|
|
(۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{Mbox
| | {{جعبه اطلاعات شخصیت |
| | type = notice | | | عنوان = زبیر بن عوام |
| | class = ambox-In_use | | | تصویر = زبیر بن عوام.jpg |
| | image = [[File:Ambox clock.svg|48px|alt=|link=]] | | | نام = زُبیر بن عَوّام قرشی اسدی |
| | css = margin: 1px | | | نامهای دیگر = ابوعبدالله |
| | text = این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|[[راهنما:بخجعفر طیار ش|بخش]]|{{#switch:{{NAMESPACE}} | | | سال تولد = |
| | {{ns:0}} = مقاله | | | تاریخ تولد = |
| | بحث = [[راهنما:صفحه بحث|صفحه بحث]] | | | محل تولد = [[مکه]] |
| | ردهبندی = [[ویکیپدیا:ردهبندی|رده]] | | | سال درگذشت = |
| | راهنما = [[راهنما:فهرست|فهرست]] | | | تاریخ درگذشت = ۳۶ق. |
| | درگاه = [[ویکیپدیا:درگاه|درگاه]] | | | محل درگذشت = [[جنگ جمل]] |
| | الگو = [[ویکیپدیا:فضای نام الگو|الگو]] | | | استادان = |
| | کاربر = [[ویکیپدیا:صفحههای کاربری|صفحه کاربری]]
| | | شاگردان = |
| | بحث کاربر = [[ویکیپدیا:صفحههای کاربری|صفحه بحث کاربری]] | | | دین = [[اسلام]] |
| | ویکیپدیا = [[ویکیپدیا:فضای نام ویکیپدیا|صفحه ویکیپدیا]] | | | مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] |
| | بحث ویکیپدیا = [[ویکیپدیا:فضای نام ویکیپدیا|صفحه بحث ویکیپدیا]]
| | | آثار = |
| }}}} هماکنون برای {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|{{{2|مدتی کوتاه}}}|{{{1|مدتی کوتاه}}}}} '''تحت ویرایش عمده''' است. این برچسب برای جلوگیری از [[راهنما:تعارض ویرایشی|تعارض ویرایشی]] اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده میشود ویرایشی در این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|بخش|صفحه}} انجام ندهید.<br> | | | فعالیتها = {{فهرست جعبه افقی |مخالفت با [[سقیفه بنی ساعده|شورای سقیفه]] |خلفای سه گانه عضو شورای شش نفره |رأی به [[خلافت]] [[علی بن ابی طالب]] |مشارکت در قتل [[عثمان]] |از سران [[جنگ جمل]] علیه [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیهالسلام)]] }} |
| <small>{{#if:{{{زمان|}}}|این پیام در {{{زمان|}}} اضافه شده است.|}} این صفحه آخرینبار در {{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}} ({{کوچک}}ساعت هماهنگ جهانی{{پایان کوچک}}) ({{Time ago|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}) تغییر یافتهاست؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} ویرایش نشده است]، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین میکنید.</small>
| | | وبگاه = |
| <includeonly>{{#ifeq:{{{category}}}|no||{{#switch:{{NAMESPACE}}
| | }} |
| | کاربر
| | '''زُبیر بن عَوّام قرشی اسدی'''، پسر عمه [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم)]]، از [[اصحاب]] رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم) و یکی از [[عشره مبشره]] از دیدگاه [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] بود. از نخستین گروندگان به [[اسلام]] و از [[مهاجران]] به [[حبشه]] است. در جریان [[سقیفه]]، حکم شورای سقیفه را نپذیرفت و از [[خلیفه|خلافت]] [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیهالسلام)]] دفاع کرد. زبیر از اعضاء شورای شش نفره بود و به نفع امام علی(علیهالسلام) رأی داد. در ماجرای شورش بر علیه [[عثمان]] و قتل وی نقش مؤثری داشت. از خلافت امام علی (علیهالسلام) دفاع کرد ولی چندی بعد به همراه [[طلحه]]، در مقابل امام علی (علیهالسلام) ایستاد و [[جنگ جمل]] را به راه انداخت. |
| | بحث کاربر = <!-- no category -->
| |
| | [[رده:صفحههای سخت در دست ویرایش]]}}}}</includeonly>
| |
| }}<noinclude>
| |
| </noinclude>
| |
|
| |
|
| <div class="wikiInfo">[[پرونده:زبیر بن عوام.jpg |جایگزین=زبیر بن عوام|زبیر بن عوام]]
| | == زبیر کیست == |
| {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| | زبیر بن عوام با کنیه ابوعبدالله، برادرزاده [[حضرت خدیجه]]<ref>المقدسی٬ البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة٬ ج۵ ٬ ص ۸۳</ref> است. پدرش عوّام (برادر حضرت خدیجه) در [[جنگ فجار]] کشته شد<ref>ابن قتیبه دینوری، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۹</ref>. مادرش صفیه دختر [[عبدالمطلب]] یعنی عمه [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|حضرت محمد( صلی الله علیه و آله و سلم)]] و [[علی بن ابی طالب|حضرت علی(علیهالسلام)]] بود<ref>مقدسی، البدء والتاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۸۳</ref>. برخی آل زبیر را مصری تبار دانسته و انتساب ایشان به خاندان اصیل [[قریش]] را نمیپذیرند، این گروه به روایتی استناد میکنند که بر اساس آن خویلد بن اسد در سفر [[مصر]]، عوام را با خود به [[مکه]] آورد و در واقع عوام پسرخوانده اوست<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۶۷</ref>. زبیر با اسماء دختر [[ابوبکر]] ازدواج کرد<ref>سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۲۱۷، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیة، ط الأولی، ۱۳۸۲/۱۹۶۲.</ref>. |
| !نام
| |
| !زبیر بن عوام
| |
| |-
| |
| |نام کامل
| |
| |زُبیر بن عَوّام قرشی اسدی
| |
| |-
| |
| |کنیه
| |
| |ابوعبدالله
| |
| |-
| |
| |زادگاه
| |
| |[[مکه]]
| |
| |-
| |
| |زمان [[اسلام]] آوردن
| |
| |جزء نخستین گروندگان • پس از [[ابوبکر]]
| |
| |- | |
| |حضور در جنگها
| |
| |اکثر غزوات [[پیامبر(ص)]]
| |
| |-
| |
| |دلیل شهرت
| |
| |حضور در [[جنگ جمل]] بر ضد [[امام علی (ع)]]
| |
| |-
| |
| |دیگر فعالیتها
| |
| |مخالفت با شورای سقیفه • خلفای سه گانه عضو شورای شش نفره • رأی به خلافت امام علی(ع) • مشارکت در قتل [[عثمان]] •
| |
| از سران جنگ جمل علیه امام علی(ع)
| |
| |-
| |
| |نحوه درگذشت
| |
| |به دست عَمرو بن جُرموز
| |
| |-
| |
| |درگذشت
| |
| |در جنگ جمل (۳۶ق)
| |
| |-
| |
| |}
| |
| </div> | |
|
| |
|
| '''زبیر بن عوام اسدى'''، پسر عمّه [[رسول خدا (ص)]]، از [[اصحاب]] رسول خدا (ص) و یکی از [[عشره مبشره]] از دیدگاه [[اهل سنت]] بود. از نخستین گروندگان به [[اسلام]] و از [[مهاجران]] به [[حبشه]] است.
| | == مسلمان شدن زبیر == |
| | منابع تاریخی، اسلام زبیر را بعد از مسلمان شدن [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] نوشتهاند، بعضی گفتهاند وی در آن هنگام ۸ ساله بوده است<ref> مقدسی، ابو نصر بن مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۵، ص۸۳</ref>. اما بعضی دیگر از مورخان وی را در آن هنگام نوجوانی ۱۵ ساله دانستهاند<ref> ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبدالله بن محمد (م ۴۶۳)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۵۱۰، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲</ref>. |
| | <ref>ابن اثیر، علی، اسدالغابه، ج۲، ص۹۸</ref>. در گزارشی عنوان شده که وی با حضرت علی (علیهالسلام) همسن بوده است<ref> ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبدالله بن محمد (م ۴۶۳)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۵۱۱، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲.</ref>. در این صورت نمیتواند در سن هشتسالگی اسلام آورده باشد و به نظر همان ۱۵ سالگی درست مینماید. زبیر را پنجمین یا ششمین گرونده به اسلام میدانند<ref> ابن سعد بغدادی، محمد، طبقات الکبری، ج۳، ص۷۵</ref>. |
|
| |
|
| در جریان [[سقیفه]]، حکم شورای سقیفه را نپذیرفت و از خلافت [[امام علی (ع)]] دفاع کرد. زبیر از اعضاء شورای شش نفره بود و به نفع [[امام علی (ع)]] رأی داد. در ماجرای شورش بر علیه [[عثمان]] و قتل وی نقش مؤثری داشت. از خلافت امام علی (ع) دفاع کرد ولی چندی بعد به همراه [[طلحه]]، در مقابل امام علی (ع) ایستاد و [[جنگ جمل]] را به راه انداخت.
| | == زبیر در زمان پیامبر == |
|
| |
|
| =زبیر کیست= | | === قبل از هجرت === |
| | اخبار زیادی درباره زبیر قبل از [[هجرت]] وجود ندارد جز اینکه وی جزو [[مهاجران|مهاجرین]] به [[حبشه]] به شمار آمده است<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص ۴۱۵</ref>. هنگامی که زبیر و دیگر مهاجرین به حبشه، در آنجا به سر میبردند، شایع شد که [[قریش]] به [[اسلام]] گرویدهاند، بدین جهت بعضی از مهاجرین از جمله [[زبیر بن عوام|زبیر]] به [[مکه]] بازگشتند<ref> تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص ۴۱۵</ref>. |
|
| |
|
| زبیر بن عوام با کنیه ابوعبدالله، برادرزاده [[حضرت خدیجه]] <ref>المقدسى٬ البدء و التاريخ، مکتبة الثقافة الدينية٬ ج۵ ٬ ص ۸۳</ref> است. پدرش عوّام (برادر حضرت خدیجه) در [[جنگ فجار]] کشته شد. <ref>ابن قتیبه دینوری، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۹</ref> مادرش صفیه دختر [[عبدالمطلب]] یعنی عمه [[حضرت محمد(ص)]] و [[حضرت علی(ع)]] بود. <ref>مقدسی، البدء والتاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۸۳</ref> برخی [[آل زبیر]] را مصریتبار دانسته و انتساب ایشان به خاندان اصیل قریش را نمیپذیرند، این گروه به روایتی استناد میکنند که بر اساس آن خویلد بن اسد در سفر [[مصر]]، عوام را با خود به [[مکه]] آورد و در واقع عوام پسرخوانده اوست. <ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۶۷</ref> زبیر با اسماء دختر [[ابوبکر]] ازدواج کرد. <ref>سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۲۱۷، تحقیق عبد الرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیة، ط الأولی، ۱۳۸۲/۱۹۶۲.</ref>
| | === پیمان برادری === |
| | یکی از اقداماتی که پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم) پس از [[هجرت]] به [[مدینه]]، انجام داد برقراری [[عقد اخوت]] بین [[مسلمانان]] بود، در آن هنگام، بین زبیر و [[عبدالله بن مسعود]] پیمان برادری بسته شد<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۷۵</ref>. در روایتی دیگر، پیمان برادری میان زبیر و سَلَمَه بن سَلامَه بن وَقش یاد شده است<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۳</ref>. |
|
| |
|
| =[[مسلمان]] شدن زبیر= | | == حضور در غزوهها == |
| | حضور زبیر در [[جنگ بدر]]<ref>سمعانی، الأنساب، ج۱، ص ۲۱۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص ۷۷</ref>، [[احد]] و [[فتح مکه]] گزارش شده است<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص ۷۷</ref>. |
|
| |
|
| منابع تاریخی، اسلام زبیر را بعد از مسلمان شدن ابوبکر نوشتهاند، بعضی گفتهاند وی در آن هنگام ۸ ساله بوده است. <ref> مقدسی، ابو نصر بن مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۵، ص۸۳</ref> اما بعضی دیگر از مورخان وی را در آن هنگام نوجوانی ۱۵ ساله دانستهاند. <ref> ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد (م ۴۶۳)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۵۱۰، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت،دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲</ref>
| | == کشته شدن زبیر == |
| <ref>ابن اثیر، علی، اسدالغابه، ج۲، ص۹۸</ref> در گزارشی عنوان شده که وی با حضرت علی (ع) همسن بوده است. <ref> ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد (م ۴۶۳)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۵۱۱، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت،دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲.</ref> در این صورت نمیتواند در سن هشتسالگی اسلام آورده باشد و به نظر همان ۱۵ سالگی درست مینماید. زبیر را پنجمین یا ششمین گرونده به اسلام میدانند. <ref> ابن سعد بغدادی، محمد، طبقات الکبری، ج۳، ص۷۵</ref> | | در [[طبقات الکبری (کتاب)|کتاب طبقات الکبری]] آمده است: بعد از آنکه [[علی بن ابی طالب|علی(علیهالسلام)]] [[حدیث]] [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم)]] را به یاد زبیر آورد؛ آن حدیثی که پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم) به زبیر فرموده بود: «ای زبیر، تو به زودی با علی(علیهالسلام) پیکار میکنی، درحالی که تو بر او ستمگری». |
| | زبیر صحنه جنگ را ترک کرد و به قصد مدینه فرار کرد<ref>دانش نامه امیرالمؤمنین (علیهالسلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمد محمدی ری شهری، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، 1386، ج5،ص 167</ref>. |
| | پس از کنارهگیری زبیر، عَمرو بن جُرموز، با چند تن از یارانش، به تعقیب او پرداخت و در جایی به نام وادی السِّباع او را غافلگیرانه کشت<ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۵۱۱</ref>. وی سپس نزد [[علی بن ابی طالب|حضرت علی]] رفت و به دربان گفت، برای قاتل زبیر اجازه ورود بگیر. حضرت فرمود: اجازه بده وارد شود و مژده آتش [[جهنم]] را به او بده<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۴</ref>. پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم) نیز درباره قاتل زبیر فرموده بود: جایگاه قاتل زبیر آتش است<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۸، ص۴۲۱</ref>. |
|
| |
|
| =زبیر در زمان [[پیامبر(ص)]]=
| | امام از کشته شدن زبیر اظهار ناخشنودی کرد و چون شمشیر وی را دید، با یادآوری دلیریهای زبیر در جنگهای صدر اسلام فرمود: این شمشیر بارها اندوه را از چهره رسول خدا زدود<ref>ابن سعد، طبقات کبری، ج۳، ص ۷۸</ref>. |
|
| |
|
| ==قبل از هجرت== | | == ساخت مسجد و بنا بر روی قبر == |
| | [[ابن جوزی |ابن جوزی حنبلی]] در تاریخ خود مینویسد: «در سال ۳۸۶ ه.ق اهالی [[بصره]] پس از وقوع اتفاقاتی، بر روی قبر زبیر [[مسجد]] و [[گنبد]] و [[بارگاه]] ساختند و اموال زیادی را [[وقف]] آنجا کردند<ref>ابن جوزی، المنتظم فی تواریخ الملوک و الامم، ج ۱۴، ص۳۸۳</ref>». |
|
| |
|
| اخبار زیادی درباره زبیر قبل از [[هجرت]] وجود ندارد جز اینکه وی جزو مهاجرین به حبشه به شمار آمده است. <ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص ۴۱۵</ref> هنگامی که زبیر و دیگر مهاجرین به حبشه، در آنجا به سر میبردند، شایع شد که [[قریش]] به [[اسلام]] گرویدهاند، بدین جهت بعضی از مهاجرین از جمله زبیر به [[مکه]] بازگشتند. <ref> تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص ۴۱۵</ref>
| | == پانویس == |
| | | {{پانویس}} |
| ==پیمان برادری== | | [[رده:صحابه]] |
| | | [[رده:شخصیتها]] |
| یکی از اقداماتی که پیامبر(ص) پس از هجرت به [[مدینه]]، انجام داد برقراری [[عقد اخوت]] بین [[مسلمانان]] بود، در آن هنگام، بین زبیر و [[عبدالله بن مسعود]] پیمان برادری بسته شد. <ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۷۵</ref> در روایتی دیگر، پیمان برادری میان زبیر و [[سَلَمَه بن سَلامَه بن وَقش]] یاد شده است. <ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۳</ref>
| | [[رده:شخصیتهای تاریخی]] |
| | |
| =حضور در [[غزوه]]ها= | |
| | |
| حضور زبیر در [[جنگ بدر]]، <ref>سمعانی، الأنساب، ج۱، ص ۲۱۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص ۷۷</ref> [[احد]] و [[فتح مکه]] گزارش شده است. <ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص ۷۷</ref>
| |
| | |
| =کشته شدن زبیر=
| |
| | |
| در [[کتاب طبقات الکبری]] آمده است: بعد از آنکه [[علی(ع)]] [[حدیث]] [[پیامبر(ص)]] را به یاد زبیر آورد؛ آن حدیثی که پیامبر(ص) به زبیر فرموده بود: «ای زبیر، تو به زودى با علی(ع) پیکار مى کنى، درحالى که تو بر او ستمگرى؟».
| |
| زبیر صحنه جنگ را ترک کرد و به قصد مدینه فرار کرد. <ref>دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ، محمد محمدی ری شهری، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث،قم، 1386، ج5،ص 167</ref>
| |
| پس از کنارهگیری زبیر، عَمرو بن جُرموز، با چند تن از یارانش، به تعقیب او پرداخت و در جایی به نام وادی السِّباع او را غافلگیرانه کشت. <ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۵۱۱</ref> وی سپس نزد [[حضرت علی]] رفت و به دربان گفت، برای قاتل زبیر جایزه ورود بگیر. حضرت فرمود: اجازه بده وارد شود و مژده آتش [[جهنم]] را به او بده. <ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۴</ref> پیامبر(ص) نیز درباره قاتل زبیر فرموده بود: جایگاه قاتل زبیر آتش است. <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۸، ص۴۲۱</ref>
| |
| | |
| امام از کشته شدن زبیر اظهار ناخشنودی کرد و چون شمشیر وی را دید، با یادآوری دلیریهای زبیر در [[جنگهای صدر اسلام]] فرمود: این شمشیر بارها اندوه را از چهره [[رسول خدا]] زدود. <ref>ابن سعد، طبقات کبری، ج۳، ص ۷۸</ref>
| |
| | |
| =ساخت [[مسجد]] و بنا بر روی قبر=
| |
| | |
| [[ابن جوزی حنبلی]] در تاریخ خود مینویسد: «در سال ۳۸۶ ه.ق اهالی [[بصره]] پس از وقوع اتفاقاتی، بر روی قبر زبیر مسجد و [[گنبد]] و [[بارگاه]] ساختند و اموال زیادی را [[وقف]] آنجا کردند». <ref>ابن جوزی، المنتظم فی تواریخ الملوک و الامم، ج ۱۴، ص۳۸۳</ref>
| |
| | |
| =پانویس=
| |
| {{پانویس|4}} | |
| | |
| [[رده:صحابه پیامبر ]] | |
| [[رده:مهاجرین]] | |
| [[رده:اصحاب جمل]] | |