فاطمه بنت اسد: تفاوت میان نسخه‌ها

|اسد بن هاشم  

|[[قبرستان بقیع]]  

'''فاطمه بنت اسد'''، همسر [[حضرت ابوطالب]] و مادر [[امیرالمؤمنین علی (ع)]] و از [[طایفه بنی‌هاشم]] و دختر عموی [[ابوطالب]] و زنی هوشمند، باکمال، عفیف، نیکوسیرت و دانا بود.

ناگهان دیوار کعبه شکافت و وی به درون [[خانه خدا]] داخل شد و در اّن جا [[علی بن ابی طالب]] را به دنیا آورد.  

فاطمه بنت اسد نه تنها مادر علی (ع) بلکه مادر [[پیامبر (ص)]] نیز بوده است؛ زیرا ابوطالب پس از مرگ پدرش عبدالمطلب برادرزاده اش [[محمد (ص)]] را -که حدود 8 سال سن داشت- به سرای خود آورد و همسرش فاطمه بنت اسد، چونان مادری به وی مهر می‌ورزید و همیشه محمد (ص) را بر فرزندانش برتر و مقدم می‌داشت؛ چنان که [[پیامبر خدا (ص)]] این نکته را بارها بر زبان می‌آورد و از او به نیکی یاد می‌کرد.  

درباره زمان و مکان ولادت حضرت فاطمه بنت­ اسد، اطلاعات دقیقی به‌دست نیامده، ولی در برخی منابع ذکر شده که نشو و نمای وی در [[مکه]] بوده است. <ref> ابن­ سعد، الطبقات الکبری، محقق: عبدالقادر عطا، محمد، ج 8، ص 40 و 41</ref>

نام پدر حضرت فاطمه بنت اسد، اسد فرزند هاشم فرزند عبد مناف فرزند قصی می‌باشد. <ref> ابن­ سعد، الطبقات الکبری، محقق: عبدالقادر عطا، محمد، ج 8، ص 40</ref> نام مادرش، فاطمه دختر هرم بن رواحة بن حجر بن عبد بن معيص بن عامر بن لؤى <ref> ابن­ سعد، الطبقات الکبری، محقق: عبدالقادر عطا، محمد، ج 8،ص 40 و 41. در صفحه 178 این کتاب نام مادر ایشان چنین ذکر شده است: «فاطمه دختر قيس بن هرم بن رواحة بن حجر بن عبد بن بغيض بن عامر بن لؤى»</ref>است.

همسر حضرت فاطمه بنت اسد، [[حضرت ابوطالب (ع)]] فرزند عبدالمطّلب فرزند هاشم فرزند [[عبد مناف]] فرزند [[قصی]] از [[طائفه قریش]] است. <ref>عسقلانى، ابن حجر، الإصابة فى تمييز الصحابة، محقق: عبد الموجود، عادل احمد/ معوض، على محمد، ج ‏7، ص 196</ref> از آن جا که فاطمه بنت اسد نیز از نسل [[حضرت هاشم]] است، <ref>عسقلانى، ابن حجر، الإصابة فى تمييز الصحابة، محقق: عبد الموجود، عادل احمد/ معوض، على محمد، ج ‏7، ص 196</ref> در تاریخ نقل شده که او اولین زن هاشمی است که با یک مرد هاشمی ازدواج کرده و برای او فرزند آورده است، <ref> ابن المغازلي‏، على بن محمد، مناقب الإمام على بن أبى طالب عليهما السلام، ص 57؛ امین، سید محسن، أعيان الشيعة، ج ‏1، ص 325</ref> بنابراین پدر و مادر حضرت علی (ع) هر دو هاشمى بودند. <ref>طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدى، ج ‏1، ص 306؛ عاملى، جعفر مرتضى، الصحیح من السیرة النبی الأعظم، مترجم: سپهرى، محمد ‏(سیرت جاودانه)، ج ‏1، ص 234 و 235</ref>

هر کدام از سیره ­­نویسان که به شرح حال فاطمه بنت اسد، پرداخته است، او را از نخستین زنان [[مسلمان]] برشمرده است. <ref>ابن صباغ مالکی، على بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الأئمة علیهم السلام، ص 177</ref> [[ابن ابی ­­الحدید]] روایت کرده است که فاطمه بعد از ده تن اسلام آورد و او نفر یازدهم بود. <ref> ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 1، ص 14</ref>

در [[مقاتل الطالبیین]] از [[زبیر بن عوام]] نقل شده است: وقتی که آیه مبارکه «اى پيامبر! هنگامى که زنان مؤمن نزد تو آيند و با تو [[بيعت]] کنند که چيزى را شريک خدا قرار ندهند، دزدى و [[زنا]] نکنند، فرزندان خود را نکشند، [[تهمت]] و افترايى پيش دست و پاى خود نياورند و در هيچ کار شايسته‏ اى مخالفت فرمان تو نکنند، با آن‌ها بيعت کن و براى آنان از درگاه [[خداوند]] آمرزش بطلب که خداوند آمرزنده و مهربان است»، <ref>ممتحنه، 12</ref> [[نازل]] شد، از پیامبر اکرم (ص) شنیدم زنان را به بیعت فرا می‌خواند و فاطمه بنت اسد، نخستین زنی بود که با پیامبر (ص) بیعت کرد. <ref> اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص 28 و 29</ref>

لازم به ذکر است که نحوه بیعت رسول خدا (ص) با زنان، به گونه ای بود که دستور می‌فرمود ظرف آبی را آماده نمایند، آن‌گاه دست مبارکش را داخل آن می‌کرد و بیرون می‌آورد، سپس به زن‌ها می‌فرمود، دست خود را در ظرف آب داخل نمایند. <ref>كلينى، محمد بن یعقوب، كافی، ج ‏5، ص 527، ح 5</ref>

=فاطمه بنت اسد [[راوی حدیث]]=

یکی از فضایل حضرت فاطمه بنت اسد این است که روایت کننده [[حدیث]] است. دانشمندان علم حدیث، وی را در زمره راویان حدیث از [[رسول خدا (ص)]] برشمرده‌اند و از ایشان 46 حدیث نقل نموده‌اند. <ref> شریف قَرشى، باقر، موسوعة الإمام أمیرالمؤمنین على بن أبى‌طالب علیه السلام، ج ‏1، ص36 و 37</ref>

رسول خدا(ص) با پیراهن خودش او را [[کفن]] کرد <ref>المتقی هندی، کنز العمال، بیروت، ج۶، ص۲۲۸</ref> و فرمود: «[[جبرئیل]] به من خبر داد که او اهل [[بهشت]] است و [[خداوند]] به هفتاد هزار [[فرشته]] امر کرده که بر او [[دعا]] بخوانند.» <ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار المعرفه، ج۳، ص۱۰۸</ref> سپس بر بدن فاطمه [[نماز میت]] خواند. پیامبر (ص) در تشییع جنازه او شرکت کرد تا به قبرش در [[قبرستان بقیع]] رسید. <ref> اسکداری، ترغیب اهل المودة، مکتبة الثقافة، ص۹۴</ref> پیامبر (ص) داخل قبر شد و در آن دراز کشید، آن‏گاه برخاست و جنازه را با دست خود گرفت و درون قبر گذاشت. <ref> ابن شبه، تاریخ المدینة المنورة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۲۴</ref>

[[مقبره]] فاطمه بنت اسد مادر بزرگوار حضرت امیر المومنین (ع) در بقیع قرار داشت. محتمل است قبری که در نزدیکی قبور ائمه (ع) قرار دارد، از آنِ فاطمه بنت اَسَد باشد. در روایت‌های دیگر، محل دفن وی در نزدیکی قبر [[سعد بن معاذ]] و [[ابوسعید خُدْری]] دانسته شده است. در قرن هفتم، زمانی که [[ابن النجار]] (م ۶۴۳) کتاب خویش را نگاشت، مردم قبر فاطمه بنت اسد را در نزدیکی قبر سعد بن معاذ [[زیارت]] می کردند، اما سمهودی در وفاء الوفاء <ref>سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء، ج۲، ص۳۶۷</ref>

[[مَطَری]] (م۷۴۱) نیز قبر او را در شمال قبر [[عثمان]]، یعنی کنار سعد بن معاذ دانسته و گفته است که قُبّه‌ای روی آن وجود دارد. <ref> مطری، محمد بن احمد، التعریف بما انست الهجره، ص۴۳</ref>