پرش به محتوا

قیام ۱۵ خرداد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:قیام پانزده خرداد.jpg|بی‌قاب|چپ|]]
{{جعبه اطلاعات رویداد
| عنوان = قیام 15خرداد
| تصویر = قیام پانزده خرداد.jpg
| نام رویداد = قیام 15خرداد
| تاریخ رویداد = 15 خرداد 1342 ش
| روز رویداد =  15 خردادماه
| مکان رویداد =  [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]]، [[تهران]] و سراسر کشور
| عوامل = دستگیری [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]
| دلیل اهمیت =
| پیامدها = رشد و آگاهی توده‌های مردم و تکامل مبارزات آنان که منجر به حمایت از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] شد.
}}
'''قیام ۱۵ خرداد''' که در پی دستگیری [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در ۱۳ خرداد ۱۳۴۲ ش، رخ داد و به دنبال آن، کشتار [[رژیم شاهنشاهی]] در خیابان‌های [[تهران]] و سراسر کشور به وقوع پیوست در حقیقت بسترساز و منشا [[انقلاب اسلامی]] در بهمن ۱۳۵۷ ش، بود و نخستین جرقه‌های سرنگونی رژیم شاهنشاهی را رقم زد.  
'''قیام ۱۵ خرداد''' که در پی دستگیری [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در ۱۳ خرداد ۱۳۴۲ ش، رخ داد و به دنبال آن، کشتار [[رژیم شاهنشاهی]] در خیابان‌های [[تهران]] و سراسر کشور به وقوع پیوست در حقیقت بسترساز و منشا [[انقلاب اسلامی]] در بهمن ۱۳۵۷ ش، بود و نخستین جرقه‌های سرنگونی رژیم شاهنشاهی را رقم زد.  


خط ۳۵: خط ۴۵:


== فرایند قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ ==
== فرایند قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ ==
اولین شعله‌های آتش مخالفت‏ با سیاست‌های ضد اسلامی و غیر مردمی رژیم شاه، پس از تصویب [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] برافروخته شد؛ زیرا براساس این تصویب‌نامه که به صورت غیر قانونی و به هنگام تعطیلی [[مجلس‌های شورای ملی|مجلس‌های شورای ملی]] و [[سنا]] در هیات دولت [[اسدالله علم]] تهیه، تنظیم و تصویب شده بود، رسمیت [[دین اسلام]] از قانون اساسی کشور لغو می‏‌شد. نمایندگان انجمن‏‌های مذکور، در مراسم تحلیف به جای [[قرآن|قرآن مجید]] به کتاب آسمانی [[قسم|سوگند]] یاد می‌‏کردند و بدین ترتیب، زمینه‌های حقوقی و قانونی به قدرت رسیدن بهائیان و عوامل اسرائیل در ایران فراهم می‌‌‌‏‌شد. اما رژیم شاه به دلیل مخالفت گسترده نیروهای مذهبی، مجبور به لغو رسمی این تصویب‌نامه شد.  
اولین شعله‌های آتش مخالفت‏ با سیاست‌های ضداسلامی و غیرمردمی رژیم شاه، پس از تصویب [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] برافروخته شد؛ زیرا براساس این تصویب‌نامه که به صورت غیر قانونی و به هنگام تعطیلی [[مجلس‌های شورای ملی|مجلس‌های شورای ملی]] و [[سنا]] در هیات دولت [[اسدالله علم]] تهیه، تنظیم و تصویب شده بود، رسمیت [[دین اسلام]] از قانون اساسی کشور لغو می‏‌شد. نمایندگان انجمن‏‌های مذکور، در مراسم تحلیف به جای [[قرآن|قرآن مجید]] به کتاب آسمانی [[قسم|سوگند]] یاد می‌‏کردند و بدین ترتیب، زمینه‌های حقوقی و قانونی به قدرت رسیدن بهائیان و عوامل اسرائیل در ایران فراهم می‌‌‌‏‌شد. اما رژیم شاه به دلیل مخالفت گسترده نیروهای مذهبی، مجبور به لغو رسمی این تصویب‌نامه شد.  


با این حال اعتراض به رژیم شاه ادامه یافت و با اعلام رفراندوم "[[انقلاب سفید]]" اوج گرفت. برای خاموشی صدای مخالفین، نیروهای مسلح و عوامل امنیتی رژیم شاه به [[مدرسه فیضیه]] [[قم]] که در آن مجلس بزرگداشت‏‌ [[شهید|شهادت]] [[جعفر بن محمد (صادق)|جعفر بن محمد (صادق‌)]] برپا بود حمله کردند، این واقعه خونین و حوادث بعدی، مانند دست‌گیری طلاب و اعزام آنان به سربازی، بر آتش خشم مردم دامن زد. سخنرانی پرشور و تاریخی حضرت امام خمینی، در عصر عاشورای ۱۳۸۳ (۱۳ خرداد ۱۳۴۲) که در آن شدید‌ترین حملات خود را متوجه شخص شاه، آمریکا و اسرائیل نمود و آنها را عامل بدبختی مملکت دانست، تاب و توان رژیم شاه را به پایان رساند. این رژیم، در یک حرکت انفعالی، اقدام به دست‌گیری و انتقال امام به تهران نمود. پخش خبر دستگیری آن حضرت، موج اعتراض اقشار گوناگون مردم ایران را به گونه‌ای باور نکردنی برانگیخت.
با این حال اعتراض به رژیم شاه ادامه یافت و با اعلام رفراندوم "[[انقلاب سفید]]" اوج گرفت. برای خاموشی صدای مخالفین، نیروهای مسلح و عوامل امنیتی رژیم شاه به [[مدرسه فیضیه]] [[قم]] که در آن مجلس بزرگداشت‏‌ [[شهید|شهادت]] [[جعفر بن محمد (صادق)|جعفر بن محمد (صادق‌)]] برپا بود حمله کردند، این واقعه خونین و حوادث بعدی، مانند دست‌گیری طلاب و اعزام آنان به سربازی، بر آتش خشم مردم دامن زد. سخنرانی پرشور و تاریخی حضرت امام خمینی، در عصر عاشورای ۱۳۸۳ (۱۳ خرداد ۱۳۴۲) که در آن شدید‌ترین حملات خود را متوجه شخص شاه، آمریکا و اسرائیل نمود و آنها را عامل بدبختی مملکت دانست، تاب و توان رژیم شاه را به پایان رساند. این رژیم، در یک حرکت انفعالی، اقدام به دست‌گیری و انتقال امام به تهران نمود. پخش خبر دستگیری آن حضرت، موج اعتراض اقشار گوناگون مردم ایران را به گونه‌ای باور نکردنی برانگیخت.