۸۷٬۷۸۰
ویرایش
مسجد قبا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ي' به 'ی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
=موقعیت جغرافیایی= | =موقعیت جغرافیایی= | ||
منطقه قبا در فاصله شش كیلومتری جنوب [[مسجد | منطقه قبا در فاصله شش كیلومتری جنوب [[مسجد النبی|مسجد النبی]](صلی الله علیه و آله) واقع است و از نقاط خوش آب و هوا و از مناطق زراعی و پرآب اطراف مدینه به شمار می‌آید. به همین دلیل نخلستان‌های زیادی در قبا وجود داشته و دارد. مردم این منطقه، كه به نام طایفه بنو [[عمرو بن عوف]] شناخته می‌شدند، به دلیل واقع شدن قبا در جنوب شهر مدینه و در واقع سر راه مكه به مدینه، نخستین استقبال كنندگان از [[مهاجرین|مهاجرین]] و نیز شخص [[رسول خدا]](صلی الله علیه وآله) در وقت هجرت بودند. | ||
پیش از آمدن رسول خدا(صلی الله علیه وآله)، شماری از مهاجران كه از [[مكه]] به [[ | پیش از آمدن رسول خدا(صلی الله علیه وآله)، شماری از مهاجران كه از [[مكه]] به [[مدینه|مدینه]] آمدند، به طور موقت در قبا سكونت گزیدند. پس از آن كه رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به قبا آمدند، چند روزی در آنجا توقف كرده و آنگاه كه خانواده آن حضرت، همراه علی بن ابی طالب(علیه السلام) به ایشان پیوستند، راهیِ محل اصلی یثرب، یعنی جایی كه امروزه مسجد النبی(صلی الله علیه وآله) قرار دارد، شدند. | ||
=تاریخ بنای مسجد= | =تاریخ بنای مسجد= | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
ورود رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را به قبا، دوشنبه، دوازدهم یا چهاردهم ربیع الأول نوشتهاند. آن حضرت در این چند روز میهمان كلثوم بن هِدْم بود و در منزل سعد بن خَیْثمه با مردم نماز میخواند. سعد در جنگ بدر و پدرش درجنگ احدبه شهادت رسیدند. خانه سعد بن خَیْثمه و كلثوم بن هِدْم در سمت قبله مسجد ـ جنوب غربی ـ بوده و هر دوی آنها در حال حاضر، در مسجد قرار گرفته است. تا پیش از توسعه سال ۱۴۰۶ قمری، خانه سعدبن خَیْثمه به صورت مستقل وجود داشته و طی چهارده قرن، زائران قبا، به آن خانه نیز وارد شده و در آن نماز میخواندند. در حال حاضر، محل این دو خانه، در سمت قبله مسجد قبا، سمت راست محراب واقع است. | ورود رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را به قبا، دوشنبه، دوازدهم یا چهاردهم ربیع الأول نوشتهاند. آن حضرت در این چند روز میهمان كلثوم بن هِدْم بود و در منزل سعد بن خَیْثمه با مردم نماز میخواند. سعد در جنگ بدر و پدرش درجنگ احدبه شهادت رسیدند. خانه سعد بن خَیْثمه و كلثوم بن هِدْم در سمت قبله مسجد ـ جنوب غربی ـ بوده و هر دوی آنها در حال حاضر، در مسجد قرار گرفته است. تا پیش از توسعه سال ۱۴۰۶ قمری، خانه سعدبن خَیْثمه به صورت مستقل وجود داشته و طی چهارده قرن، زائران قبا، به آن خانه نیز وارد شده و در آن نماز میخواندند. در حال حاضر، محل این دو خانه، در سمت قبله مسجد قبا، سمت راست محراب واقع است. | ||
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بعدها نیز كه در مركز مدینه ساكن شد، هر هفته، گاه روزهای شنبه و گاه دوشنبه به قبا می آمد و در این مسجد نماز می گزارد. ابن شَبّه نوشته است: «إنَّ النَّبی (صلی الله علیه وآله) كانَ یَأتِی قُباء یَوْمَ الإثْنَین.»<ref> | رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بعدها نیز كه در مركز مدینه ساكن شد، هر هفته، گاه روزهای شنبه و گاه دوشنبه به قبا می آمد و در این مسجد نماز می گزارد. ابن شَبّه نوشته است: «إنَّ النَّبی (صلی الله علیه وآله) كانَ یَأتِی قُباء یَوْمَ الإثْنَین.»<ref> التاریخ القویم لمكّة و بیت الله الكریم، ج۱، ص۲۶۴.</ref> | ||
=مسجد قبا در قرآن= | =مسجد قبا در قرآن= | ||
بنا به [[ | بنا به [[روایات|روایات]] فراوان، مسجد قبا مصداق [[آیه|آیه]] «... لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَی التَّقْوی مِنْ أَوَّلِ یَوْم أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِیهِ...»<ref> توبه/سوره۹، آیه۱۰۸. </ref> میباشد. این آیه اشاره به این نكته دارد كه این مسجد از روز نخست بر پایه [[تقوا]] ساخته شد و لذا سزاوار است تا رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در این مسجد نماز بگزارد. به سبب نزول این آیه در شأن مسجد قبا، در آن زمان، مسجد یاد شده را به نام «مسجد التقوی» میشناختند.<ref> تاریخ المدینة المنوره، ج۱، ص۵۵. </ref> این آیه در برابر [[مسجد ضرار]] نازل شد كه برخلاف مسجد قبا كه بر پایه تقوا ساخته شده بود، مسجد ضرار بر پایه نفاق و اختلاف بنا گردید. تعبیر «مِنْ اَوَّلِ یَوْم» به معنای همان روز تأسیس مسجد است كه با نیت خالص بنا نهاده شد. | ||
همچنین نقل شده است كه آیه «... فِیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ»<ref>توبه/سوره۹، | همچنین نقل شده است كه آیه «... فِیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ»<ref>توبه/سوره۹، آیه۱۰۸. </ref> در شأن نمازگزاران مسجد قبا نازل شده است. این آیه در كنار آیاتی كه اشاره به اقدام منافقان در ساختن مسجد ضرار دارد، در سوره توبه آمده و مربوط به سال نهم هجری، اندكی پیش از جنگ تبوك است. | ||
یاقوت حِمَوی در اوایل قرن هفتم هجری نوشته است كه مسجد ضرار در برابر مسجد قبا ساخته شد و تا به امروز ویرانه آن باقی است. زائرانی كه برای زیارت مسجد قبا به این ناحیه می آیند، به مسجد ضرار هم سری زده و با زدن لگدی به آن، از آنجا میگذرند.<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۳۰۲، | یاقوت حِمَوی در اوایل قرن هفتم هجری نوشته است كه مسجد ضرار در برابر مسجد قبا ساخته شد و تا به امروز ویرانه آن باقی است. زائرانی كه برای زیارت مسجد قبا به این ناحیه می آیند، به مسجد ضرار هم سری زده و با زدن لگدی به آن، از آنجا میگذرند.<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۳۰۲، ذیل مدخل قبا. </ref> | ||
=تجدید بنای مسجد قبا= | =تجدید بنای مسجد قبا= | ||
عمربن عبدالعزیز در آخرین دهه قرن اول هجری، به دستور ولید بنای اولیه مسجد قبا را خراب كرد و از نو بنایی استوار برپا ساخت و برای آن رواق‌هایی نیز افزود. | عمربن عبدالعزیز در آخرین دهه قرن اول هجری، به دستور ولید بنای اولیه مسجد قبا را خراب كرد و از نو بنایی استوار برپا ساخت و برای آن رواق‌هایی نیز افزود. | ||
مسجد قبا بعدها به دست [[جمال | مسجد قبا بعدها به دست [[جمال الدین ابو منصور اصفهانی|جمال الدین ابو منصور اصفهانی]]، یكی از وزرای حكّام موصل، در سال ۵۵۵ قمری بازسازی شد. آثار این وزیر در تمامی مكه و مدینه دیده میشود. | ||
=توسعه مسجد قبا در قرن اخیر= | =توسعه مسجد قبا در قرن اخیر= | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
=ثواب نماز در مسجد قبا= | =ثواب نماز در مسجد قبا= | ||
به هر روی، مسجد قبا نخستین مسجدی است كه رسول الله(صلی الله علیه وآله) آن را بنا كرد. آن حضرت درباره [[نماز]] خواندن در مسجد قبا فرمود: «مَنْ تَطَهَّرَ فی بَیْتِهِ ثُمَّ أتی مَسْجِدَ قُباء فَصلّی فِیهِ رَكْعَتَیْن كانَ كأجْرِ عُمْرة<ref> | به هر روی، مسجد قبا نخستین مسجدی است كه رسول الله(صلی الله علیه وآله) آن را بنا كرد. آن حضرت درباره [[نماز]] خواندن در مسجد قبا فرمود: «مَنْ تَطَهَّرَ فی بَیْتِهِ ثُمَّ أتی مَسْجِدَ قُباء فَصلّی فِیهِ رَكْعَتَیْن كانَ كأجْرِ عُمْرة<ref> تاریخ المدینة المنوره، ج۱، ص۴۰. </ref>؛ كسی كه در خانهاش [[وضو]] بگیرد، آنگاه به مسجد قبا درآید و دو ركعت نماز بگزارد، ثواب یك [[عمره]] را برده است.» | ||
در حدیث دیگری هم آمده است: «كانَ النَّبِیُّ(صلی الله علیه وآله) یَأتِی مَسْجِدَ قُباء راكباً وَ ماشِیاً فَیُصَلّی فِیهِ رَكْعَتَیْن<ref>كتاب مسلم، باب فضل مسجد قبا، ح۱۳۹۹.</ref>؛ رسول خدا، گاه پیاده و گاه سواره به مسجد قبا میآمد و دو ركعت نماز در آن می خواند.» | در حدیث دیگری هم آمده است: «كانَ النَّبِیُّ(صلی الله علیه وآله) یَأتِی مَسْجِدَ قُباء راكباً وَ ماشِیاً فَیُصَلّی فِیهِ رَكْعَتَیْن<ref>كتاب مسلم، باب فضل مسجد قبا، ح۱۳۹۹.</ref>؛ رسول خدا، گاه پیاده و گاه سواره به مسجد قبا میآمد و دو ركعت نماز در آن می خواند.» | ||