قابلیت تطبیق بر جمیع ندارند و یا حسب شرایط گوناگون، متغیر هستند. | جهان اسلام یک واژه بسیار کاربردی است که تعاریف مختلفی از آن ارائه شده است. اما تعریف‌های مختلف به نحوی در جامعیت یا مانعیت دچار ایراد هستند؛ زیرا یا بر اساس جغرافیا، نوع حکومت، معیارهای فرهنگی (مستوفی الممالک، رضا، جغرافیای کشورهای اسلامی، ص15)، تعاملات سیاسی؛ مانند عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی (گلی زواره، غلامرضا، سرزمین اسلام شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلمان نشین جهان، ص 61/ مظفری محمد حسین، کشورهای اسلامی و حقوق بشر، ص20)، تاریخ پیدایش کاربرد این مفهوم(زیر نظر حداد عادل، غلامعلی، دانشنامه جهان اسلام، ج11، ص451) و یا درصد جمعیت(اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، مدخل ج1، ص 1) و ... تعریف کرده‌اند و همه این موارد یا قابلیت تطبیق بر جمیع ندارند و یا حسب شرایط گوناگون، متغیر هستند. | ||
اگر بخواهیم جهان اسلام را یک مجموعه فرهنگی، سیاسی و اقتصادی واحد بدانیم که در عرصه‌های گوناگون زندگی بشر قابلیت بروز و تاثیر داشته باشد، ابتدا باید به یک تصور مفهومی با تکیه بر آرمان‌های مشترک، مطابق با مصداق خارجی آن دست یابیم تا هم دچار چالش‌های بعدی نشویم و هم زمینه‌ای برای تحقق آن به گونه عینی به وجود آید؛ لذا همان گونه که اسلام فرازمانی و فرامکانی است، اساس تعریف ما از جهان اسلام نیز باید فرازمانی و فرامکانی باشد. | اگر بخواهیم جهان اسلام را یک مجموعه فرهنگی، سیاسی و اقتصادی واحد بدانیم که در عرصه‌های گوناگون زندگی بشر قابلیت بروز و تاثیر داشته باشد، ابتدا باید به یک تصور مفهومی با تکیه بر آرمان‌های مشترک، مطابق با مصداق خارجی آن دست یابیم تا هم دچار چالش‌های بعدی نشویم و هم زمینه‌ای برای تحقق آن به گونه عینی به وجود آید؛ لذا همان گونه که اسلام فرازمانی و فرامکانی است، اساس تعریف ما از جهان اسلام نیز باید فرازمانی و فرامکانی باشد. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
- وجود سازمان‌های بین‌المللی اسلامی؛ از قبیل: | - وجود سازمان‌های بین‌المللی اسلامی؛ از قبیل: | ||
* [[سازمان | * [[سازمان همکاری اسلامی|سازمان همکاری‌های اسلامی]] | ||
* [[سازمان بین‌المللی شهرها و پایتخت‌های اسلامی]] | * [[سازمان بین‌المللی شهرها و پایتخت‌های اسلامی]] | ||
* [[شورای حکمای مسلمان]] | * [[شورای حکمای مسلمان]] | ||
| خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
== صهیونیسم == | == صهیونیسم == | ||
قدرت‌های استعماری که در سده‌های گذشته با فناوری‌های پیشرفته و تهاجم فرهنگی بر جهان اسلام سیطره پیدا کرده بودند، با خلق یک مکتب نوظهور به نام «صهیونیسم»، جنگی فرسایشی را بر ملت‌های مسلمان تحمیل کردند. در واقع، اشغال [[فلسطین]] توطئه مشترک جمعی از پیروان مسیحیت و یهودیت در سده‌های اخیر بود که به دست صهیونیست‌ها صورت گرفت. (ولایتی، 1376 ،صص7-5) صهیونیسم به عنوان ابزار استعمار، با ایجاد اختلاف میان امت اسلامی‌توانسته است بسیاری از جنبش‌های عربی و اسلامی را متلاشی کند. ایجاد مسئله فلسطین به عنوان مهم‌ترین عامل اختلاف میان کشورهای عضو [[اتحادیه عرب]] و [[سازمان کنفرانس اسلامی]]، مانع تحقق هم‌افزایی آنها شده است. | قدرت‌های استعماری که در سده‌های گذشته با فناوری‌های پیشرفته و تهاجم فرهنگی بر جهان اسلام سیطره پیدا کرده بودند، با خلق یک مکتب نوظهور به نام «صهیونیسم»، جنگی فرسایشی را بر ملت‌های مسلمان تحمیل کردند. در واقع، اشغال [[فلسطین]] توطئه مشترک جمعی از پیروان مسیحیت و یهودیت در سده‌های اخیر بود که به دست صهیونیست‌ها صورت گرفت. (ولایتی، 1376 ،صص7-5) صهیونیسم به عنوان ابزار استعمار، با ایجاد اختلاف میان امت اسلامی‌توانسته است بسیاری از جنبش‌های عربی و اسلامی را متلاشی کند. ایجاد مسئله فلسطین به عنوان مهم‌ترین عامل اختلاف میان کشورهای عضو [[اتحادیه عرب]] و [[سازمان همکاری اسلامی|سازمان کنفرانس اسلامی]]، مانع تحقق هم‌افزایی آنها شده است. | ||
== وابستگی به دشمن == | == وابستگی به دشمن == | ||
| خط ۱۷۳: | خط ۱۷۳: | ||
=== د: سازمان کنفرانس اسلامی === | === د: سازمان کنفرانس اسلامی === | ||
ملک سعود- پادشاه عربستان- به منظور مهار اندیشه‌های ناصر، در سال 1960، خواستار آن شد که برای حل مشکلات جهان اسلام، کنفرانسی با حضور شخصیت‌های بزرگ اسلامی که برای انجام مناسک حج عازم آن کشور بودند، برگزار گردد. بر این اساس، در سال 1965.م کنفرانسی با شرکت 115 شخصیت اسلامی از 35 کشور جهان اسلام، تشکیل و ضرورت برگزاری اجلاسی از سران کشورهای اسلامی مطرح شد که توسط شرکت‌کنندگان تصویب شد. گسترش وحدت اسلامی، همکاری میان کشورهای عضو در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی، مبارزه با تبعیض نژادی و استعمار و حمایت از حقوق مردم فلسطین از جمله اهداف مندرج در منشور این سازمان به شمار می‌رود. | ملک سعود- پادشاه عربستان- به منظور مهار اندیشه‌های ناصر، در سال 1960، خواستار آن شد که برای حل مشکلات جهان اسلام، کنفرانسی با حضور شخصیت‌های بزرگ اسلامی که برای انجام مناسک حج عازم آن کشور بودند، برگزار گردد. بر این اساس، در سال 1965.م کنفرانسی با شرکت 115 شخصیت اسلامی از 35 کشور جهان اسلام، تشکیل و ضرورت برگزاری اجلاسی از سران کشورهای اسلامی مطرح شد که توسط شرکت‌کنندگان تصویب شد. گسترش وحدت اسلامی، همکاری میان کشورهای عضو در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی، مبارزه با تبعیض نژادی و استعمار و حمایت از حقوق مردم فلسطین از جمله اهداف مندرج در منشور این سازمان به شمار می‌رود. سازمان کنفرانس اسلامی که بر اساس نظریه ارتباطات شکل گرفت، با 57 کشور عضو و پشتوانه‌های مادی و معنوی آنها از جمله منابع عظیم نفت و گاز و نیروی انسانی فراوان، بزرگ‌ترین تشکل اسلامی در سطح جهان محسوب می‌شود. بااین حال، به دلیل ضعف‌های درون سازمانی و گفتمان حاکم بر روابط بین الملل که مبتنی بر تقابل اسلام و مسیحیت است، این تشکل بعد از گذشت حدود 40 سال از تأسیس آن، تاکنون نتوانسته است به اهداف مندرج در منشور خود دست یابد. (ولایتی. علی اکبر، سعید محمدی. رضا،1389، ص162) | ||
در بررسی علل ناکارآمدی و ضعف سازمان در اثرگذاری بر سیر تحولات بین‌المللی می‌توان به وجود نظام‌های سیاسی ناهمگن، وابستگی سیاسی غالب اعضا به قدرت‌های بزرگ، جناح بندی‌های درون سازمان، تفاوت‌های مذهبی و فرقه‌گرایی دینی اشاره کرد. علاوه بر این، نگاه کشورهای اسلامی به سازمان کنفرانس اسلامی متفاوت از یکدیگر بوده و هریک در صدد تأمین منافع و امنیت ملی خود است. (ولایتی. علی اکبر، سعید محمدی. رضا،1389، ص163) | در بررسی علل ناکارآمدی و ضعف سازمان در اثرگذاری بر سیر تحولات بین‌المللی می‌توان به وجود نظام‌های سیاسی ناهمگن، وابستگی سیاسی غالب اعضا به قدرت‌های بزرگ، جناح بندی‌های درون سازمان، تفاوت‌های مذهبی و فرقه‌گرایی دینی اشاره کرد. علاوه بر این، نگاه کشورهای اسلامی به سازمان کنفرانس اسلامی متفاوت از یکدیگر بوده و هریک در صدد تأمین منافع و امنیت ملی خود است. (ولایتی. علی اکبر، سعید محمدی. رضا،1389، ص163) | ||
| خط ۲۰۶: | خط ۲۰۶: | ||
در صورت هم‌افزایی و بهره‌مندی از استعدادهای جهان اسلام، امکان ارتباط بهتر و به دور از تاثیر پذیری فرهنگی از بیگانگان، برای ایجاد تفاهم بیشتر میان امت اسلامی و نشر معارف دینی فراهم خواهد آمد. | در صورت هم‌افزایی و بهره‌مندی از استعدادهای جهان اسلام، امکان ارتباط بهتر و به دور از تاثیر پذیری فرهنگی از بیگانگان، برای ایجاد تفاهم بیشتر میان امت اسلامی و نشر معارف دینی فراهم خواهد آمد. | ||
از هم گسیختگی امت اسلامی و عدم | از هم گسیختگی امت اسلامی و عدم سازمان‌دهی و بهره‌مندی از استعدادها، منطقه فراغ وبستر مناسب برای دسیسه‌ها و توطئه‌های دشمن ایجاد می‌کند و ظرفیت‌ها و استعدادها را به تهدید تبدیل می-نماید. | ||
=چگونگی بهره‌مندی از ظرفیت‌ها در برابر مشکلات فراگیر= | =چگونگی بهره‌مندی از ظرفیت‌ها در برابر مشکلات فراگیر= | ||