پرش به محتوا

احمد العسال: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۸۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ اوت ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''احمد العسال''' (۱۶ مه ۱۹۲۸ تا ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۰)، دانشمند و واعظ اسلامی مصری از علمای مدافع اخوان المسلمین و مشاور رئیس دانشگاه بین المللی اسلامی در اسلام آباد پاکستان است. او ابتدا به عنوان استاد، سپس رئیس دانشگاه اسلامی پاکستان و عضو اتحادیه جهانی علمای مسلمان شد. او همچنین سابقه طولانی در امر تبلیغ و دعوت به اسلام داشت و فعالیت خود را از دهه ۱۹۵۰ آغاز کرد و تا پایان عمر به آن مشغول بود. در سال 1958 در رشته تدریس عمومی از دانشکده شریعت دانشگاه الازهر فارغ التحصیل شد، سپس در سال 1960 در دفتر شیخ سابق الازهر یعنی شیخ محمود شلتوت مشغول به کار شد.
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = احمد العسال
| تصویر = احمد العسال.jpeg
| نام = احمد العسال
| نام‌های دیگر =
| سال تولد = ۱۹۲۸ م
| تاریخ تولد = 
| محل تولد = غربیه، مصر
| سال درگذشت = ۲۰۱۰ م
| تاریخ درگذشت =
| محل درگذشت = اسکندریه، مصر
| استادان =
| شاگردان =
| دین = اسلام
| مذهب = اهل سنت
| آثار =
| فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه عمودی | استاد دانشگاه | مبلغ | سخنران}}
| وبگاه =
}}
'''احمد العسال''' (۱۶ مه ۱۹۲۸ تا ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۰)، دانشمند و واعظ اسلامی مصری از علمای مدافع اخوان‌المسلمین و مشاور رئیس دانشگاه بین‌المللی اسلامی در اسلام آباد پاکستان است. او ابتدا به عنوان استاد، سپس رئیس دانشگاه اسلامی پاکستان و عضو اتحادیه جهانی علمای مسلمان شد. او همچنین سابقه طولانی در امر تبلیغ و دعوت به اسلام داشت و فعالیت خود را از دهه ۱۹۵۰ آغاز کرد و تا پایان عمر به آن مشغول بود. در سال 1958 در رشته تدریس عمومی از دانشکده شریعت [[دانشگاه الازهر]] فارغ‌التحصیل شد، سپس در سال 1960 در دفتر شیخ سابق الازهر یعنی [[شیخ محمود شلتوت]] مشغول به کار شد.


=تولد و تحصیلات=
==تولد و تحصیلات==
در روستای فرساق در مرکز باسیون در استان غربیه مصر به دنیا آمد. پدرش بسیار دوست داشت که او در کودکی حافظ قرآن شود. پس او قرآن را در سن ۱۰ و نیم سالگی به طور کامل حفظ کرد و جایزه ملک فاروق را در سن کمتر از 12 سالگی دریافت نمود. و آن جایزه‌ای است که حاکم به حافظان کمتر از 12 سال اعطا می‌کرد.  
در روستای فرساق در مرکز باسیون در استان غربیه [[مصر]] به دنیا آمد. پدرش بسیار دوست داشت که او در کودکی حافظ [[قرآن]] شود. پس او قرآن را در سن ۱۰ و نیم سالگی به طور کامل حفظ کرد و جایزه ملک فاروق را در سن کمتر از 12 سالگی دریافت نمود. و آن جایزه‌ای است که حاکم به حافظان کمتر از 12 سال اعطا می‌کرد. همزمان با حفظ قرآن، تحصیلات دوره ابتدایی را به پایان رساند. پس از آن پدرش او را در معهد دینی استان طنطا برد و در آنجا با دکتر [[یوسف القرضاوی]] آشنا شد و با هم در یک دوره در آن معهد آموزش دیدند.


ا به کسانی اختصاص داد که قبل از ۱۲ سالگی قرآن را به طور کامل حفظ کردند. او در حالی که قرآن را حفظ می کرد، درجه اول خود را به دست آورد و پس از آن پدرش او را در مؤسسه مذهبی تنتا ارائه کرد و در آنجا با دکتر یوسف القاراوی که در یک فصل از مؤسسه دینی بود آشنا شد.
==سوابق اجرایی==
او پس از دو سال کار در دفتر شیخ الازهر به قطر سفر کرد تا از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۵ زبان عربی را در مدارس متوسطه آنجا تدریس کند و در سال ۱۹۶۸ دکترای فلسفه اسلامی خود را از دانشگاه کمبریج لندن دریافت کرد و سپس تا سال ۱۹۷۰ روی نسخه‌های خطی در دانشگاه کمبریج مشغول به کار شد.


او پس از دو سال کار در دفتر شیخ به قطر سفر کرد تا از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۵ زبان عربی را در مدارس متوسطه آن تدریس کند و در سال ۱۹۶۸ دکترای فلسفه اسلامی خود را از دانشگاه کمبریج لندن دریافت کرد و سپس تا سال ۱۹۷۰ روی نسخه های خطی در دانشگاه کمبریج مشغول به کار شد.
او از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۴ ریاست گروه فرهنگ اسلامی دانشگاه امام محمد بن سعود در عربستان سعودی را بر عهده داشت و در سال ۱۹۸۴ ریاست گروه تبلیغ دانشگاه امام محمد بن سعود را بر عهده داشت و از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۲ به عنوان استاد دانشگاه بین‌المللی اسلامی اسلام آباد منصوب شد و به عنوان معاون رئیس و سپس مشاور دانشگاه اسلامی اسلام آباد منصوب شد.


او از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۴ ریاست گروه فرهنگ اسلامی دانشگاه امام محمد بن سعود در عربستان سعودی را بر عهده داشت و در سال ۱۹۸۴ ریاست گروه وکالت دانشگاه امام محمد بن سعود را بر عهده داشت و از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۲ به عنوان استاد دانشگاه بین المللی اسلامی اسلام آباد منصوب شد و به عنوان معاون رئیس جمهور و سپس صدراعظم دانشگاه اسلامی اسلام آباد منصوب شد.
==سوابق علمی==
* در سال ۱۹۶۸ دکترای اصول فقه از انگلستان کسب کرد.
* در دانشگاه بین‌المللی اسلامی پاکستان به عنوان معاون سپس رئیس و بعد از آن به عنوان مشاور خدمت کرد.
* در فرهنگ اسلامی تخصص دارد و سابقه طولانی در نوشتن برنامه‌های درسی اسلامی دارد.
* تالیفات زیادی در زمینه‌های مختلف اسلامی دارد.
* در انگلستان موسسه «[https://mwht.org.uk/ دار الرعاية الاسلامية]» که یک موسسه آموزشی تربیتی است را تأسیس کرده است.
* به همراه دکتر یوسف القرضاوی در دانشگاه الازهر تدریس داشته است.


=سوابق علمی=
==با اخوان==
در سال ۱۹۶۸ دکترای اصول فقه از انگلستان  کسب کرد.
او در مورد پیوستن به اخوان می‌گوید: «عجیب این است که من و شیخ یوسف القرضاوی بعد از خروج از موسسه در خیابان راه می‌رفتیم و مبلّغ اخوان را دیدیم که در خیابان ایستاده بود و شعار «الله اکبر و شکر خدا» می‌داد و می‌گفت: «خدا هدف ماست، پیامبر الگوی ماست، قرآن قانون ماست و جهاد راه ماست و مرگ به خاطر خدا بالاترین آرزوی ماست» ما از شنیدن این اصول بر خود لرزیدیم، بنابراین نزد او رفتیم و با جریان آشنا شدیم. آن وقت در کلاس سوم مقدماتی الازهر بودیم و در معهد استاد خوبی استاد البهی الخولی به ما درس می‌داد و او عضو اداره ارشاد اخوان‌المسلمین بود. او با دوست شد و هفته‌ای دو بار در روزهای یکشنبه و سه شنبه با ما می‌نشست. وقتی وارد دبیرستان شدیم، من و شیخ یوسف در خطابه استاد شده بودیم. در آن زمان امین الوصیف که مسئول بخش تبلیغ بود، هر پنجشنبه ما را در روستاهای اطراف طنطا پخش می‌کرد تا روز جمعه خطبه‌های جمعه را بخوانیم. سال‌ها گذشت تا اینکه مصیبت ۴۸ رخ داد و [[اخوان‌المسلمین]] منحل شد.»


در دانشگاه بین‌المللی اسلامی پاکستان به عنوان معاون سپس رئیس و بعد از آن به عنوان مشاور خدمت کرد.
==سختی‌ها و دستگیری‌ها==
اولین دستگیری او در حالی بود که در کلاس پنجم دبیرستان بود، زمانی که او و برخی از نیروهای اخوان دست به اعتصاب و تظاهرات زدند تا گروه منحل نشود و او و شیخ قرضاوی و برخی دیگر از نیروهای اخوان در پی این تظاهرات دستگیر شدند، و آنها از بخش اول به هایکستب و سپس به بازداشتگاه الطور تبعید شدند و وقتی متوجه شدند که دانش‌آموزان دبیرستانی هستند شرمنده شدند و به هایکستب برگردانده شدند و سپس آنها را دوباره به الطور برگردانند. شیخ محمد الغزالی در آن زمان مسئول اخوان در زندان بود. شیخ عبدالعزیز عبدالستار با آنها در بازداشت بود. پس از نزدیک به ۹ ماه که آزاد شد، مدت امتحانات به پایان رسیده بود، اما دکتر طه حسین (وزیر معارف آن زمان)، در اقدامی استثنایی جلسه امتحانات بازداشت شدگان را انجام داد، با این حال باز به این امتحانات هم نرسید. ولی از او و دکتر قرضاوی دوباره امتحان گرفتند. پس از آن به دانشکده شریعت رفت.


در فرهنگ اسلامی تخصص دارد و سابقه طولانی در نوشتن برنامه‌های درسی اسلامی دارد.
در سال 1953 میلادی توسط مردان انقلابی دستگیر و سپس آزاد شد ولی دوباره دستگیر و تا اوایل 1956 میلادی در زندان نظامی به‌سر برد. پس از رهایی به دانشکده بازگشت و تحصیلات خود را به پایان رساند. پس از فارغ‌التحصیلی دولت مانع اشتغال حکومتی برای او شد. او نیز در مدارس خصوصی مانند مدرسه «مصر الجدیدة» کار می‌کرد.


تالیفات زیادی در زمینه‌های مختلف اسلامی دارد.
==وضعیت او در زندان==
او درباره زمان حبس خود در زندان نظامی چنین می‌گوید: «ما را از قرآن محروم کردند، با این حال هر یک از ما هر آنچه که می‌دانستیم به دیگران آموزش می‌دادیم. بازداشت در زندان نظامی بسیار خشن بود، آنها ما را از همه چیز چه قرآن و چه کتاب منع می‌کردند. حتی ما را ممنوع الملاقات کردند. ولی ما داشته‌های علمی خود را به یکدیگر منتقل می‌کردیم تا جایی که برخی از ما زبان انگلیسی را بر روی پتو سیاه و صابون لوکس یاد گرفتیم. من به یاد دارم که اولین دیدار ملاقاتی من در زندان نظامی پس از هفت ماه بود."


در انگلستان موسسه «[https://mwht.org.uk/ دار الرعاية الاسلامية]» که یک موسسه آموزشی تربیتی است را تأسیس کرده است.
==فعالیت در اداره الازهر==
العسال می‌گوید: «شیخ الباقوری در دوران تحصیل مرا خوب می‎شناخت. وقتی یک بار مرا در وزارت اوقاف دید به من گفت: «الان کجایی احمد؟ گفتم: به خدا ما ممنوع از کار کردن هستیم. او به من گفت: "اندکی صبر و شکیبایی مشکلات زیادی را برطرف خواهد کرد". در وزارت اوقاف که برای مجوز امامت جماعتی شرکت کرده بودیم ما را رد کردند. اما شیخ باقوری دستور داد ما را به سمت اداری منصوب کنند. بنابراین من و شیخ قرضاوی در اداره اوقاف در بخش مجله منبر الاسلام مشغول به کار شدیم. سپس شیخ الباقوری ما را به دفتر شیخ شلتوت در اداره الازهر منتقل کرد.


به همراه دکتر یوسف القرضاوی در دانشگاه الازهر تدریس داشته است.
کار ما این بود که برنامه‌های رادیو و اخبار روزنامه‌ها را دنبال کنیم و گزارش فعالیت‌های اداره الازهر را تدوین و به رئیس‌جمهوری تسلیم کنیم.


==فعالیت تبلیغی خارج از مصر==
از شیخ شلتوت خواستیم که خارج از مصر نیز فعالیت تبلیغی را گسترش دهد و او پذیرفت. پس با شیخ عبدالله الترکی مدیر علوم اسلامی قطر هماهنگی لازم برای سفر به قطر صورت گرفت. هنگامی که به دوحه سفر کردیم متوجه شدیم که جنبش ملی‌گرایانه در ذهن دانشجویان نفوذ کرده است و پایان کارایی اسلام را اعلام کرده است. بنابراین فعالیت تبلیغی خود را با محوریت تبلیغ اصالت و کاربردی بودن اسلام متمرکز کردیم و در قالب سخنرانی، سمینارها، کنفرانس‌ها و جلسات در طول سال تحصیلی به تبلیغ مشغول بودیم.


=با اخوان=
تابستان که به مصر برگشتیم، به دلیل گزارش‌هایی که بر علیه ما مبنی بر تبلیغ بر ضد اندیشه علمانی‌ها و ناسیونالیسم به دولت مصر داده بودند، من و شیخ یوسف دستگیر شدیم.
او در مورد پیوستن به اخوان می گوید: «عجیب این است که من و شیخ یوسف القارداوی بعد از خروج از موسسه در خیابان راه می رفتیم و موبایل اخوان را پیدا کردیم که در خیابان ایستاده بود و شعار «الله اکبر و شکر خدا» می داد و می گفت: «خدا هدف ماست، پیامبر نمونه ماست، قرآن قانون اساسی ماست و جهاد راه ماست« مرگ به خاطر خدا بالاترین آرزوی ماست» ما از اصول تکان خوردیم، بنابراین پشت جو رفتیم و تقسیم را می دانستیم و آن وقت در کلاس سوم مقدماتی الازهر بودیم و او در موسسه استاد خوبی برای ما درس می خواند و او عضو اداره ارشاد اخوان المسلمین بود که استاد بهی الخالی است «هفته ای دو بار با ما می نشست، یکشنبه و سه شنبه و وقتی وارد دبیرستان شدیم، من و شیخ یوسف در صحبت های عمومی آموزش می دیم و در آن زمان برادر امین الایسیف که مسئول بخش وکالت بود، هر پنجشنبه روستاهای اطراف تانتا را برای ما توزیع می کرد تا روز جمعه درگیر شود و سال ها می گذشت تا مصیبت ۴۸ و اخوان المسلمین منحل شد.»


=تلاش‌ها و دستگیری‌ها=
==فعالیت در انگلستان==
اولین دستگیری او در حالی بود که در کلاس پنجم دبیرستان بود، زمانی که او و برخی از اخوان دست به اعتصاب و تظاهرات زدند تا گروه منحل نشود و او و شیخ قره داوی و برخی دیگر از برادران در پی این تظاهرات دستگیر شدند، و آنها از بخش اول به هکستاب و سپس به بازداشتگاه ال تور تبعید شدند و وقتی می دانستند که دانش آموزان دبیرستانی هستند شرمنده شدند و به هکستاب برگردانده شدند و سپس آن ها را دوباره به ال تور برگردانند و شیخ محمد الغزلی در آن زمان مسئول اخوان در بازداشت بود و با آنها در بازداشت شیخ عبدالعزیز بود . پس از ترک بازداشت پس از نزدیک به ۹ ماه، مدت امتحانات به پایان رسید، اما دکتر طه حسین، سپس وزیر دانش، معاینه استثنایی بازداشت شدگان را انجام داد، اما دیر آمد و او و دکتر قرارداوی مورد معاینه قرار گرفتند و سپس به دانشکده شریعت درخواست دادند و سپس در سال ۱۳۳۲ توسط مردان انقلابی دستگیر و سپس آزاد شدند و سپس دستگیر و تا خرداد ۱۳۳۵ در زندان نظامی باقی ماندند و فارغ التحصیل شد و تحصیلات خود را در کالج به پایان رساند و پس از فارغ التحصیلی از دولت فارغ التحصیل شد. او در مدارس خصوصی کار می کرد و در مصر جدید در آنجا کار می کرد.
پس از رهایی موقت به دوحه برگشتیم، پس از اتمام مهلت اقامت در قطر دیگر گذرنامه‌ام را تمدید نکردند تا مجبور به بازگشت به مصر و دستگیر شوم. ازین‌رو از بازگشت به مصر خودداری کردم و برای تکمیل دوره دکترا به انگلستان رفتم و از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۰ در آنجا ماندم.


«ما را از قرآن محروم کردند، با این حال هر یک از ما در حال ارائه درس از آنچه که ما می دانستیم، و بازداشت در زندان نظامی بسیار خشن بود، آنها ما را از همه چیز جلوگیری کردند، چه قرآن و چه کتاب، و حتی بازدید از آن جلوگیری کرد، و ما با یکدیگر مطالعه آنچه که ما می دانستیم، و خوب است که برخی از ما زبان انگلیسی را بر روی پتو سیاه و صابون لوکس یاد گرفتیم، و من به یاد دارم که اولین دیدار ما از زندان جنگ هفت ماه بعد بود."
در آن زمان موج اسلام‌گرایی شدت گرفته بود، پس خانه‌ای خریدیم که به خانه مراقبت‌های اسلامی تبدیل شدیم و حالا 20 شعبه در انگلستان دارد


=دانشگاه بین المللی اسلامی پاکستان=
==فعالیت در عربستان==
«شیخ الباقوری در دوران مطالعاتش مرا خوب می شناخت و وقتی یک بار مرا در وزارت اوقف دید به من گفت: «حالا کجایی احمد؟ گفتم: به خدا ما از کار کردن نهی می کنیم و او به من گفت: "کمی صبر و شکیبایی زیاد پیش می رود"، و بعد ما برای مسابقه ای که در مورد آن بودیم درخواست کردیم و آنها انتصاب ما را رد کردند، اما شیخ باقوری گفت که ما را به سمت اداری منصوب کنید، بنابراین ما به واقف ها منصوب شدیم و در مجله پلت فرم اسلام من و شیخ قاراداوی هم کار کردیم و بعد شیخ الباقوری را به دفتر شیخ شلتوت در اداره الازهر منتقل کردیم.
برخی برادران از من خواستند که به لیبی بروم ولی همزمان با کودتای قزافی شد بنابراین من به سودان رفتم ولی در آنجا نیز کودتای النمیری رخ داد. در همان وقت دکتر عبدالعزیز الفهد از من دعوت کرد تا در عربستان کار کنم، بنابراین به آنجا رفتم و در دانشکده تربیت دانشگاه ریاض درس فرهنگ اسلامی را تدریس می‌کردم و در آنجا ماندم تا زمانی که از استاد عمر التلمسانی از من دعوت کرد که به مصر بازگردم. پس استعفا دادم و بلافاصله به قاهره رفتم، اما متوجه شدم که سعی دارند مرا دستگیر کنند. به همین دلیل دوباره به دانشکده دعوت اسلامی در ریاض بازگشتم.


کار ما این بود که رادیو و روزنامه ها را دنبال کنیم و گزارش اداره الازهر را بسازیم تا آن را به رئیس جمهوری تسلیم کنیم، و سپس از شیخ شِلتوت خواستیم که از این محل خارج شود زیرا ما «خسته» بودیم، پس شیخ عبدالله الترکی مدیر علوم اسلامی قطر را آوردیم و او موافقت کرد که سفر کند، اما وقتی به دوحه سفر کردیم متوجه شدیم که جنبش ملی گرایانه ذهن دانشجویان را خسته کرده است و به آنها گفتند که اسلام تمام شده است، بنابراین ما به آنها گفتیم «نه». اسلام تمام نشده و عربیت تمام نشده است و عرب گرایی جهل است و اسلام قرآن است که سنت است که محمد (درود بر او) است و ما سخنرانی کردیم، سمینارها، کنفرانس ها و جلسات در طول سال مدرسه، و ما نقطه ها را بر روی نامه ها قرار داده پس از خواندن تمام فکر از قرآن، و ما پاسخ به این فکر، آنها می گفتند زبان، تاریخ، وحدت درد و امید، ما به آنها گفتیم که زبان بدون قرآن یک زبان عربی نیست، و تاریخ ما بدون تاریخ رسول خدا و همراهان او تاریخ نیست.
==فعالیت در پاکستان==
برخی از فعالان فرهنگی پاکستان از طریق دانشکده دعوت اسلامی از من خواستند که برای ادامه فعالیت به آنجا بروم. بنابراین به پاکستان رفتم و به عنوان معاون رئیس دانشگاه جهانی اسلامی اسلام آباد و سپس رئیس آن دانشگاه مشغول به فعالیت شدم و تا سال ۲۰۰۳ در اسلام آباد ماندم."


وقتی تابستان امسال به مصر برگشتیم از آنجا مطلع شدند و من و شیخ یوسف دستگیر شدیم و دستگیری دردناکی بود و هیچ از ما چیزی نمی دانست و ما را به ساختمان اطلاعاتی برد و از ما پرسیدند، بنابراین به آنها گفتم ما ازهاری هستیم، پس غیر از انتشار دعوت چه کنیم و در مصر یک گفته مردمی داریم که «کسانی که زندگی یک مسیحی را می خورند با شمشیر او کتک می خورند»؟ شیخ یوسف پاسخ داد و گفت این حرف درست است، بعد رفتیم بیرون و دوباره به دوحه رفتیم، بنابراین از تمدید گذرنامه و وام خودداری کردند تا اینکه دوباره به مصر برمیگردیم تا اینکه دوباره دستگیر شدیم، بنابراین از بازگشت به مصر خودداری کردیم و برای تکمیل دکترایم به انگلستان رفتیم و من از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۰ در آنجا ماندم.
==وفات==
وی صبح روز شنبه 10 ژانویه 2010 میلادی در خانه‌اش در اسکندریه مصر درگذشت و پس از نماز عصر در مسجد جامع الحُصری بر او نماز خواندند و در قطعه الجمعیة الشرعیة به خاک سپرده شد.


دکتر یوسف در قطر ماند و در آنجا در انگلستان صدای اسلامی فشار شدیدی به خود گرفت و بعد خانه ای خریدیم که به خانه مراقبت اسلامی تبدیل شدیم و حالا 20 شعبه در انگلستان دارد، و بعد برادران از من خواستند که به لیبی بروم و کودتایی دادافی شد بنابراین من به سودان رفتم و کودتایی در گرفت، بنابراین برادران به من توصیه کردند که به سراغ آنها نرفتم و بعد دکتر عبدالعزیز الفهد به من زنگ زد تا در عربستان کار کنم، بنابراین به آنجا رفتم و در دانشکده آموزش و پرورش دانشگاه ریاض فرهنگ اسلامی خواندم و تا زمانی که از من خواست در آنجا ماندم. پروفسور عمر تلمنی استعفا دادم و بلافاصله به قاهره اومدم اما آنها در دوران بازداشت سادات سعی کردند مرا دستگیر کنند، مرا در خانه پیدا نکردند و بعد دوباره به دانشکده دعوا اسلامی در ریاض برگشتم و از دانشکده دعوا برادران از من در اسلام آباد پرسیدند، بنابراین من به عنوان معاون رئیس دانشگاه جهانی اسلامی و رئیس آن کار کردم و طرف افغان مسیر خود را طی کرد تا اینکه خدا افغانستان را از دست روس ها آزاد کرد، و تا سال ۲۰۰۳ در اسلام آباد ماند."
==مطالعه بیشتر==
[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%8A محمد الغزلی]


=وفات=
[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%B3%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D9%88%D9%8A یوسف القرضاوی]
وی صبح روز شنبه ۲۰ تیر ۱۳۸۹ در خانه اش در اسکندریه درگذشت و پس از نماز بعد از ظهر در مسجد الحوصری شهر ۱۵ مهر نماز می سپارد و در ۱۵ مهر در گورستان های انجمن شریعت به خاک سپرده شد.


=مطالعه بیشتر=
==لینک‌های خارجی==
محمد الغزلی
[https://www.ikhwanonline.com/article/246488/%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%8A-%D9%82%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B9%D9%88%D8%A9-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF د. أحمد العسال.. الحياة في قافلة الدعوة والجهاد]


یوسف القاداوی
[https://audio.islamweb.com/audio/index.php?page=lecview&sid=362 صفحة المحاضر أحمد العسال]


=لینک های خارجی=
[[رده:اخوان المسلمین]]
الدکتور أحمد العسَّال یروی ذکریاته مع شهر رمضان, إخوان أون لاین, 23 سبتمبر 2006
[[رده:اعضای اخوان المسلمین]]
 
الشیخ العسال یروی ذکریاته الرمضانیة للجزیرة توک
 
کتاب:الإسلام وبناء المجتمع
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۷۷۵

ویرایش