۸۷۱
ویرایش
فخر رازی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
امام فخرالدین ابو عبدا... محمد بن عمر بن حسین بن حسن بن علی تیمی طبرستانی مشهور به [[ابن خطیب رازی]] و [[امام المشککین]] از بزرگان متکلمین و خطبا و فیلسوف مشهور سده ششم هجری در ۲۵ [[ | امام فخرالدین ابو عبدا... محمد بن عمر بن حسین بن حسن بن علی تیمی طبرستانی مشهور به [[ابن خطیب رازی]] و [[امام المشککین]] از بزرگان متکلمین و خطبا و فیلسوف مشهور سده ششم هجری در ۲۵ [[رمضان]] سال ۵۴۳ یا ۵۴۴ در شهر ری زاده شد. | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
محمد بن عمر فخر رازی ابتدا نزد پدرش که خطیب مشهوری بود درس خوانده و سپس نزد کمال سمعانی (سمنانی) مقدمات علوم و نزد مجدالدین جیلی [[علم کلام]] و [[حکمت]] آموخته و ضیاالدین عمر و محمود بن حسن حمصی دیگر علوم را فراگرفت. او برای آموختن فلسفه [[ابن سینا | محمد بن عمر فخر رازی ابتدا نزد پدرش که خطیب مشهوری بود درس خوانده و سپس نزد کمال سمعانی (سمنانی) مقدمات علوم و نزد مجدالدین جیلی [[علم کلام]] و [[حکمت]] آموخته و ضیاالدین عمر و محمود بن حسن حمصی دیگر علوم را فراگرفت. او برای آموختن فلسفه [[ابن سینا]] و [[ابو نصر فارابی]] به [[خراسان]] رفت و نتیجه کامل گرفت و به [[ماوراءالنهر]] سفر کرد. | ||
وی یکی از مشاهیر علمی و ادبی [[اسلام]] شمرده می شود که در عصر خود از بزرگترین علما و حکمای اسلام بوده و در علوم معقول و منقول یعنی [[فلسفه]]، [[علم کلام|کلام]]، [[ریاضی|ریاضیات]] و [[فقه]] و [[ | وی یکی از مشاهیر علمی و ادبی [[اسلام]] شمرده می شود که در عصر خود از بزرگترین علما و حکمای [[اسلام]] بوده و در علوم معقول و منقول یعنی [[فلسفه]]، [[علم کلام|کلام]]، [[ریاضی|ریاضیات]] و [[فقه]] و [[اصول]]، [[تفسیر قرآن]] و ادبیات استاد، صاحب نظر و مرجع فضلای زمان محسوب می شده است. | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
فخر دارای در فروع دین [[شافعی]] مذهب و در اصول [[عقاید]] کلامی پیرو مذهب [[ | فخر دارای در فروع [[دین]] [[شافعی]] [[مذهب]] و در اصول [[عقاید]] کلامی پیرو [[مذهب]] [[اشعری]] بود و با این وصف با علمای هم کیش خود همیشه در مجادله و [[مناظره]] بود. وی شعرهایی پراکنده به [[فارسی]] و [[عربی]] نیز سروده است که حاوی مفاهیم پندآمیز هستند. زندگی امام فخر، به رغم عسرت و تنگدستی دوران نوجوانی پس از ورود به خوارزم و [[ماوراء النهر]] و سکونت چند ساله در دربار [[خوارزمشاهیان]] رونق یافت. از حوادث دردناک زندگی فخر رازی در سالهای پایانی زندگی مرگ فرزند جوانش محمد در اواسط سال ۶۰۱ ق در [[هرات]] بود. | ||
==آثار و تألیفات== | ==آثار و تألیفات== | ||
نوشته ها و تصنیفات فخر رازی متعدد و در رشته های گوناگون | نوشته ها و تصنیفات فخر رازی متعدد و در رشته های گوناگون: [[فلسفه]]، [[حکمت]]، [[کلام]]، [[فقه]] و دانشهای همانند آنهاست. اکثر تالیفات او به [[زبان عربی]] و برخی به [[فارسی]] است: | ||
۱. [[مفاتیح الغیب]] (تفسیر کبیر) در ۱۲ جلد {از مفصل‌ترین تفاسیر قرآنی است}. | ۱. [[مفاتیح الغیب]] ([[تفسیر کبیر]]) در ۱۲ جلد {از مفصل‌ترین [[تفاسیر قرآنی]] است}. | ||
۲. تفسیر القرآن الصغیر که آن را به نام اسرار التنزیل و انوار التاویل نامیده است. | ۲. [[تفسیر القرآن الصغیر]] که آن را به نام [[اسرار التنزیل و انوار التاویل]] نامیده است. | ||
۳. نهایة العقول | ۳. نهایة العقول | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
۸. مباحث المشرقیه که کتابی است بزرگ در علوم الهی و طبیعی که در آن انتقادات سختی به آرا حکما کرده است. | ۸. مباحث المشرقیه که کتابی است بزرگ در علوم الهی و طبیعی که در آن انتقادات سختی به آرا حکما کرده است. | ||
۹. لباب الاشاره فی شرح اشارات که در این کتاب اشارات [[ابن سینا]] به طرز "قال-اقول" شرح کرده و انتقادات و اعتراضات سختی بر بوعلی و فلسفه او وارد آورده است. | ۹. لباب الاشاره فی شرح اشارات که در این کتاب [[اشارات]] [[ابن سینا]] به طرز "قال-اقول" شرح کرده و انتقادات و اعتراضات سختی بر [[بوعلی]] و [[فلسفه]] او وارد آورده است. | ||
۱۰. المطالب العالیه فی الحکمه | ۱۰. المطالب العالیه فی الحکمه | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
۱۷. مناقب الامام الاعظم الشافعی | ۱۷. مناقب الامام الاعظم الشافعی | ||
۱۸. تفسیر | ۱۸. تفسیر اسماء الحسنی | ||
۱۹. السر المکتوم فی مخاطبه الشمس و القمر و النجوم | ۱۹. السر المکتوم فی مخاطبه الشمس و القمر و النجوم | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
۴۳. الخلق و البعث | ۴۳. الخلق و البعث | ||
۴۴. الخمسین فی اصول الدین به فارسی | ۴۴. الخمسین فی اصول الدین (به فارسی) | ||
۴۵. الاخلاق | ۴۵. الاخلاق | ||
| خط ۱۷۱: | خط ۱۷۱: | ||
۷۶. براهین النهائیه | ۷۶. براهین النهائیه | ||
از فخر الدین رازی همچون اکثر متفکران و دانشمندان ایرانی اشعار اندکی به زبانهای فارسی و عربی بر جای مانده است. سروده های فارسی او بسیار کم و بیشتر در قالب | از فخر الدین رازی همچون اکثر متفکران و دانشمندان ایرانی اشعار اندکی به زبانهای [[فارسی]] و [[عربی]] بر جای مانده است. سروده های [[فارسی]] او بسیار کم و بیشتر در قالب رباعی است. | ||
این رباعی ها با اشعار کسانی چون [[ابوسعید ابوالخیر]]، [[عمر خیام]]، [[ابن سینا]] و [[بابا افضل کاشانی]] به گونه ای در هم آمیخته است. مفصل ترین اثر منظوم فارسی فخرالدین رازی منظومه نویافته ای است در [[منطق]] و [[فلسفه]]. | |||
فخر رازی این منظومه را در میانه سالهای ۵۸۹ تا ۵۹۳ ساخته و در آن مباحث فلسفه و منطق، طبیعیات و الهیات را به منظور آموزش نوآموزان و طالب علمان به نظم آورد. | |||
فخرالدین رازی این منظومه را خطاب به ناصرالدین ملکشاه فرزند سلطان تکش خوارزمشاه سروده و در برخی ابیات آن از این شاهزاده ستایش کرده است. | |||
==وفات== | ==وفات== | ||
در اوایل سال ۶۰۶ ق بیماری سختی گریبانگیر او شد و سرانجام روز [[عید فطر]] همین سال در ۶۲ سالگی در هرات درگذشت. | در اوایل سال ۶۰۶ ق بیماری سختی گریبانگیر او شد و سرانجام روز [[عید فطر]] همین سال در ۶۲ سالگی در [[هرات]] درگذشت. | ||
متن وصیت نامه امام فخر در کتابهایی چون طبقات الشافعیه سبکی و طبقات الاطبا ذکر شده است. این وصیت نامه را وی حدود ۸ ماه پیش از مرگش یعنی در ۲۱ محرم ۶۰۶ هـ.ق خطاب به شاگردش ابوبکر ابراهیم بن ابی بکر بن علی اصفهانی املا کرده است. وصیت نامه متضمن چکیده نظریات او پیرامون [[دین]] و [[فلسفه]] و [[قرآن]] با عباراتی فشرده است و در آخر مطالبی دربارۀ نگهداری فرزندانش خطاب به وصی و شاگردش عنوان کرده است. | |||
==آرامگاه== | |||
قبر فخر رازی در شهر هرات واقع شده است. | |||
در زمان «سلطان حسین بایقرا» عمارتی بر مزار فخر رازی آباد شد؛ ولی در جریان درگیریی که میان «شیبانیان» و «صفویان» رخ داد آن مقبره ویران شد. | |||
در سال 1328ش، ایوان کوچکی به دست شخصی به نام «حاج آدم خان» احداث و لوحی بر سر مزار فخر رازی نیز نصب شد. | |||
در سالهای اولیه حکومت ظاهر شاه در سال 1320ش، زمانی که «عبدالله‌خان ملکیار» والی هرات بود، ایوان بزرگی در مقابل آرامگاه فخر رازی ساخته شد که تا زمان تجاوز شوروی سابق به افغانستان، پا برجا بود. | |||
با ادامه درگیری میان مجاهدین و نیروهای متجاوز شوروی، مزار فخر رازی به تدریج در دهه 1360 خورشیدی براثر آتش جنگ ویران شد. | |||
پس از تحولات اخیر در افغانستان، در سال 1374ش مزار فخر رازی به دست یکی از تاجران هراتی از نو، آباد شده است.<ref>[https://af.farsnews.ir/culture/news/13940506000181 آرامگاه «فخر رازی» در کجاست؟]جغرافیه عمومی هرات، رسول پویان </ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||