پرش به محتوا

امکان تفسیر و فهم‌پذیری قرآن (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود'
جز (جایگزینی متن - 'می نویسد' به 'می‌نویسد')
جز (جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱۵: خط ۱۵:
شیخ طوسی
شیخ طوسی
ایشان  در تفسیر التبیان  بعد از  بیان  نفی وجود تناقض و تضاد درقرآن  نتیجه می گیرد با وجود ایاتی نظیر : أفلا یتدبرون القرآن أم على قلوب أقفالها و  " لعلمه الذین یستنبطونه منهم ..."چگونه می توان ادعا نمود قرآن  مفهوم پذیر نمی‌باشد .  
ایشان  در تفسیر التبیان  بعد از  بیان  نفی وجود تناقض و تضاد درقرآن  نتیجه می گیرد با وجود ایاتی نظیر : أفلا یتدبرون القرآن أم على قلوب أقفالها و  " لعلمه الذین یستنبطونه منهم ..."چگونه می توان ادعا نمود قرآن  مفهوم پذیر نمی‌باشد .  
ایشان در ادامه به احادیثی  نظیر حدیث ثقلین و حدیث لزوم عرضه احادیث به قرآن نیز استشهاد نموده و مدعی است که از انها نیز اصل فهم  پذیری  قرآن استفاده می شود .
ایشان در ادامه به احادیثی  نظیر حدیث ثقلین و حدیث لزوم عرضه احادیث به قرآن نیز استشهاد نموده و مدعی است که از انها نیز اصل فهم  پذیری  قرآن استفاده می‌شود .
مفاد گفتار ایشان این است که چگونه می توان بین حجیت قرآن و لزوم عرضه احادیث بر قرآن با فهم ناپذیری قرآن جمع کرد .  
مفاد گفتار ایشان این است که چگونه می توان بین حجیت قرآن و لزوم عرضه احادیث بر قرآن با فهم ناپذیری قرآن جمع کرد .  
انگاه در مقام نتیجه گیری از مطالب مطرح شده  می گوید : تمامی  مطالب ذکر شده بیانگران است که اخباری که دلالت بر فهم ناپذیری قرآن دارند دلالتشان  تمام نیست : وکل ذلک یدل على أن ظاهر هذه الأخبار متروک .- انتهی –  
انگاه در مقام نتیجه گیری از مطالب مطرح شده  می گوید : تمامی  مطالب ذکر شده بیانگران است که اخباری که دلالت بر فهم ناپذیری قرآن دارند دلالتشان  تمام نیست : وکل ذلک یدل على أن ظاهر هذه الأخبار متروک .- انتهی –  
خط ۲۳: خط ۲۳:
ایشان  به رد برداشت های ناصواب از روایات منع تفسیر به رای اشاره کرده و می گوید : این امور و امثال ان دلالت بر ان دارد که معنای صحیح روایات تفسیر به رای این است که تحمیل اراء شخصی به قرآن بدون شواهدی از قرآن حتی اگر منطبق با واقعیت باشد امری ناصواب است .     
ایشان  به رد برداشت های ناصواب از روایات منع تفسیر به رای اشاره کرده و می گوید : این امور و امثال ان دلالت بر ان دارد که معنای صحیح روایات تفسیر به رای این است که تحمیل اراء شخصی به قرآن بدون شواهدی از قرآن حتی اگر منطبق با واقعیت باشد امری ناصواب است .     


فیض کاشانی ایشان  با برغم انکه از او بعنوان یکی از شخصیت‌های برجسته اخباری یاد می شود در مساله امکان فهم پذیری قرآن دیدگاهش متفاوت از انان بوده و معتقد است که فهم قرآن منحصر به معصومین ع نبوده بلکه دیگران نیز به تناسب ظرفیت شان  می تواند از قرآن بهره گیرند . ایشان  معتقد است عدم جواز تفسیر قرآن  برای غیر معصومین مستلزم عدم جواز تفسیر کلام معصومین نیز بوده و در نتیجه قرآن و سنت از دسترس بشر خارج خواهد شد . ایشان در اثبات  جواز و امکان  تفسیر قرآن برای غیر معصومین به روایاتی نظیر: حدیث ثقلین و حدیث ، فإذا التبست علیکم الفتن کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن ونیز احادیثی که مشتمل بر کلمات : القرآن هدى من الضلالة ، وتبیان من العمى ، واستقالة من العثرة ، ونور من الظلمة ، وضیاء من الأجداث ، وعصمة من الهلکة ، ورشد من الغوایة ، وبیان من الفتن ، وبلاغ من الدنیا إلى الآخرة ، وفیه کمال دینکم ، و ما عدل أحد من القرآن الا إلى النار می‌باشد استنادمی‌کند.  
فیض کاشانی ایشان  با برغم انکه از او بعنوان یکی از شخصیت‌های برجسته اخباری یاد می‌شود در مساله امکان فهم پذیری قرآن دیدگاهش متفاوت از انان بوده و معتقد است که فهم قرآن منحصر به معصومین ع نبوده بلکه دیگران نیز به تناسب ظرفیت شان  می تواند از قرآن بهره گیرند . ایشان  معتقد است عدم جواز تفسیر قرآن  برای غیر معصومین مستلزم عدم جواز تفسیر کلام معصومین نیز بوده و در نتیجه قرآن و سنت از دسترس بشر خارج خواهد شد . ایشان در اثبات  جواز و امکان  تفسیر قرآن برای غیر معصومین به روایاتی نظیر: حدیث ثقلین و حدیث ، فإذا التبست علیکم الفتن کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن ونیز احادیثی که مشتمل بر کلمات : القرآن هدى من الضلالة ، وتبیان من العمى ، واستقالة من العثرة ، ونور من الظلمة ، وضیاء من الأجداث ، وعصمة من الهلکة ، ورشد من الغوایة ، وبیان من الفتن ، وبلاغ من الدنیا إلى الآخرة ، وفیه کمال دینکم ، و ما عدل أحد من القرآن الا إلى النار می‌باشد استنادمی‌کند.  


ایشان در رد گفتار ملا امین استر ابادی که با تمسک به حدیث ثقلین فهم قرآن را منحصر به اهل بیت می داند می فرماید لازمه این گفتار عدم انتفاع از قرآن و عترت خواهد بود :  
ایشان در رد گفتار ملا امین استر ابادی که با تمسک به حدیث ثقلین فهم قرآن را منحصر به اهل بیت می داند می فرماید لازمه این گفتار عدم انتفاع از قرآن و عترت خواهد بود :  
خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
==2- روایات==
==2- روایات==


روایاتی که در اثبات امکان تفسیر و فهم پذیری قرآن می توان به انها استناد نمود طوائف مختلفی هستند که در اینجا به برخی از انها اشاره می شود :
روایاتی که در اثبات امکان تفسیر و فهم پذیری قرآن می توان به انها استناد نمود طوائف مختلفی هستند که در اینجا به برخی از انها اشاره می‌شود :


1-روایاتی که مفادشان  لزوم عرضه احادیث به قرآن بوده و معیار صحت و سقم احادیث را مطابقت و مخالفت با قرآن می داند . بدیهی است لازمه این امر ، امکان فهم پذیری قرآن می‌باشد . در این راستا باید گفت :  
1-روایاتی که مفادشان  لزوم عرضه احادیث به قرآن بوده و معیار صحت و سقم احادیث را مطابقت و مخالفت با قرآن می داند . بدیهی است لازمه این امر ، امکان فهم پذیری قرآن می‌باشد . در این راستا باید گفت :  
خط ۱۵۲: خط ۱۵۲:
الف - شکی نیست که مراتب فهم انسانها در موضوعات گوناگون متفاوت بوده و هر قدر سطح  عقلانی و اندیشه انسانها قوی تر باشد به همان میزان برداشتهای عالیتری از منابع معرفتی خواهند داشت .  
الف - شکی نیست که مراتب فهم انسانها در موضوعات گوناگون متفاوت بوده و هر قدر سطح  عقلانی و اندیشه انسانها قوی تر باشد به همان میزان برداشتهای عالیتری از منابع معرفتی خواهند داشت .  
   
   
ب -  از مختصات قرآن کریم  - که قطعا یکی از ابعاد اعجاز ان نیز شمرده می شود – ان است که حقائق عالیه در این کتاب اسمانی بگونه ای تنظیم شده است که برای تمامی زمانها و همه اقشار گوناگون انسانها- با همه تفاوتهائی که در سطوح فکری شان وجود دارد -  قابلیت هدایگری داشته و معارف عالیه اش پاسخگوی تمامی نیازهای بشریت  درهمه ادوار بشری می‌باشد .  عمق معارف قرآنی بگونه ای است که عجائب و شگفتی های ان بی نهایت بوده و  بشریت قادر است در همه زمانها با تدبر و تعمق و نیز  متمسک شدن بدان برترین حیات علمی ، فکری، اجتماعی ،سیاسی و ...را برای خویش فراهم کند.
ب -  از مختصات قرآن کریم  - که قطعا یکی از ابعاد اعجاز ان نیز شمرده می‌شود – ان است که حقائق عالیه در این کتاب اسمانی بگونه ای تنظیم شده است که برای تمامی زمانها و همه اقشار گوناگون انسانها- با همه تفاوتهائی که در سطوح فکری شان وجود دارد -  قابلیت هدایگری داشته و معارف عالیه اش پاسخگوی تمامی نیازهای بشریت  درهمه ادوار بشری می‌باشد .  عمق معارف قرآنی بگونه ای است که عجائب و شگفتی های ان بی نهایت بوده و  بشریت قادر است در همه زمانها با تدبر و تعمق و نیز  متمسک شدن بدان برترین حیات علمی ، فکری، اجتماعی ،سیاسی و ...را برای خویش فراهم کند.
درروایات اهل بیت ع نیز به گستردگی  معانی و محتوای قرآنی و نیز سلسله مراتب فهم ان  نسبت  به مخاطبین  متنوع اشاره شده است چنانکه از امام صادق ع نقل شده است :  
درروایات اهل بیت ع نیز به گستردگی  معانی و محتوای قرآنی و نیز سلسله مراتب فهم ان  نسبت  به مخاطبین  متنوع اشاره شده است چنانکه از امام صادق ع نقل شده است :  
کتاب خدا در چهار مرتبه است: عبارت، اشارت، لطایف و حقایق اما عبارت آن برای عوام است و اشارات آن برای خواص و لطایف آن برای اولیاء و حقایق آن برای انبیا است.   
کتاب خدا در چهار مرتبه است: عبارت، اشارت، لطایف و حقایق اما عبارت آن برای عوام است و اشارات آن برای خواص و لطایف آن برای اولیاء و حقایق آن برای انبیا است.   
خط ۱۶۳: خط ۱۶۳:
تبصره :  از انجا که مراتب فهم قرآن بحسب ظرفیت ها و سطح علمی انسانها متفاوت می‌باشد این امر سبب پیدایش تفاسیر گوناگون ادبی، هنری ، فلسفی ، عرفانی و .... در سطوح  مختلف  گردیده است .
تبصره :  از انجا که مراتب فهم قرآن بحسب ظرفیت ها و سطح علمی انسانها متفاوت می‌باشد این امر سبب پیدایش تفاسیر گوناگون ادبی، هنری ، فلسفی ، عرفانی و .... در سطوح  مختلف  گردیده است .
سئوال : چگونه ممکن است قرآن برای همه اعصار و همه اقشار انسانها در طول زمان  قابل بهره برداری باشد ؟  
سئوال : چگونه ممکن است قرآن برای همه اعصار و همه اقشار انسانها در طول زمان  قابل بهره برداری باشد ؟  
چگونه ممکن است حقائق و معارف قرآن در همه اعصار و برای همه انسانها قابلیت بهره گیری داشته باشد ؟ ایا این سخن بمعنای ان نیست که کلمات و ترکیبات قرآنی دارای معانی متعدد بوده و بتدریج هر یک از انها برای عده ای مکشوف می‌گردد و یا بمعنای ان نیست که یک حقیقت دارای معانی طولی است که بتدریج در استمرار زمان کشف می شود ؟
چگونه ممکن است حقائق و معارف قرآن در همه اعصار و برای همه انسانها قابلیت بهره گیری داشته باشد ؟ ایا این سخن بمعنای ان نیست که کلمات و ترکیبات قرآنی دارای معانی متعدد بوده و بتدریج هر یک از انها برای عده ای مکشوف می‌گردد و یا بمعنای ان نیست که یک حقیقت دارای معانی طولی است که بتدریج در استمرار زمان کشف می‌شود ؟
در پاسخ این سئوال باید گفت :
در پاسخ این سئوال باید گفت :
هر دو احتمالی که بیان گردید در قرآن کریم متصور است بدین معنا که اولا قرآن کریم بدلیل  ظرفیت عظیم هنری و شکلی  و محتوائی - تراکیب ، هیئات و کلمات بکار رفته در ان -  بیانگر حقیقتی واحد است که از مراتب گسترده ای برخوردار است و بتدریج در طول زمان این مراتب مکشوف  می‌گردد .
هر دو احتمالی که بیان گردید در قرآن کریم متصور است بدین معنا که اولا قرآن کریم بدلیل  ظرفیت عظیم هنری و شکلی  و محتوائی - تراکیب ، هیئات و کلمات بکار رفته در ان -  بیانگر حقیقتی واحد است که از مراتب گسترده ای برخوردار است و بتدریج در طول زمان این مراتب مکشوف  می‌گردد .
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۱۷۲

ویرایش