آیات وحدت: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>آیات وحدت</big> در [[قرآن |قرآن کريم]] در واقع یک سری از آيات اند که در آنها بر مسئله [[وحدت]] تاکید شده است  خداوند متعال در آن آیات دستور صريح می‌دهد که بر مبنای ايمان و گرايش به ريسمان الهی متحد و متفق باشيد و از تفرق و تشتت بپرهيزيد. اتحاد به‌معناى يکى شدن، در اصل از ريشه وحدت به مفهوم يکتایى و يگانگى است. <ref>ترتيب العين، ص ۸۴۲</ref> اتحاد اساسی‌ترين عنصر برای تحقق بخشيدن به آرمان‌های يک امت يا ملت است. به‌همين دليل، يکی از عهد و پيمان‌های الهی با پيامبران، ايجاد وحدت و يگانگی در جامعه است، قرآن کريم به اهميت مسئله اتحاد بسيار تأکيد کرده و برای ايجاد و حفظ اين يگانگى در امت، راهکارهاى گوناگونى را ارائه داده است.

در کتاب وحی آيات بسياری را می‌توان يافت که در آنها به مسئله وحدت اشاره شده است.

«واعتصموا...»نساء/ ۱۶۴، «تعاونوا...»مائده/ ۲، «اصلحوا...»نساء/ ۱۶۴، «اصلاح بين الناس...»همان/ ۱۱۴، «الَّف بينهم...»انفال/ ۶۳، «امّةٌ واحدة...»انبياء. آيه ۹۲، «امّة وسط...»بقره/ ۱۴۲، «حزب الله»مجادله/۲۲، «صبغة الله...»بقره، آيه ۱۲۸ و «اخوة».سوره حجرات، آيه ۱۰.

همچنين در آيه ۱۳ سوره حجرات می‌خوانيم: «يا اَیُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ اُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ اَتْقاکُمْ»، (ای مردم، ما شما را مرد و زن آفريديم و شما را تيره‌ها و قبايلی قرار داديم تا همديگر را درک کنيد و زندگی هماهنگ داشته باشيد) با فضيلت‌ترين شما در نزد خداوند با تقواترين شماست.

در اين آيه تأکيد ويژه‌ای بر وحدت قبايل و گروه‌های انسان‌ها وجود داشته است. بشر تشنه‌ آزادی‌، عدالت و حق است که اسلام با دعوت به اتحاد توانسته است به‌اين خواسته‌ها پاسخ مثبت دهد. تمسک به‌آيات قرآن کريم هديه و ميراث گرانبهايی است که در قرآن بر آن تاکيد شده است. قرآن کريم در صريح‏‌ترين آيه خود در مورد وحدت، همه مؤمنان را به چنگ زدن به ريسمان الهى و پرهيز از تفرقه فراخوانده است.

در آيه ۱۰۳ سوره آل عمران می‌فرمايد «وَ اعتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاًوَ لا تَفَرَّقُوا»، (همگی چنگ به‌ ريسمان الهی بزنيد و پراکنده نشويد) نعمت وجود خدا را برخود به ياد آوريد که چگونه دشمن يکديگر بوديد و او ميان دل‌های شما الفت ايجاد کرد و به‌برکت نعمت او برادر شديد.

در اين که مقصود از ريسمان الهى چيست، مفسران اختلاف دارند. قرآن، کتاب و سنت، دين الهى، اطاعت خداوند، توحيد خالص، ولايت اهل‏ بيت(ع) و جماعت وجوهى است که در تفسير آن گفته شده است. برخى نيز مفهوم حبل‌اللَّه را شامل همه اين معانى دانسته‏‌اند.<ref>مجمع البيان، ج ۲، ص ۵۳۶ و ۵۳۷ و ۸۰۵</ref>

نخستين منادی وحدت و امت، واحده شدن قرآن کريم است که می‌فرمايد، «إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ» (انبياء/۹۱) (اين دين شما و اين امت شماست، دين يگانه و من پروردگار شمايم، پس مرا بپرستيد).

بايد مسلمانان آگاه، به‌اهميت اين شعار قرآنی «امت واحد» پی‌ببرند و عظمت آن را درک کنند و تفرقه‌ها را از ميان بردارند و نابود سازند و هرگونه حرکتی که به دوگانگی و تفرقه مسلمانان بينجامد حرکتی خواسته دشمنان و برخلاف دعوت قرآن کريم است.

در اينجا می‌توان محور وحدت در ديدگاه قرآن را توحيد و در مرتبه ديگر دين اسلام دانست. قرآن کريم، پيامبر(ص) را به سوی اهل کتاب می‌فرستد و از آنان برای پيوستن به شعار توحيد و جدايی از غير او دعوت می‌کند، (ای پيامبر به اهل کتاب بگو، بياييد براساس کلمه‌ای که بين ما و شما مشترک است، غير از خدا را نپرستيم و يک ديگر را در برابر خداوند به‌عنوان رب و پروردگار نگيريم پس اگر روی برگرداندند بگوييد، شاهد باشيد که ما اهل تسليم در برابر حق هستيم).<ref>وحدت اسلامی از ديدگاه قرآن و سنّت، آيت الله سيد محمد باقر حکيم، ترجمه ی عبدالهادی فقهی زاده، انتشارات تبيان، چاپ اول، سال ۱۳۷۷</ref>

قرآن کريم وجود پيامبر(ص) را محورى براى همبستگى و يگانگى مسلمانان می‌شناسد(آل عمران/ ۱۵۹)، همچنين مراجعه به سنت حضرت را راه‏کارهایى براى ايجاد و حفظ يگانگى معرفى کرده است، «فَإِن تَنازَعْتُمْ فِى شَىْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِ لَى اللَّهِ وَالرَّسُول». (نساء/ ۵۹). اين آيه يادآور می‌شود که اگر در امری اختلاف پيدا کرديد، به خدا و رسول او رجوع کنيد.

شهيد مطهری در دسته‌بندی عوامل اصلی تعالی و انحطاط جوامع از وحدت و تفرقه به‌عنوان يکی از عوامل اساسی مؤثر در اعتلا و انحطاط ياد کرده و می‌نويسد، در قرآن کريم به چند عامل مؤثر در اعتلاها و انحطاط‌ها برمی‌خوريم، اتحاد و تفرق، در سوره آل عمران آيه ۱۰۳ دستور صريح می‌دهد که بر مبنای ايمان و گرايش به ريسمان الهی متحد و متفق باشيد و از تفرق و تشتت بپرهيزيد. <ref>جامعه و تاريخ ص۲۳۶</ref>

در تفسير آيه ۴۶ سوره انفال چنين توضيح می‌دهد، با خودتان نزاع و مشاجره نکنيد، وقتی که اردنی‌ها و فلسطينی‌ها خودشان به روی يکديگر تفنگ بکشند عروسی دشمن است پس دستور هم اين است که با يکديگر منازعه و مشاجره، نکنيد که در پس آن سستی و ضعف پديدار می‌شود و پشت سر ضعف آن شوکت، عظمت و قدرت شما از ميان می‌رود. <ref>آشنايی با قرآن، ج۳ ص۱۰۱</ref>

قرآن می‌خواهد جامعه مسلمانان برتر از ديگران باشد، «ولا تهنوا ولاتحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنين» (آل عمران ۱۲۹) و ايمان، ملاک برتری قرار گرفته است. مگر ايمان چه می‌کند؟ ايمان ملاک وحدت، رکن شخصيت و تکيه‌گاه استقلال و موتور حرکت جامعه اسلامی است.

نزاع و اختلاف، عامل انهدام کيان و شخصيت جامعه اسلامی، در جای ديگر می‌فرمايد، «ولا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ريحکم» با يکديگر نزاع نکنيد و اختلاف نداشته باشيد که سست و ضعيف خواهيد شد و خاصيت خود را از دست خواهيد داد، جدال و اختلاف، کيان و شخصيت جامعه اسلامی را منهدم می‌کند. ايمان اساس دوستی و وداد و ولاء مؤمنان است». <ref>مجموعه آثار، ج۳، ص۴-۲۶۳</ref>