confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
رضا همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها
←درگذشت
(←ولادت) |
(←درگذشت) |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== مقام مرجعیت == | == مقام مرجعیت == | ||
حاج آقا رضا همدانی در اثر تلاش‌های فراوان برای فراگیری دانش، به درجه [[اجتهاد]] نائل شد و در استنباط [[احكام شرعی|احکام شرعی]] چنان کوشید که بسیاری از خواص که مقام علمی و معنوی او را می‌شناختند، پس از وفات میرزای شیرازی (1312هـ.ق.) او را به عنوان [[فقیه]] اعلم معرفی کرده‌اند. عده بسیاری مقلد او شدند و از او درخواست [[فتوا]] نمودند. فقیه همدان برخلاف میل قلبی، با نوشتن حاشیه بر نجاه العباد، نظرات فقهی خود را برای مقلدان خویش بیان نمود. | حاج آقا رضا همدانی در اثر تلاش‌های فراوان برای فراگیری دانش، به درجه [[اجتهاد]] نائل شد و در استنباط [[احكام شرعی|احکام شرعی]] چنان کوشید که بسیاری از خواص که مقام علمی و معنوی او را می‌شناختند، پس از وفات میرزای شیرازی (1312هـ.ق.) او را به عنوان [[فقیه]] اعلم معرفی کرده‌اند. عده بسیاری مقلد او شدند و از او درخواست [[فتوا]] نمودند. [[فقیه]] همدان برخلاف میل قلبی، با نوشتن حاشیه بر نجاه العباد، نظرات فقهی خود را برای مقلدان خویش بیان نمود. | ||
در حقیقت، پس از وفات میرزای شیرازی مسئولیت زعامت و [[مرجع تقلید|مرجعیت شیعه]] بر عهده [[مجتهد]] وارسته همدانی بود، آقا رضا همدانی پس از آن که مرجعیت عامه یافت، هیچ تغییری در زندگی خویش نداد و هم چنان بر روال سابق زندگی ساده‌ای داشت. | در حقیقت، پس از وفات میرزای شیرازی مسئولیت زعامت و [[مرجع تقلید|مرجعیت شیعه]] بر عهده [[مجتهد]] وارسته همدانی بود، آقا رضا همدانی پس از آن که [[مرجع تقلید|مرجعیت]] عامه یافت، هیچ تغییری در زندگی خویش نداد و هم چنان بر روال سابق زندگی ساده‌ای داشت. | ||
اما دیری نپایید که آن اسوه تقوا و فضیلت بنا به عللی از مسئولیت زعامت و مرجعیت فاصله گرفت و فقط به تدریس مشغول شد. | |||
== تدریس و برنامه روزانه == | == تدریس و برنامه روزانه == | ||
آیت‌الله [[سید محسن امین]]، نویسنده [[اعیان الشیعه (کتاب)|اعیان الشیعه]] که چندین سال در درس | آیت‌الله [[سید محسن امین]]، نویسنده [[اعیان الشیعه (کتاب)|اعیان الشیعه]] که چندین سال در درس حاج‌آقا رضا همدانی شرکت کرده و از نزدیک با شیوه زندگی او آشنا بود، در مورد روش استاد در تدریس و زندگی روزانه‌اش، می‌نویسد: | ||
استاد ما هر روز صبح از خانه خود که نزدیک مسجدی بود که [[امام جماعت]] آن را برعهده داشت، به [[مسجد]] می‌آمد و بعد از این که تقریباً نیم ساعت منتظر رسیدن شاگردان می‌شد، حدود یک ساعت درباره مطالبی که روز قبل نوشته بود ـ که بعد با عنوان «مصباح الفقیه» چاپ شد ـ برای ما درس می‌گفت و سپس به خانه‌اش می‌رفت و به نوشتن درس روز بعد می‌پرداخت؛ تا این که ظهر می‌شد. سپس استاد به مسجد می‌آمد و نماز را به جماعت می‌خواند و به خانه باز می‌گشت. | استاد ما هر روز صبح از خانه خود که نزدیک مسجدی بود که [[امام جماعت]] آن را برعهده داشت، به [[مسجد]] می‌آمد و بعد از این که تقریباً نیم ساعت منتظر رسیدن شاگردان می‌شد، حدود یک ساعت درباره مطالبی که روز قبل نوشته بود ـ که بعد با عنوان «مصباح الفقیه» چاپ شد ـ برای ما درس می‌گفت و سپس به خانه‌اش می‌رفت و به نوشتن درس روز بعد می‌پرداخت؛ تا این که ظهر می‌شد. سپس استاد به مسجد می‌آمد و [[نماز]] را به جماعت می‌خواند و به خانه باز می‌گشت. | ||
آن گاه همراه خواهرزاده و دامادش، شیخ علی همدانی که در علم و اخلاق به او شباهت زیادی داشت و هم‌چنین برادر زاده‌اش که با او هم‌خانه بود و برای تحصیل علم از همدان به نجف آمده بود و فرزندش، شیخ محمد غذا میل می‌کرد. غالباً غذای این چهار نفر حاضری بود؛ نان بیات عجمی با مقداری پنیر و سبزی. | آن گاه همراه خواهرزاده و دامادش، شیخ علی همدانی که در علم و اخلاق به او شباهت زیادی داشت و هم‌چنین برادر زاده‌اش که با او هم‌خانه بود و برای تحصیل علم از همدان به نجف آمده بود و فرزندش، شیخ محمد غذا میل می‌کرد. غالباً غذای این چهار نفر حاضری بود؛ نان بیات عجمی با مقداری پنیر و سبزی. | ||
آن گاه کمی می‌خوابید. بعد از بیدار شدن، مشغول مطالعه و نوشتن درس می‌شد. | آن گاه کمی می‌خوابید. بعد از بیدار شدن، مشغول مطالعه و نوشتن درس می‌شد. | ||
در خانه ایشان، کنار در ورودی حجره کوچکی بود که با نردبان داخلی آن می‌شدند. آن حجره کوچک اطاق مطالعه این مرد بزرگ بود. گاهی اوقات که من محتاج می‌شدم مساله‌ای از او بپرسم یا معنای عبارتی از نوشته‌هایش را سؤال کنم، نزد او می‌رفتم و می‌دیدم که استاد قلم و کاغذ را در دست گرفته و کتاب‌های جواهر و حدائق و وسائل پیش رویش گشوده است. استاد با دیدن من، کاغذ و قلم را زمین می‌گذاشت و من مسأله را می‌پرسیدم و او جواب می‌داد. | در خانه ایشان، کنار در ورودی حجره کوچکی بود که با نردبان داخلی آن می‌شدند. آن حجره کوچک اطاق مطالعه این مرد بزرگ بود. گاهی اوقات که من محتاج می‌شدم مساله‌ای از او بپرسم یا معنای عبارتی از نوشته‌هایش را سؤال کنم، نزد او می‌رفتم و می‌دیدم که استاد قلم و کاغذ را در دست گرفته و کتاب‌های جواهر و حدائق و وسائل پیش رویش گشوده است. استاد با دیدن من، کاغذ و قلم را زمین می‌گذاشت و من مسأله را می‌پرسیدم و او جواب می‌داد. | ||
هنگامی که گفت و گوی ما تمام می‌شد، استاد دوباره کاغذ و قلم را به دست می‌گرفت و من از اتاق خارج می‌شدم. او تا یک ساعت به غروب هم چنان به مطالعه و نوشتن ادامه می‌داد، آنگاه به مسجد می‌رفت و تا رسیدن وقت مغرب، درس می‌گفت. استاد پس از اقامه نماز جماعت مغرب، به حرم مطهر مشرف می‌شد و به [[زیارت]] و [[نماز]] و [[دعا]] می‌پرداخت. گاهی نیز به حجره‌ای که مدفن مرحوم [[سید جواد عاملی]] (نویسنده مفتاح الکرامه) است، می‌رفت و بعد از توقف کوتاهی، به خانه‌اش باز می‌گشت و مشغول مطالعه و نوشتن می‌شد<ref>اعیان الشیعه، ج 7، ص 20.</ref>. | هنگامی که گفت و گوی ما تمام می‌شد، استاد دوباره کاغذ و قلم را به دست می‌گرفت و من از اتاق خارج می‌شدم. او تا یک ساعت به غروب هم چنان به مطالعه و نوشتن ادامه می‌داد، آنگاه به مسجد می‌رفت و تا رسیدن وقت مغرب، درس می‌گفت. استاد پس از اقامه [[نماز جماعت]] مغرب، به حرم مطهر مشرف می‌شد و به [[زیارت]] و [[نماز]] و [[دعا]] می‌پرداخت. گاهی نیز به حجره‌ای که مدفن مرحوم [[سید جواد عاملی]] (نویسنده مفتاح الکرامه) است، می‌رفت و بعد از توقف کوتاهی، به خانه‌اش باز می‌گشت و مشغول مطالعه و نوشتن می‌شد<ref>اعیان الشیعه، ج 7، ص 20.</ref>. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
آیت‌الله حاج آقا رضا همدانی در طول زندگی خویش، شاگردان بسیاری را تربیت نمود که هر کدام به نوبه خویش | آیت‌الله حاج آقا رضا همدانی در طول زندگی خویش، شاگردان بسیاری را تربیت نمود که هر کدام به نوبه خویش مشعلدار علم و معرفت شدند. | ||
اینک به اسامی تعدادی از ستارگان علم و فقاهت که در محضر آقا رضا همدانی نور معرفت یافته‌اند، اشاره می‌کنیم: | اینک به اسامی تعدادی از ستارگان علم و فقاهت که در محضر آقا رضا همدانی نور معرفت یافته‌اند، اشاره می‌کنیم: | ||
{{فهرست ستونی|3}} | {{فهرست ستونی|3}} | ||
#سید محسن امین | #[[سید محسن امین|سید محسن امین عاملی]]، نویسنده کتاب ارزشمند و بی‌نظیر [[اعیان الشیعه (کتاب)|اعیان الشیعه]]. | ||
#[[محمد جواد بلاغی|شیخ محمد جواد بلاغی]]. | #[[محمد جواد بلاغی|شیخ محمد جواد بلاغی]]. | ||
#شیخ علی همدانی، داماد و خواهرزاده او. | #شیخ علی همدانی، داماد و خواهرزاده او. | ||
#شیخ علی، فرزند شیخ باقر (نوه صاحب جواهر) | #شیخ علی، فرزند شیخ باقر (نوه صاحب جواهر) | ||
#شیخ آقا بزرگ | #[[محمدمحسن بن علی منزوی تهرانی|شیخ آقا بزرگ تهرانی]]، نویسنده کتاب گرانسنگ «[[الذریعه الی تصانیف الشیعه]]» | ||
#حاج محمد حسن آل کبه بغدادی | #حاج محمد حسن آل کبه بغدادی. | ||
#سید حسن | #[[سید حسن صدر]]، نویسنده کتاب تکمله امل الامل. | ||
#[[محمد آل كاشف الغطاء|شیخ محمد آل کاشف‌الغطاء]]. | #[[محمد آل كاشف الغطاء|شیخ محمد آل کاشف‌الغطاء]]. | ||
#شیخ علی قمی، عارف و زاهد مشهور. | #شیخ علی قمی، عارف و زاهد مشهور. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
#سید احمد طالقانی نجفی. | #سید احمد طالقانی نجفی. | ||
#[[جواد ملكی تبریزی|میرزا جواد آقا ملکی تبریزی]]. | #[[جواد ملكی تبریزی|میرزا جواد آقا ملکی تبریزی]]. | ||
#سید جمال‌الدین موسوی گلپایگانی. | #[[سید جمال‌الدین گلپایگانی|سید جمال‌الدین موسوی گلپایگانی]]. | ||
#سید حسن حسینی (پسرخاله [[محمدمحسن بن علی منزوی تهرانی|شیخ آقا بزرگ تهرانی]]). | #سید حسن حسینی (پسرخاله [[محمدمحسن بن علی منزوی تهرانی|شیخ آقا بزرگ تهرانی]]). | ||
#سید صالح حلّی. | #سید صالح حلّی. | ||
#شیخ محمد تقی تهرانی مقدس. | #شیخ محمد تقی تهرانی مقدس. | ||
#شیخ محمد حسین اصفهانی غروی کمپانی. | #[[محمد حسین غروی اصفهانی|شیخ محمد حسین اصفهانی غروی کمپانی]]. | ||
#سید محمود مرعشی نجفی پدر [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله‌العظمی نجفی مرعشی]] ـ قدس سره ـ. | #سید محمود مرعشی نجفی پدر [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله‌العظمی نجفی مرعشی]] ـ قدس سره ـ. | ||
#شیخ محمد رضا اصفهانی. معروف به مسجد شاهی. | #شیخ محمد رضا اصفهانی. معروف به مسجد شاهی. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
#شیخ محمد صادق گلپایگانی. | #شیخ محمد صادق گلپایگانی. | ||
#از بین این تربیت یافتگان مکتب آن مجتهد وارسته، دو نفر موفق شدند که از آن استاد بزرگ فقه و اصول، اجازه اجتهاد دریافت نمایند که عبارتند از: | #از بین این تربیت یافتگان مکتب آن مجتهد وارسته، دو نفر موفق شدند که از آن استاد بزرگ فقه و اصول، اجازه اجتهاد دریافت نمایند که عبارتند از: | ||
# حاج محمد حسن آل کبه بغدادی. | # حاج [[محمد حسن آل کبه بغدادی]]. | ||
# [[سید محسن امین|سید محسن امین عاملی]]<ref>مصباح الفقیه، مقدمه، ص 38.</ref>. | # [[سید محسن امین|سید محسن امین عاملی]]<ref>مصباح الفقیه، مقدمه، ص 38.</ref>. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== آثار == | == آثار == | ||
# آیت‌الله | # آیت‌الله حاج‌آقا رضا همدانی علاوه بر تدریس، آثار ارزشمندی نیز تألیف کرد. او با قلمی شیوا اندیشه‌های خود را به رشته تحریر کشید. در این جا به ذکر تألیفات آن متفکر گرانمایه می‌پردازیم: | ||
# ذخیره الاحکام: این کتاب رساله عملیه وی است. | # ذخیره الاحکام: این کتاب رساله عملیه وی است. | ||
# الهدایه: این کتاب فقه فارسی است بحث‌های [[طهارت]]، صلوه و صوم تا [[اعتکاف|اعتكاف]] در آن آمده است. | # الهدایه: این کتاب فقه فارسی است بحث‌های [[طهارت]]، صلوه و صوم تا [[اعتکاف|اعتكاف]] در آن آمده است. | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
به همین علت کتاب مصباح الفقیه آکنده از تحقیقات فقهی، اصولی، تفسیری، حدیثی، ادبی و لغوی است و دارای سبکی زیبا و قلمی شیوا می‌باشد. دقت در عمق مطالب، تطبیق فروع بر اصول و دسته‌بندی جالب از دیگر امتیازات این کتاب گرانسنگ است. | به همین علت کتاب مصباح الفقیه آکنده از تحقیقات فقهی، اصولی، تفسیری، حدیثی، ادبی و لغوی است و دارای سبکی زیبا و قلمی شیوا می‌باشد. دقت در عمق مطالب، تطبیق فروع بر اصول و دسته‌بندی جالب از دیگر امتیازات این کتاب گرانسنگ است. | ||
باب‌های | باب‌های [[طهارت|طهاره]]، صلوه، [[زكات|زکات]]، [[خمس]]، [[صوم]]، رهن و اجاره در این مجموعه قبلاً به صورت چاپ سنگی بود و اکنون مدتی است که گروهی دست به تحقیق این کتاب زده‌اند و تاکنون 8 جلد از آن به چاپ رسیده است. | ||
== آراء علمی == | == آراء علمی == | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
# مدار حجیت خبر، اطمینان به صدور آن از معصوم است بنابراین آنهائی را که اصحاب ما پذیرفته می‌پذیریم و هر کدام را آنها مردود دانسته‌اند ما هم نمی‌پذیریم. | # مدار حجیت خبر، اطمینان به صدور آن از معصوم است بنابراین آنهائی را که اصحاب ما پذیرفته می‌پذیریم و هر کدام را آنها مردود دانسته‌اند ما هم نمی‌پذیریم. | ||
# با این که شهرت را حجت نمی‌دانست، ولی سعی می‌کرد با مشهور مخالفت نکند. | # با این که شهرت را حجت نمی‌دانست، ولی سعی می‌کرد با مشهور مخالفت نکند. | ||
# کتاب «فقه الرضا (ع)<ref> این كتاب منسوب به [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا(علیه‌السلام)]] است و بزرگانی مثل مولی [[مهدی نراقی]]، [[محمد باقر مجلسی|علامه مجلسی]]، [[میرزا عبدالله افندی]] محقق نراقی و سید مجاهد و شیخ بحرانی، این كتاب را تأیید كرده‌اند و معتقدند كه در سال 200 هجری به خط امام رضا (علیه‌السلام) نوشته شده است، در [[مکه|مكه]] | # کتاب «فقه الرضا (ع)<ref> این كتاب منسوب به [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا(علیه‌السلام)]] است و بزرگانی مثل مولی [[مهدی نراقی]]، [[محمد باقر مجلسی|علامه مجلسی]]، [[میرزا عبدالله افندی]] محقق نراقی و سید مجاهد و شیخ بحرانی، این كتاب را تأیید كرده‌اند و معتقدند كه در سال 200 هجری به خط امام رضا (علیه‌السلام) نوشته شده است، در [[مکه|مكه معظمه]] نسخه‌ای از آن به خط كوفی موجود است. اما مرحوم [[شیخ حر عاملی]]، [[وحید بهبهانی]] و سید حسن صدر و آقا رضا همدانی این انتساب را نمی‌پذیرند، و هر گروه برای خود دلائلی دارند. این كتاب در 411 صفحه در سال 1406 هـ. ق توسط كنگره آن حضرت چاپ شده است.</ref>». را از [[علی بن موسی (رضا)|امام هشتم (علیه‌السلام)]] نمی‌دانست و معتقد بود که اگر مطالب آن از [[علی بن موسی (رضا)|حضرت رضا (علیه‌السلام)]] بود آن را افراد متعددی نقل می‌کردند و فقط یک نفر از آن مطلع نمی‌شد. چنان که حدیث سلسله الذهب را افراد بیشماری نوشته و روایت نمودند و هم چنین چرا هزار سال از این کتاب خبری نبود و چهار امام بعد از آن حضرت به آن اشاره‌ای نکرده‌اند و شکل بیان و سیاق بعضی کلمات آن بعید می‌نماید که از [[ائمه|امام معصوم (علیه‌السلام)]] باشد و بعضی احکام در آن مخالف صریح [[مذهب]] است. | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
آیت‌الله | آیت‌الله آقا‌رضا همدانی بعد از سال‌ها تلاش در راه کسب دانش، ترویج معارف [[مذهب شیعه|شیعی]]، پرورش ده‌ها دانشمند و فقیه برجسته و آفریدن آثاری ارزشمند، در روز یک شنبه 28 [[صفر المظفر|ماه صفر]] 1322 هـ. ق. در اثر ناراحتی سینه در شهر سامرا به دار باقی شتافت. پیکر پاک این فقیه وارسته در جوار بارگاه ملکوتی [[علی بن محمد (هادی)|امام هادی]] و [[حسن بن علی (عسکری)|امام حسن عسکری (علیه‌السلام)]] و مقابل قبر حضرت حکیمه خاتون (دختر [[محمد بن علی (جواد)|امام جواد علیه‌السلام]]) به خاک سپرده شد<ref>معارف الرجال، ج 1، ص 323.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||