۸۷٬۶۳۱
ویرایش
ابن منظور: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
|فرهنگ‌نویس | |فرهنگ‌نویس | ||
|- | |- | ||
|شغل | |شغل | ||
|قاضی | |قاضی | ||
|- | |- | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوالفضل | '''ابوالفضل جمال‌الدین محمدبن مكرم معروف''' به <big>ابن منظور</big> نویسنده [[لسان العرب]] است. بیشتر مآخذ كهن او را <big>ابن مكرم</big> خواندهاند و او نسب خود را با هجده واسطه به «رویفع ابن ثابت انصاری» صحابی [[پيامبراكرم(ص)|پیامبراكرم(ص)]] رسانده است. برخی ابن منظور را [[شافعی مذهب]] و برخی [[شيعه|شیعه]] دانستهاند. | ||
ذهبى زادگاه وی را [[مصر]] نوشته است، اما از منابع | ذهبى زادگاه وی را [[مصر]] نوشته است، اما از منابع قدیم درباره مولد و سال‌های نخستین زندگى او آگاهى دقیقى به دست نمى‌آید. وی در [[قاهره]] كاتب دیوان انشا بود و پس از آن منصب قضا را در [[طرابلس]] غرب به عهده گرفت. به گفته [[ابن حجر]] و [[سيوطى|سیوطى]] از آن‌جا كه وی عمر خود را به خدمت در دیوان انشا گذرانده و به گفته ابن شاكر مدفن او در «قرافه»، نزدیكى قاهره، بوده است، مى‌توان گفت كه وی در اثنای اقامت طولانیش در مصر به قضای طرابلس منصوب شده است. | ||
=ابن منظور کیست= | =ابن منظور کیست= | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
=نسب ابن منظور= | =نسب ابن منظور= | ||
ابن منظور نسب خود را با ۱۸ واسطه به رویفع بن ثابت انصاری (درگذشت ۵۶ هجری)، صحابی [[پیامبر اکرم (ص)]]، که در سال ۴۶ هجری امارت طرابلس غرب را عهده دار | ابن منظور نسب خود را با ۱۸ واسطه به رویفع بن ثابت انصاری (درگذشت ۵۶ هجری)، صحابی [[پیامبر اکرم (ص)]]، که در سال ۴۶ هجری امارت طرابلس غرب را عهده دار شد رسانیده است. <ref> لسان العرب، ج۱، ص۲۶۳-۲۶۴</ref> | ||
«شدیاق» نسبت آفریقایی را که منابع کهن به وی داده‌اند، دلیل بر تونسی بودن او می‌داند. | «شدیاق» نسبت آفریقایی را که منابع کهن به وی داده‌اند، دلیل بر تونسی بودن او می‌داند. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
=آثار ابن منظور= | =آثار ابن منظور= | ||
مشهورترین كتاب او لسان العرب است در بیست مجلد كه كتب لغت مادر را در آن گرد آورده و مى توان گفت: از همه آنها بسنده است. دیگر كتاب او «مختارالاغانى» است در 12 جز و «نثار الازهار فى اللیل والنهار» در ادب و «اخبار ابى نواس» و چند كتاب دیگر كه به طبع نرسیده. | |||
ابن منظور مذهب | ابن منظور مذهب تشیع داشته خالى از تعصب و رفض. <ref>اعلام زركلى و روضات الجنات</ref> | ||
==آثار چاپ شده== | ==آثار چاپ شده== | ||
'''لسان العرب''' | '''لسان العرب''' كه مشهورترین کتاب اوست. | ||
این کتاب نخست در بولاق (1299 - 1308 قمرى) در 20 جلد با مقدمۀ احمد فارس شدیاق چاپ شد. | |||
بعد از آن بارها | بعد از آن بارها تجدید چاپ شد و چاپهاى متعددى از آن به عمل آمد. از جمله در بیروت (1374 - 1375 قمرى) در 15 جلد و نیز، در همانجا سال 1389 قمرى در 3 جلد بزرگ تحت عنوان «لسان العرب المحیط» با پیوستى از اصطلاحات علمى جدید. | ||
در چاپ | در چاپ اخیر و برخى از چاپهاى تازه‌تر این کتاب، ریشه‌ها را مطابق شیوۀ رایج به ترتیب حروف نخستین آنها نظم داده‌اند. | ||
'''سرور النفس بمدارک الحواس الخمس''' | '''سرور النفس بمدارک الحواس الخمس''' | ||
این کتاب گزیده‌اى از «فصل الخطاب» احمد بن یوسف تیفاشى است كه در بیروت (سال 1980 میلادى) به كوشش احسان عباس به چاپ رسیده است. جزء نخست این کتاب نیز با عنوان «نثار الأذهار فی اللیل و النهار و أطائب أوقات الأصائل و الأسحار» جداگانه در استانبول (سال 1298 قمرى) و بعد از آن در سال 1988 میلادى با حواشى احمد عبدالفتاح تمام، در بیروت چاپ شده است. | |||
'''مختار | '''مختار الأغانی فی الأخبار و التهانی'''، گزیده‌اى از «الأغانی» ابوالفرج اصفهانى است. | ||
این اثر به كوشش جمعى از محققان در قاهره (سال 1384 - 1385 قمرى) در 8 جلد و پس از آن در بیروت (سال 1386 - 1387 قمرى) و در دمشق (سال 1971 میلادى) در 12 جلد به چاپ رسیده است. | |||
ابن منظور در این کتاب فصلى طولانى در استدراك اخبار ابونواس افزوده است كه به گفته خود او، ابوالفرج آن را از قلم انداخته | ابن منظور در این کتاب فصلى طولانى در استدراك اخبار ابونواس افزوده است كه به گفته خود او، ابوالفرج آن را از قلم انداخته یا بعدها از نسخه‌هاى کتاب افتاده است. | ||
چاپهاى جداگانه‌اى از این بخش در قاهره (سال 1924 میلادى) با حواشى محمد عبدالرسول و در بغداد (سال 1952 میلادى) به كوشش شكرى محمد احمد صورت گرفته است. | چاپهاى جداگانه‌اى از این بخش در قاهره (سال 1924 میلادى) با حواشى محمد عبدالرسول و در بغداد (سال 1952 میلادى) به كوشش شكرى محمد احمد صورت گرفته است. | ||
مختصر | مختصر تاریخ دمشق ابن عساكر | ||
ابن منظور در این کتاب علاوه بر حذف | ابن منظور در این کتاب علاوه بر حذف بیشتر اسانید، به تلفیق اخبار پرداخته است. بخشهاى افتاده از نسخه‌هاى کتاب ابن عساكر را در این اثر مى‌توان یافت. | ||
چاپ این کتاب از سال 1404 قمرى، به كوشش عده‌اى از محققان در دمشق آغاز شده و تا كنون مجلداتى از آن انتشار | چاپ این کتاب از سال 1404 قمرى، به كوشش عده‌اى از محققان در دمشق آغاز شده و تا كنون مجلداتى از آن انتشار یافته است. | ||
==آثار خطى== | ==آثار خطى== | ||
1. اختصار کتاب | 1. اختصار کتاب الحیوان جاحظ. | ||
2. لطائف | 2. لطائف الذخیرة، كه تلخیصى است از «الذخیرة فی محاسن أهل الجزیرة» ابن بسام كه نسخه‌اى از آن در کتابخانه بایزید استانبول موجود است. | ||
3. مختار الطبقات | 3. مختار الطبقات الكبیر ابن سعد ازهرى. نسخه‌اى از آخرین جزء آن به خط ابن منظور در دار الكتب موجود است. | ||
4. مختصر الجامع لمفردات الأدویة و | 4. مختصر الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیة ابن بیطار. نسخه‌اى از این کتاب در دار الكتب موجود است. | ||
5. مختصر | 5. مختصر ذیل تاریخ بغداد، كه خلاصه‌اى است از ذیل سمعانى بر تاریخ خطیب بغدادى. صفدى اختصار تاریخ بغداد و ذیل ابن نجار بر آن را به ابن منظور نسبت داده است. | ||
6. مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاكرة قاضى تنوخى. نسخه‌اى از این کتاب در | 6. مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاكرة قاضى تنوخى. نسخه‌اى از این کتاب در آمبروزیانا موجود است. | ||
7. المنتخب و المختار | 7. المنتخب و المختار فی النوادر و الأشعار. | ||
8. الرجال. | 8. الرجال. | ||
9. أخبار | 9. أخبار أبینواس. | ||
10. | 10. حیاة أبینواس. | ||
11. | 11. دیوان | ||
در میان آثار | در میان آثار دیگر او، از اختصار زهر الآداب حصرى، صفة الصفوة ابن جوزى، یتیمة الدهر ثعالبى و اختصار العقد الفرید ابن عبدربه نیز یاد شده است كه در فهرستهاى موجود از آنها نشانى نیست. <ref>مختصر تاریخ دمشق لابن عساکر | ||
لسان العرب (18 جلدی)</ref> | لسان العرب (18 جلدی)</ref> | ||