۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'عبد الکریم' به 'عبدالکریم') |
جز (جایگزینی متن - 'صدر ال' به 'صدرال') |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==توحید افعالی از منظر مذاهب اسلامی== | ==توحید افعالی از منظر مذاهب اسلامی== | ||
در این باره هر یک از مذاهب مشهور کلامی نظرات بعضا متفاوتی ارایه داده اند که البته می توان از میان بیشتر این نظرات، به وجه الجمع قابل قبول همه مذاهب دست یافت. با این توضیح که در عین اعتقاد به فاعلیت انحصاری خدا نسبت به مخلوقات، و به قول[[ملاصدرا]] لاموثر فی الوجود الا الله. در عالم وجود، جز خدا هیچ موثر(فاعلی) شناخته نمی شود <ref> | در این باره هر یک از مذاهب مشهور کلامی نظرات بعضا متفاوتی ارایه داده اند که البته می توان از میان بیشتر این نظرات، به وجه الجمع قابل قبول همه مذاهب دست یافت. با این توضیح که در عین اعتقاد به فاعلیت انحصاری خدا نسبت به مخلوقات، و به قول[[ملاصدرا]] لاموثر فی الوجود الا الله. در عالم وجود، جز خدا هیچ موثر(فاعلی) شناخته نمی شود <ref> صدرالمتالهین ، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ، ج6، ص373</ref>انسان نیز فاعل واقعی فعل خود به حساب می آید. در این تعریف، خداوند عله العلل همه افعال هستی است. با این حال مذاهب مشهوری چون امامیه، [[معتزله]]، [[اشاعره]]، [[ماتریدیه]] و [[اهل حدیث]] هر کدام فراخور فهم خوداز توحید افعالی که به طور مستقیم با افعال عباد و نحوه تبیین آن با جبر و اختیار گره می خورد، تفاسیری ارایه داده اند که بعضا قابل توجه است و همان طور که اشاره شد، می شود از میان همه آن ها به وجه الجمع قابل قبولی رسید. | ||
[[امامیه]] اگر چه چون سایر مذاهب، به توحید افعالی سخت معتقدند و بر همین مبنا خدا را خالق افعال و خلق را منحصر به او می دانند که ناظر به یک بخش از آیات قرآن است، اما در مقابل و مطابق با بخشی دیگر از آیات قرآن، به [[عدل الهی]] نیز اعتقاد دارند و انسان را مسئول افعال خود دانسته و او را نسبت به آن چه انجام می دهد، تحسین کرده مستحق جزا می دانند.امامیه در تفسیر این مطلب مطابق با تعالیم [[اولیای الهی]] گام بر می دارند و به روایتی استناد می کنند آن گاه که شخصی از [[امام علی علیه السلام]] راجع به قدر و تکلیف افعال بشر در مواجهه با توحید افعالی می پرسد، <ref> محمد باقر مجلسی ، بحارالانوار ، ج۵، ص۵۷</ref>امر بین الامرین را تعلیم می کند. یعنی راهی میان جبر و تفویض.در این صورت، علاوه بر حفظ حریم توحید افعالی، مسئولیت افعال بشر بر عهده خود آن ها خواهد بود. | [[امامیه]] اگر چه چون سایر مذاهب، به توحید افعالی سخت معتقدند و بر همین مبنا خدا را خالق افعال و خلق را منحصر به او می دانند که ناظر به یک بخش از آیات قرآن است، اما در مقابل و مطابق با بخشی دیگر از آیات قرآن، به [[عدل الهی]] نیز اعتقاد دارند و انسان را مسئول افعال خود دانسته و او را نسبت به آن چه انجام می دهد، تحسین کرده مستحق جزا می دانند.امامیه در تفسیر این مطلب مطابق با تعالیم [[اولیای الهی]] گام بر می دارند و به روایتی استناد می کنند آن گاه که شخصی از [[امام علی علیه السلام]] راجع به قدر و تکلیف افعال بشر در مواجهه با توحید افعالی می پرسد، <ref> محمد باقر مجلسی ، بحارالانوار ، ج۵، ص۵۷</ref>امر بین الامرین را تعلیم می کند. یعنی راهی میان جبر و تفویض.در این صورت، علاوه بر حفظ حریم توحید افعالی، مسئولیت افعال بشر بر عهده خود آن ها خواهد بود. |