عصمت: تفاوت میان نسخه‌ها

عصمت يعنى آنكه انسان نه تنها گناه نكند بلكه در فكر گناه هم نباشد. ما در برخى گناهان حالت عصمت داريم، زيرا تاكنون مرتكب آن نشده‏ايم و فكر آن را هم نكرده‏ايم؛ نظير عريان به كوچه و بازار رفتن، خودكشى و يا كشتن ديگران. همان گونه كه ما در بسيارى گناهان به خاطر علم و آگاهى كه به زشتى و پستى و بد عاقبتى آن داريم هرگز به فكر انجام آن نيستيم، امام و پیامبر هم به خاطر علم و يقينى كه به ناپسندى همه گناهان دارد، هرگز گرد آن نمى‏رود. <ref>اصول عقاید، ص 400</ref>

لفظ عصمت با تمام مشتقّات خود 13 مرتبه در [[قرآن]] آمده و به معناي تمسّك و نگهداري و منع و بازداري است.

* وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَميعاً وَ لا تَفَرَّقُوا <ref>آل عمران/ 103</ref>

* وَ لَقَدْ راوَدْتُهُ عَنْ نَفْسِهِ فَاسْتَعْصَم <ref>يوسف/ 32</ref>  

* عصمت وصف فرشتگان: لا يَعْصُونَ اللّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُومَرُونَ <ref>تحريم/ 6</ref>  

* عصمت وصف قرآن كريم: لا يَأْتيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ <ref>فصلت/ 42</ref>

مراحل عصمت انبيا (ع):  

# در تلقّي و دریافت وحي: وَ إِنَّكَ لَتُلَقَّي الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكيمٍ عَليمٍ <ref> نمل/ 6</ref>

# در ضبط و نگهداري وحی: سَنُقْرِئُكَ فَلا تَنْسي <ref>اعلي/ 6</ref>  

# در مرحله تبليغ و تعليم وحی: وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوي إِنْ هُوَ إِلا وَحْيٌ يُوحي <ref>نجم/ 4- 3</ref>  

'''آيا عصمت موهبت خدايي است يا اكتسابي؟'''  

عصمت به معناي درجه كامل شناخت و علم و تقوا است و شكي نيست كه قسمتي از مراتب تقوا را مي‏توان كسب كردبنابراین نمی توان آن را کاملا موهبتی و بدون لیاقت و شایستگی خود شخص محسوب نمود بلکه شخص معصوم با اکتساب مراحل تقوی به عصمت می رسد.  

بعضي از دانشمندان مانند [[شيخ مفيد]]<ref>ر.ک:مقاله شیخ مفید</ref> و [[سيّد مرتضي]] و [[علامه حلی]]<ref>ر.ک:مقاله علامه حلی</ref>  آن را موهبت الهي مي‏دانند.  

شيخ مفيد: العصمة تفضل من الله تعالي علي من علم أنه يتمسك بعصمته <ref>تصحيح‏ الاعتقاد، ص 128</ref> قال السيد المرتضي رحمه الله في كتاب الغرر و الدرر:" أن العصمة هي اللطف الذي يفعله الله تعالي فيختار العبد عنده الامتناع من فعل القبيح" <ref>بحارالانوار، ج 17، ص 93</ref> و به چند آيه استدلال كرده‏اند: وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الاخْيارِ <ref>بحارالانوار، ج 17،  ص/ 47</ref> وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ عَلي عِلْمٍ عَلَي الْعالَمين <ref>دخان/ 32</ref> إِنَّما يُريدُ اللّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً <ref>احزاب/ 33</ref>  

=اگر عصمت موهوبي است، چه افتخاري است=

حقیقت این است که عصمت الهي با توجّه به زمينه‏ هاي طهارت و لياقت‏ هاي فرد است. یعنی خداوند متعال با علم بی پایان خویش می دانسته که اشخاصی لیاقت بهره مندی از این موهبت را دارند و آن را به ایشان اعطاء نموده است مانند مجاهدت‏هاي ابراهيم (ع) و پيامبر اسلام(ص) و يوسف (ع) و ساير انبيا (ع)  

در دعاي ندبه مي‏خوانيم: الَّذِينَ اسْتَخْلَصْتَهُمْ لِنَفْسِكَ وَ دِينِكَ إِذِ اخْتَرْتَ لَهُمْ جَزِيلَ مَا عِنْدَكَ مِنَ النَّعِيمِ الْمُقِيمِ الَّذِي لا زَوَالَ لَهُ وَ لا اضْمِحْلالَ بَعْدَ أَنْ شَرَطْتَ عَلَيْهِمُ الزُّهْدَ فِي دَرَجَاتِ هَذِهِ الدُّنْيَا الدَّنِيَّةِ وَ زُخْرُفِهَا وَ زِبْرِجِهَا فَشَرَطُوا لَكَ ذَلِكَ وَ عَلِمْتَ مِنْهُمُ الْوَفَاءَ بِه <ref>إقبال الاعمال، ص 295</ref>  

عصمت اختیار معصوم را سلب نمی کند و او قدرت بر گناه دارند و لكن گناه را انجام نمي‏دهند.  

چنان كه ما انسان‏ها در برخي از كارها معصوم هستيم. مانند [[انتحار]]، لخت بيرون آمدن، خود را به آتش افكندن. وَ اجْتَبَيْناهُمْ وَ هَدَيْناهُمْ إِلي صِراطٍ مُسْتَقيمٍ ذلِكَ هُدَي اللَّهِ يَهْدي بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ لَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما كانُوا يَعْمَلُون <ref>انعام/ 87- 88</ref>

هم [[دليل عقلي]] گويد امام جامعه و [[حجت خدا]] برمردم بايد معصوم باشد، و هم [[دليل نقلي]].  

==دليل عقلي==  

بسيار روشن است كه پيامبر (ص) و امام حافظ دين الهي است و اگر انحراف پيدا كند، غرض اصلي دين كه هدايت مردم است، صورت نمي‏پذيرد و <ref>نقض غرض</ref> می شود. از آيه شريفه: لا يَنالُ عَهْدِي الظّالِمينَ <ref>بقره/ 124</ref> نیز عصمت امام استفاده مي‏شود.  

# بالعكس‏ <ref>ابراهيم </ref>

براي قسم اول و چهارم قطعا دعا نكرده و گروه سوم را هم قرآن نفي مي‏كند. پس قسم دوم ثابت مي‏شود.  

==دليل نقلي==

دستور به اطاعت مطلق در آيات ذيل، دليل بر عصمت است.  

* قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُوني <ref>آل عمران/ 31</ref>  

* أَطيعُوا اللّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الامْرِ مِنْكُمْ <ref>نساء/ 59</ref>

* مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللّه <ref>نساء/ 80</ref>

271 حديث وارد شده كه منظور از [[اولي الامر]] ائمه اطهار (ع) است.  

* فَبِعِزَّتِكَ لاغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعين إِلا عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصينَ <ref>نساء/  ص/ 83- 82</ref>  

* وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهيمَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ أُولِي الايْدي وَ الابْصارِ إِنّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ذِكْرَي الدّارِ وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الاخْيار <ref>نساء/ ص/ 47- 45</ref>