confirmed، مدیران
۳۷٬۲۱۳
ویرایش
ساواک: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
با اوج‌گیری ناآرامی‌های منجر به انقلاب ۱۳۵۷، [[محمدرضا شاه]] دستور انحلال ساواک را داد. ستاد پیشین سازمان اطلاعات و امنیت کشور ساواک در خیابان سلطنت‌آباد [[تهران]] بود. | با اوج‌گیری ناآرامی‌های منجر به انقلاب ۱۳۵۷، [[محمدرضا شاه]] دستور انحلال ساواک را داد. ستاد پیشین سازمان اطلاعات و امنیت کشور ساواک در خیابان سلطنت‌آباد [[تهران]] بود. | ||
= | =شکل گیری ساواک= | ||
بعد از کودتای 28 مرداد 1320ش. محمدرضا شاه، یک دوره استبداد دیکتاتوری 25 ساله را با حمایت آمریکا بر تمامی امور کشور آغاز کرد. <ref> افراسیابی، بهرام؛ ایران و تاریخ، تهران، انتشارات زرین، 1364ش، ص45</ref> | بعد از کودتای 28 مرداد 1320ش. محمدرضا شاه، یک دوره استبداد دیکتاتوری 25 ساله را با حمایت آمریکا بر تمامی امور کشور آغاز کرد. <ref> افراسیابی، بهرام؛ ایران و تاریخ، تهران، انتشارات زرین، 1364ش، ص45</ref> | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
علاوه بر سازمان جاسوسی آمریکا(سیا)، سازمان جاسوسی اسرائیل(موساد) نیز در رژیم گذشته با ساواک همکاری داشت. در سال 1339 گروهی از مأموران موساد برای آموزش کارکنان ساواک به ایران آمدند. همچنین آنان(مأموران موساد) در موارد دیگر مانند: فروش وسایل جاسوسی، تبادل اخبار لازم و مورد نظر با ساواک همکاری داشتند. <ref>نجاری‌راد، تقی؛ ساواک، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1379ش، چاپ اول، ص37و38</ref> | علاوه بر سازمان جاسوسی آمریکا(سیا)، سازمان جاسوسی اسرائیل(موساد) نیز در رژیم گذشته با ساواک همکاری داشت. در سال 1339 گروهی از مأموران موساد برای آموزش کارکنان ساواک به ایران آمدند. همچنین آنان(مأموران موساد) در موارد دیگر مانند: فروش وسایل جاسوسی، تبادل اخبار لازم و مورد نظر با ساواک همکاری داشتند. <ref>نجاری‌راد، تقی؛ ساواک، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1379ش، چاپ اول، ص37و38</ref> | ||
=دلایل و اهداف تشکیل ساواک= | |||
تشکیل ساواک در ابتدا دلایل مختلفی داشت؛ از جمله: رسوایی شدید فرمانداری نظامی و شیوه‌های آن، وجود تضاد میان ادعاهای دولت مبنی بر وجود آزادی و ادامه حکومت نظامی، نیاز به دستگاه جاسوسی منظم‌تر از رکن دوم ارتش و آگاهی شهربانی را می‌توان نام برد؛ <ref>افراسیابی، بهرام؛ پیشین، ص52</ref> اما علت اصلی و هدف اصلی از تشکیل ساواک را تأمین امنیت و حفظ ثبات رژیم پهلوی می‌توان دانست. | |||
مادّه اول قانون تشکیل ساواک، هدف از تأسیس آن سازمان را این‌گونه بیان می‌کند: «برای حفظ امنیت کشور و جلوگیری از هر گونه توطئه که مضرّ به منافع عمومی است، سازمانی به نام اطلاعات و امنیت کشور ـ وابسته به نخست‌وزیری ـ تشکیل می‌شود و رئیس ساواک سمت معاونت نخست‌وزیر را داشته و به فرمان اعلی‌حضرت همایون شاهنشاهی منصوب خواهد شد.» <ref>قانون تشکیل ساواک، مادّه اول، ضمیمه دو، به نقل از: نجاری راد، تقی؛ ساواک و نقش آن در تحولات داخلی رژیم شاه، پیشین، ص41</ref> | |||
آمریکا برای حفظ امنیت خود در خاورمیانه به تشکیل ساواک در ایران مبادرت کرد تا منافع خود را در خاورمیانه حفظـ، و مخالفان را سرکوب کند. بخش امنیت داخلی ساواک(اداره کلّ سوم) مهم‌ترین بخش سازمانی در سراسر این دستگاه سرکوبگر بود و گروه‌ها و سازمان‌های مختلف، همچون: [[حزب توده]]، [[جبهه ملی]]، روحانیان و نیز افکار عمومی و نهادهای همگانی چون: دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها و ... را زیر نظر داشت. نقش داخلی ساواک از اختناق و اعمال فشار محض، بسیار فراتر می‌رفت. <ref> نجاری‌راد، تقی؛ پیشین، ص42</ref> | |||
علاوه بر هدف اصلیِ حفظ امنیتِ داخلی و حفظ پایه‌های رژیم پهلوی، اهداف دیگری را نیز برای تأسیس ساواک می‌توان ذکر کرد: <ref>همان</ref> | |||
==مقابله با کمونیسم== | |||
مقابله با کمونیسم: | |||
شاه بنا به خواست آمریکا ـ که به طور طبیعی مخالف مارکسیسم و کمونیسم بود ـ از ساواک برای جلوگیری از نفوذ کمونیسم به ایران استفاده می‌کرد. <ref>منصوری، جواد؛ سیر تکوین انقلاب اسلامی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1375ش، ص119</ref> آمریکا با همین حربه تبلیغاتی(طرح مسئله خطر کمونیسم) ساواک را در ایران تأسیس کرد. شاه در کتاب «پاسخ به تاریخ» خود، علت تأسیس ساواک را جنگیدن با خرابکاری کمونیست‌ها <ref>پهلوی، محمدرضا؛ پاسخ به تاریخ، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران، 1371ش، ص337</ref> و پایان‌دادن به فعالیت‌های مخرب حزبی در داخل و خارج <ref>همان، ص338</ref> ذکر کرده است. در واقع، مسئله خطر کمونیسم، توجیه‌کننده حضور سیاسی، نظامی، اقتصادی آمریکا در ایران و کشورهای منطقه بود. | |||
==حفظ استعمار در ایران و خاورمیانه== | |||
حفظ استعمار در ایران و خاورمیانه و نیز حفظ منافع دربار و سرمایه‌داران: | |||
تأمین منافع [[امپریالیسم]]، دربار و زمینداران، از اهداف دیگر ساواک بود؛ زیرا آنها روحانیت، روشنفکران مبارز، کارگران و دهقانان را مانعی در راه رسیدن به اهداف خود می‌دیدند. <ref>نجاری‌راد، تقی؛ پیشین، ص43</ref> ساواک، وظیفه سرکوب این گروه‌های مبارز را داشت. ساواک برای این سرکوب و برای اهداف استعماری به طور مداوم با سازمان-های جاسوسی سیا و موساد و نیز سازمان‌های جاسوسی [[ترکیه]] و [[پاکستان]] ارتباط داشت. <ref> افراسیابی، بهرام؛ پیشین، ص50 ـ 54</ref> | |||
==اشاعه فرهنگ استعماری و ...== | |||
اشاعه فرهنگ استعماری و سرکوب فرهنگ انقلابی ضد امپریالیستی: | |||
آمریکا برای حفظ و تأمین منافع خود، سعی داشت، فرهنگ اصیل مردم یک سرزمین را از بین ببرد و فرهنگ مبتذل خود را غالب کند. سرکوب شدیدِ فرهنگ ملی ـ مذهبی و ضد امپریالیستی، بعد از کودتای 28 مرداد به دستِ ساواک ـ که با خفقان و سانسور همراه بود ـ نشان‌دهنده یورش سیا و سایر سازمان‌های جاسوسی غرب به سنّت‌های اصیل مذهبی ـ ملی و انقلابی جامعه بود. ساواک، وظیفه سرکوب فرهنگ ضد استعماری و انقلابی مردم را بر عهده گرفت و تمام تلاش خود را در اشاعه فرهنگ بی‌بند و باری به کار برد. <ref> نجاری‌راد، تقی؛ پیشین، ص42</ref> | |||
=پانویس= | =پانویس= | ||