پرش به محتوا

نقش شیعیان در تدوین علم نسب‌شناسی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶۹: خط ۱۶۹:
در این میان سادات علوی و شیعیان امامی به دلایلی چون تکیه معصومان در سنت و سیره خود بر نسب برای کاربردهای اسلامی و ارتباط آن با موضوع امامت، حفظ و شناخت ذریه پیامبر9 اهتمام بیشتری بدان قائل بوده و در بالندگی و توسعه این دانش، نقش بارزتری ایفا کردند. با نگاهی به فهرست تألیفات شیعیان در حوزه دانش نسب شناسی، در ادوار مختلف اسلامی، میزان نقش و سهم ایشان روشن می شود.
در این میان سادات علوی و شیعیان امامی به دلایلی چون تکیه معصومان در سنت و سیره خود بر نسب برای کاربردهای اسلامی و ارتباط آن با موضوع امامت، حفظ و شناخت ذریه پیامبر9 اهتمام بیشتری بدان قائل بوده و در بالندگی و توسعه این دانش، نقش بارزتری ایفا کردند. با نگاهی به فهرست تألیفات شیعیان در حوزه دانش نسب شناسی، در ادوار مختلف اسلامی، میزان نقش و سهم ایشان روشن می شود.
دانشمندان نسب شناس شیعه در طول تاریخ اسلام، با تلاش خستگی ناپذیری که انجام داده‌اند، بانی اقدامات مهمی در حفظ و انتقال دانش نسب شدند. اهتمام ایشان بیشتر معطوف به نسب سادات بوده است. با تلاش‌های آنان انساب سادات از فراموشی رهایی یافته و با زحمات فراوان، آنان توانسته اند، دانش نسب شناسی را از صدر اسلام تاکنون بازسازی کرده و از آن پاسداری نمایند. تألیف کتاب های گوناگون نسب به ویژه درباره انساب سادات طالبی و تشکیل مراکزی برای کار متمرکز و علمی در این خصوص، از اقدامات شیعیان نسابه برای حفظ سلسله نسب سادات بوده است. با توجه به مطالب ذکر شده توجه به انساب در روزگار ما نیز به عنایت بیشتری نیاز دارد زیرا با گسترش شهرها ،افزایش جمعیت و تکثیر نسل در قرون متمادی مخصوصاًدرمورد ذریه نبوی و نسل سادات توجه به جلوگیری از هر گونه تحریف، انحراف و سرگشتگی در این امر ضروری به نظر می رسد تا بتوان از این رهگذر به ایجاد علم نسب شناسی با مختصات روز و پاسخگو به نیاز امروز جامعه و با حذف ضعف های آن با هدف حفظ شان ومنزلت خاندان و ذریه عترت نبوی در طراز نظام اسلامی اقدام نمود.
دانشمندان نسب شناس شیعه در طول تاریخ اسلام، با تلاش خستگی ناپذیری که انجام داده‌اند، بانی اقدامات مهمی در حفظ و انتقال دانش نسب شدند. اهتمام ایشان بیشتر معطوف به نسب سادات بوده است. با تلاش‌های آنان انساب سادات از فراموشی رهایی یافته و با زحمات فراوان، آنان توانسته اند، دانش نسب شناسی را از صدر اسلام تاکنون بازسازی کرده و از آن پاسداری نمایند. تألیف کتاب های گوناگون نسب به ویژه درباره انساب سادات طالبی و تشکیل مراکزی برای کار متمرکز و علمی در این خصوص، از اقدامات شیعیان نسابه برای حفظ سلسله نسب سادات بوده است. با توجه به مطالب ذکر شده توجه به انساب در روزگار ما نیز به عنایت بیشتری نیاز دارد زیرا با گسترش شهرها ،افزایش جمعیت و تکثیر نسل در قرون متمادی مخصوصاًدرمورد ذریه نبوی و نسل سادات توجه به جلوگیری از هر گونه تحریف، انحراف و سرگشتگی در این امر ضروری به نظر می رسد تا بتوان از این رهگذر به ایجاد علم نسب شناسی با مختصات روز و پاسخگو به نیاز امروز جامعه و با حذف ضعف های آن با هدف حفظ شان ومنزلت خاندان و ذریه عترت نبوی در طراز نظام اسلامی اقدام نمود.
==فهرست منابع==
کتب:
1- قرآن کریم.
2- ابن سلام، ابوعبید قاسم،کتاب النسب، چ 1، مقدمه: سهیل زکار، تحقیق مریم محمد خبیر الدرع، بی جا، بی نا، 1410 ق.
3- ابن طقطقی، محمد بن علی،تحقیق سید مهدی رجایی،قم:کتابخانه آیت ا... مرعشی،1418ق.
4- ابن قدامة، موفق الدین ابو محمد عبدا... بن احمد، التبیین فی انساب القرشیین، چ 3، تحقیق محمد نایف الدلیمی، بی جا: عالم الکتب و مکتبة النهضة العربیة، 1408ق.
5- پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، چ 15، تهران: جاویدان، 1360ش.
6- تهرانی، شیخ آقا بزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چ 3، بیروت: دارالاضواء، 1403ق.
7- حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایت گر، نگرشی نو به شرح زیارت جامعه کبیره، قم: مرکز حقایق اسلامی، 1388ش.
8- خوانساری، جمال الدین محمد، شرح بر غرر الحکم و درر الکلم، چ 2، تهران: مؤسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران، 1359ش.
9- خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، چ 5، بی جا: بی نا، 1413ق.
10- روضاتی، سید محمدعلی، جامع الانساب، چ 1، اصفهان: جاوید، 1335ش.
11- شوشتری، مرتضی، نسب شناسان مسلمان، چ 1، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس 1393ش.
12- صدر، سید حسن، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، بیروت، دارالرائد، 1981م.
13- طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش.
14- طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، رجال طوسی، چ 1، تحقیق جواد قیومی، قم: مؤسسه نشر الفقاهة، 1417ق.
15- عالمی، سید محمدرضا، انساب نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری، چ1، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 1393ش.
16- العلوی العمری،علی بن محمد،المجدی فی انساب الطالبیین،تحقیق احمد مهدوی دامغانی،قم:کتابخانه آیت ا... مرعشی،1380ش.
17- علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، بغداد و بیروت، مکتبة النهضة و دار العلم للملایین، 1980م.
18- کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، چ 3، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1367ش.
19- مجلسی،محمد باقر،بحار الانوار،بیروت:دار الاحیاءالتراث،1416ق.
20- مروزی ازورقانی، اسماعیل، الفخری فی انساب الطالبیین، چ 1، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، انتشارات کتابخانه آیت ا... مرعشی نجفی، 1409ق.
21- مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین (ع) شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1375ش.
22- موسوی، ابوسعیدة سید حسین، مشجر الوافی، چ 5، بیروت: مؤسسه احیاء الکتب الاسلامیة، 2011م.
23- نجاشی، ابوالعباس احمد بن علی، رجال النجاشی، چ 5، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1416ق.
24- نیشابوری، ابوالحسین مسلم بن حجاج بن مسلم، صحیح مسلم، بیروت: دارالفکر، بی تا.
مقالات:
1- نجفی، محمدجواد، نسب شناسی در دوره اسلامی، ماهنامه تاریخ اسلام، ش 13




۱۶۰

ویرایش