پرش به محتوا

درایة الحدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۶۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


=اصطلاح درایة الحدیث=
=اصطلاح درایة الحدیث=
تغییر دامنه موضوعی درایة الحدیث در تعاریف این علم روشن است. شهید ثانی که معمولا او را نخستین نویسنده کتاب درایة الحدیثی دانسته‌اند درایة را دانشی دانسته است که در آن از متن حدیث و سند آن، اعم از صحیح و سقیم و علیل و همه آنچه برای بازشناختن حدیث مقبول از مردود لازم است، بحث می‌شود.[۷] شیخ بهایی نیز در تعریف خود درایة الحدیث را شامل بحث از سند و متن حدیث و چگونگی دریافت و آداب نقل حدیث دانسته است.[۸]
تغییر دامنه موضوعی درایة الحدیث در تعاریف این علم روشن است. شهید ثانی که معمولا او را نخستین نویسنده کتاب درایة الحدیثی دانسته‌اند درایة را دانشی دانسته است که در آن از متن حدیث و سند آن، اعم از صحیح و سقیم و علیل و همه آنچه برای بازشناختن حدیث مقبول از مردود لازم است، بحث می‌شود.<ref>شهید ثانی، ص ۱۴۹</ref> شیخ بهایی نیز در تعریف خود درایة الحدیث را شامل بحث از سند و متن حدیث و چگونگی دریافت و آداب نقل حدیث دانسته است.<ref>شیخ بهایی، ص۵۳۴</ref>


با تمرکز بیشتر درایة الحدیث بر مباحث سندشناسی٬ آقا بزرگ تهرانی در تعریف خود از این دانش٬ دامنه آن را منحصر به بررسی سند حدیث دانست. آقا بزرگ در تعریف خود داریة الحدیث را در مقابل فقه الحدیث قرار داده و فقه الحدیث را متکفل بحث از متن حدیث دانسته است.[۹]
با تمرکز بیشتر درایة الحدیث بر مباحث سندشناسی٬ آقا بزرگ تهرانی در تعریف خود از این دانش٬ دامنه آن را منحصر به بررسی سند حدیث دانست. آقا بزرگ در تعریف خود داریة الحدیث را در مقابل فقه الحدیث قرار داده و فقه الحدیث را متکفل بحث از متن حدیث دانسته است.<ref>سلیمانی، بررسی نسبت فقه الحدیث با درایه الحدیث، ص۵۸-۵۹</ref>


واژه درایه در کاربرد اولیه به معنای فهم عمیق حدیث بوده و در مقابل مفهوم روایت قرار می‌گرفته است اما کاربرد آن در طول زمان تغییر یافته و امروزه مسایل مربوط به فهم حدیث در علم فقه الحدیث مورد بحث قرار می‌گیرد و درایة الحدیث بیشتر بر قواعد سند و نقل روایت تمرکز دارد.[۱۰]
واژه درایه در کاربرد اولیه به معنای فهم عمیق حدیث بوده و در مقابل مفهوم روایت قرار می‌گرفته است اما کاربرد آن در طول زمان تغییر یافته و امروزه مسایل مربوط به فهم حدیث در علم فقه الحدیث مورد بحث قرار می‌گیرد و درایة الحدیث بیشتر بر قواعد سند و نقل روایت تمرکز دارد.<ref> طباطبایی و رضاداد٬ تاملی در باب عنوان داریه الحدیث٬ ص۵۷</ref>


=محتوای کتاب‌های درایة الحدیث=
=محتوای کتاب‌های درایة الحدیث=
خط ۴۵: خط ۴۵:
تشابه نام راویان(مشترک، مفترق، متشابه السند، موتلف و مختلف)
تشابه نام راویان(مشترک، مفترق، متشابه السند، موتلف و مختلف)


حالات وارد بر متن روایت (نص، ظاهر، موول، مجمل، ناسخ، منسوخ، محکم، متشابه و...)[۱۱]
حالات وارد بر متن روایت (نص، ظاهر، موول، مجمل، ناسخ، منسوخ، محکم، متشابه و...)<ref>طباطبایی و رضاداد٬ تاملی در باب عنوان داریه الحدیث٬ص۵۸</ref>


=تاریخ درایة الحدیث=
=تاریخ درایة الحدیث=
در میان اهل سنت از دوره صحابه و پس از آن‌ها شاهد توجه به بعضی از مباحث درایه هستیم.[۱۲] نمونه‌هایی از نگارش در برخی موضوعات درایه از اواخر قرن دوم در دست است. شافعی، اولین فردی است که در کتاب الرسالة مباحثی از این دست را به بحث گذاشته است.[۱۳]
در میان اهل سنت از دوره صحابه و پس از آن‌ها شاهد توجه به بعضی از مباحث درایه هستیم.<ref>نورالدین عتر، ص۳۷-۵۸</ref> نمونه‌هایی از نگارش در برخی موضوعات درایه از اواخر قرن دوم در دست است. شافعی، اولین فردی است که در کتاب الرسالة مباحثی از این دست را به بحث گذاشته است.<ref>عبدالماجد غوری، ج۱، ص۲۴</ref>


معمولا شهید ثانی را نخستین نویسنده کتابی در درایه الحدیث شیعه دانسته‌اند. شهید ثانی کتاب البدایه را در این علم نگاشت و خود شرحی با عنوان الرعایه بر آن تألیف کرد. با این حال برخی جمال الدین احمد بن طاوس حلی را به دلیل نگارش کتاب حل الاشکال فی معرفة الرجال نخستین نویسنده شیعی درایة الحدیث دانسته‌اند.[۱۴] برخی دیگر قطب‌الدین راوندی(م ۵۷۳ق) نویسنده رساله فی بیان احوال احادیث اصحابنا را نخستن نویسنده شیعه در این علم دانسته‌اند و برخی نیز اثر حاکم نیشابوری با عنوان معرفه علوم الحدیث را نخستن اثر شیعه در درایة الحدیث دانسته‌اند.[۱۵]
معمولا شهید ثانی را نخستین نویسنده کتابی در درایه الحدیث شیعه دانسته‌اند. شهید ثانی کتاب البدایه را در این علم نگاشت و خود شرحی با عنوان الرعایه بر آن تألیف کرد.<ref>حافظیان بابلی، کتابشناسی داریه شیعه، ص۷۵-۷۶</ref> با این حال برخی جمال الدین احمد بن طاوس حلی را به دلیل نگارش کتاب حل الاشکال فی معرفة الرجال نخستین نویسنده شیعی درایة الحدیث دانسته‌اند. برخی دیگر قطب‌الدین راوندی(م ۵۷۳ق) نویسنده رساله فی بیان احوال احادیث اصحابنا را نخستن نویسنده شیعه در این علم دانسته‌اند و برخی نیز اثر حاکم نیشابوری با عنوان معرفه علوم الحدیث را نخستن اثر شیعه در درایة الحدیث دانسته‌اند.[۱۵]


=نام‌های دیگر درایه=
=نام‌های دیگر درایه=