confirmed، مدیران
۳۷٬۲۱۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳: | خط ۳: | ||
== توهین به مقدسات از جهت فقهی - حقوقی == | == توهین به مقدسات از جهت فقهی - حقوقی == | ||
جرم اهانت به مقدسات یکی از مسائل بسیار مهم در فقه و جوامع اسلامی است. مقدسات شامل مواردی است که مورد احترام جامعه اسلامی است و آنها عبارت است از: ذات | جرم اهانت به مقدسات یکی از مسائل بسیار مهم در [[فقه]] و جوامع اسلامی است. مقدسات شامل مواردی است که مورد احترام جامعه اسلامی است و آنها عبارت است از: | ||
این نوشتار جرم اهانت به مقدسات را از بعد فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار داده و مجازات مربوط به آن را مشخص کرده تا ابعاد مجهول و ناشناخته و عواقب ارتکاب توهین به مقدسات برای عموم مردم شناخته شود | * ذات باریتعالی؛ | ||
* [[قرآن|قرآن کریم]]؛ | |||
توهین در لغت به معنی «سست گردانیدن» و در اصطلاح حقوقی عبارت از نسبت دادن هر فعل یا ترک فعلی که عرفاً مخالف حیثیت و احترام طرف تلقی شود | * [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبراکرم(صلیالله علیه وآله وسلم)]]؛ | ||
* [[ائمه|ائمه اطهار(علیهالسلام)]]؛ | |||
* مکانها و زمانهای مقدس؛ | |||
* [[ولایت فقیه|ولی فقیه]]؛ | |||
* [[مرجع تقلید|مراجع عظام]]؛ | |||
* مومنان؛ | |||
* و بطور کلی تمامی اشخاصی که از هرگونه ناپاکی منزه بوده و رعایت حرمت آنها ضرورت دارد. در این مقاله دیدگاه فقها و حقوقدانان را درباره توهین به مقدسات و مجازات مربوط به آن را کشف نماید. این جرم اهانت به مقدسات در کتب قواعد فقه در قالب قاعده «حرمه اهانه المحترمات» تحت عنوان تعظیم شعائر اسلامی بیان گردیده است، در قانون مجازات اسلامی هم در مادهٔ ۵۱۳ این جرم و همچنین مصداق بارز آن یعنی جرم ساب النبی نیز بیان گردیده است. | |||
این نوشتار جرم اهانت به مقدسات را از بعد فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار داده و مجازات مربوط به آن را مشخص کرده تا ابعاد مجهول و ناشناخته و عواقب ارتکاب توهین به مقدسات برای عموم مردم شناخته شود<ref>طلعت ساقی، مقاله «جایگاه فقهی، حقوقی جرم اهانت به مقدسات اسلام»، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، پیاپی ۱۹ (بهار ۱۳۸۸)</ref>. | |||
* توهین در لغت به معنی «سست گردانیدن» و در اصطلاح حقوقی عبارت از نسبت دادن هر فعل یا ترک فعلی که عرفاً مخالف حیثیت و احترام طرف تلقی شود. | |||
عنوان توهین مفهوم کلی است و شامل افتراء نیز میشود. وجه مشترک عمل مجرمانه توهین و افتراء هتک حیثیت طرف جرم است. با این وجود بین این دو، وجوه افتراقی وجود دارد: | عنوان توهین مفهوم کلی است و شامل افتراء نیز میشود. وجه مشترک عمل مجرمانه توهین و افتراء هتک حیثیت طرف جرم است. با این وجود بین این دو، وجوه افتراقی وجود دارد: | ||
# توهین غالباً به وسیله الفاظ و گفتار و حرکات رکیک واقع میشود در صورتی که افتراء با استفاده از وسایل خاصی نظیر اوراق چاپی یا خطی، نشریات و امثال آن صورت میگیرد؛ | |||
# توهین به ویژه فحاشی از جرائم صرفاً مادی است و تحقق آن موکول به اثبات قصد مجرمانه نیست ولی در افتراء تحقق قصد مجرمانه شرط است؛ | |||
# توهین غالباً به صورت حضوری است و موارد غیابی آن خیلی اندک است ولی افتراء غالباً بدون حضور طرف صورت میگیرد. | |||
به طور کلی توهین به اعتبار شخصیت طرف جرم و وسیلۀ ارتکاب جرم به توهین ساده، مشدد و توهین به وسیله مطبوعات تقسیم میشود. | |||
== عناصر اختصاصی توهین ساده == | |||
=== عنصر مادی === | === عنصر مادی === | ||
برای تحقق جرم لازم است که مرتکب با انجام عمل مادی خود به صورت گفتار یا نوشتار موجبات هتک حرمت دیگری را فراهم نماید و نیز توهین متوجه شخص یا اشخاص معینی باشد. | برای تحقق جرم لازم است که مرتکب با انجام عمل مادی خود به صورت گفتار یا نوشتار موجبات هتک حرمت دیگری را فراهم نماید و نیز توهین متوجه شخص یا اشخاص معینی باشد. | ||
=== عنصر روانی === | |||
توهین و فحاشی از جرایم عمدی است و منظور از عمد، علم و آگاهی مرتکب به وهنآور بودن کردار یا گفتاری است که به حیثیت طرف لطمه وارد میکند. | |||
توهین مشدّد | === توهین مشدّد === | ||
در پارهای اوقات جرم توهین به اعتبار شخصیت و مقام و منصب طرف توهین و یا وسیلۀ ارتکاب آن با عکسالعمل شدید قانونگذار مواجه میشود. عمدهترین توهینهای مشدد در حال حاضر عبارتند از: | در پارهای اوقات جرم توهین به اعتبار شخصیت و مقام و منصب طرف توهین و یا وسیلۀ ارتکاب آن با عکسالعمل شدید قانونگذار مواجه میشود. عمدهترین توهینهای مشدد در حال حاضر عبارتند از: | ||
# توهین به رئیسجمهور و سایر مقامات مملکتی و رسمی و نمایندگان سیاسی کشورهای خارجی. | |||
# توهین از طریق مطبوعات. | |||
لکن باید دانست که: | |||
* اولا: هر نوع اهانتی مستوجب اعدام نیست. | |||
* ثانیا: اهانت به هر امر مقدسی مجازات اعدام به همراه ندارد. ثالثا: اگر شخصی هم مستحق اعدام باشد اجرای اعدام درباره او شرایط متعددی دارد و هر کسی مجاز به اجرای آن نیست<ref>بررسی فقهی و حقوقی جرم سب النبی، عباس زراعت، مجله مطالعات اسلامی، پاییز 1381ش، شماره 57،ص 98.</ref>. | |||
=== عنصر معنوی === | === عنصر معنوی === | ||
جرم توهین و فحاشی از جمله جرائم عمدی است و منظور از آن علم و آگاهی مرتکب، به وهن آور بودن کردار یا گفتار یا نوشتاری است که به حیثیت و شرافت طرف لطمه وارد میسازد. به طور کلی سوء نیت در جرم توهین و فحاشی مفروض میباشد و احتیاج به اثبات ندارد و اثبات خلاف آن به عهده متهم میباشد. در توهین مشدد شخص مرتکب علاوه بر داشتن قصد اهانت باید شخصیت طرف توهین را بشناسد و از سمت و مقام او نیز آگاهی داشته باشد و گرنه عمل او توهین ساده تلقی خواهد شد. | جرم توهین و فحاشی از جمله جرائم عمدی است و منظور از آن علم و آگاهی مرتکب، به وهن آور بودن کردار یا گفتار یا نوشتاری است که به حیثیت و شرافت طرف لطمه وارد میسازد. به طور کلی سوء نیت در جرم توهین و فحاشی مفروض میباشد و احتیاج به اثبات ندارد و اثبات خلاف آن به عهده متهم میباشد. در توهین مشدد شخص مرتکب علاوه بر داشتن قصد اهانت باید شخصیت طرف توهین را بشناسد و از سمت و مقام او نیز آگاهی داشته باشد و گرنه عمل او توهین ساده تلقی خواهد شد. | ||
گفتنی است که توهین به افراد عادی، توهین ساده و از جرایم قابل گذشت، ولی توهین به ماموران رسمی و مقامات دولتی، توهین مشدد و از جرایم غیرقابل گذشت میباشد | گفتنی است که توهین به افراد عادی، توهین ساده و از جرایم قابل گذشت، ولی توهین به ماموران رسمی و مقامات دولتی، توهین مشدد و از جرایم غیرقابل گذشت میباشد<ref>شامبیابی، هوشنگ؛ حقوق کیفری اختصاصی، تهران، انتشارات ژوبین، 1384، چاپ نهم، ج اول، صص 541-522.</ref><ref>ولیدی، محمد صالح؛ حقوق جزای اختصاصی، تهران، انتشارات امبرکبیر، 1373، چاپ سوم، ج 2، صص 295-278.</ref><ref>حسین جانی، بهمن؛ حقوق جزای اختصاصی(1)، تهران، انتشارات نسل نیکان، 1382، چاپ اول، صص 225-213.</ref>. | ||
=== مجازات جرم توهین === | === مجازات جرم توهین === | ||
مجازات توهین به افراد عادی، چنانچه موجب حدّ قذف نباشد، شلاق تا 74 ضربه و یا پنجاههزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی است و مجازات توهین به مقامات و مسئولین، حبس از سه تا شش ماه یا شلاق تا 74 ضربه و یا جزای نقدی از پنجاه هزار تا یک میلیون ریال میباشد و اگر مرتکب، ضمن عمل توهین، اقدام به ایراد ضرب یا جرح به مأمور نماید، این مورد طبق ماده 614 قانون مجازات اسلامی از موارد تعدد جرم محسوب میشود. | مجازات توهین به افراد عادی، چنانچه موجب حدّ قذف نباشد، شلاق تا 74 ضربه و یا پنجاههزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی است و مجازات توهین به مقامات و مسئولین، حبس از سه تا شش ماه یا شلاق تا 74 ضربه و یا جزای نقدی از پنجاه هزار تا یک میلیون ریال میباشد و اگر مرتکب، ضمن عمل توهین، اقدام به ایراد ضرب یا جرح به مأمور نماید، این مورد طبق ماده 614 قانون مجازات اسلامی از موارد تعدد جرم محسوب میشود. | ||
== نهی از توهین حتی به دشمنان در اسلام == | == نهی از توهین حتی به دشمنان در اسلام == | ||
در آیین اسلام، اصل آن است که تمام جانها حرمت داشته باشند و آبروها و حیثیتها حفظ گردند. بدون شک ادبیات گفتاری و رفتاری مسلمانان، مشحون از نکات اخلاقی و تربیتی است و به شدت با دشنام، بدزبانی و دشمن تراشی مخالف است. البته بدیهی است دینی که پیروانش را از دشنام دادن به پدیدههای طبیعت (روزگار، شب، روز، باد، زمین، آسمان و...) نهی میکند، به طریق اولی آنها را از دشنام دادن به یکدیگر و توهین به مقدسات باز میدارد. و شاهد و دلیل بر مدعای بالا آیه «وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَی رَبِّهِم مَّرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُم بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» (انعام، 108) است. | در آیین اسلام، اصل آن است که تمام جانها حرمت داشته باشند و آبروها و حیثیتها حفظ گردند. بدون شک ادبیات گفتاری و رفتاری مسلمانان، مشحون از نکات اخلاقی و تربیتی است و به شدت با دشنام، بدزبانی و دشمن تراشی مخالف است. البته بدیهی است دینی که پیروانش را از دشنام دادن به پدیدههای طبیعت (روزگار، شب، روز، باد، زمین، آسمان و...) نهی میکند، به طریق اولی آنها را از دشنام دادن به یکدیگر و توهین به مقدسات باز میدارد. و شاهد و دلیل بر مدعای بالا آیه «وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَی رَبِّهِم مَّرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُم بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» (انعام، 108) است. |