ابوحنیفه: تفاوت میان نسخه‌ها

|ابوالهذیل زفر بن هذیل بن قیس کوفی ، حسن بن زیاد ، ابویوسف یعقوب بن ابراهیم کوفی

|مراجعه به  قرآن ، سنت نبوی ، اتفاق نظر مجتهدان  صحابه  و دیگران و  قیاس .

|از جهت تعداد جمعیت پیروان، دارای رتبه نخست است و حیطه جغرافیای آن شامل کشورهای: [ ترکیه ، افغانستان ، آسیای میانه]]،  عراق ، قفقاز ، هندوستان ، چین ، کشورهای حوزه بالکان ، برزیل ، سوریه ، لبنان  و  فلسطین  می‌شود و هچنین  به شکل محدود در  ایران ، حجاز ، یمن  و  مصر  نیز حضور دارند.

وی در سال 80 هجری قمری  در [[کوفه]] و در عصر [[عبدالملک بن مروان]] [[بنی امیه|خلیفه اموی]] به دنیا آمد و در زمان خلافت [[عمر بن عبدالعزیز]] توانایی واستعداد خود را نشان داد و مشهور ترین استادش [[حماد بن ابی سلیمان کوفی]] متوفای 120 هجری قمری بود. این شخصیت از نظر زمانی جزو تابع تابعین به حساب می‌آید، اما چون از برخی از [[صحابه]] از جمله [[انس بن مالک]] [[حدیث]] نقل کرده است او را از [[تابعین]] شمرده‌اند.<ref> خطیب بغدادی ، ج۱۵، ص۴۴۵.</ref> ابوحنیفه در کلام بسیاری از فقهای بزرگ [[اهل سنت]] به عنوان فقیهی سر‌آمد معرفی شده است. به عنوان مثال پیشوای [[شافعیه]] مردم را در [[فقه]] وامدار ابوحنیفه خوانده است. <ref>  خطیب بغدادی ، ج۱۵، ص۴۶۳ـ۴۸۱.  

شخصی به نام [[ابومطیع]] از قول ابوحنیفه  نقل مى کند که نزد ابوجعفر [[منصور عباسی]] رفته بود.  ابوجعفر از وی پرسید اساتید تو چه کسانی بوده اند؟ وی در جواب گفت  علوم را از [[حماد بن ابی سلیمان کوفی]] آموختم که او شاگرد [[ابراهیم نخعی]] و او نیز شاگرد [[عمر بن خطاب]] و او نیز از [[امام علی|علی بن ابیطالب ع]] آموخت.<ref> تاریخ بغداد ، ج ۱۳، ص ۳۳۴.</ref> البته شاگردی ابوحنیفه در محضر [[امام باقر(ع)|امام باقر]] و [[امام جعفر صادق|امام صادق]] علیهما السلام و نیز [[زید بن علی]] ع به هیچ وجهی قابل انکار نیست و وی بهره های فراوانی از محضر آنان برده است. <ref> ادوار علم الفقه ، ص ۱۴۲.</ref>

وی شاگردان بسیاری داشت که میان آن‌ها مشهورترین‌شان، ابوالهذیل زفر بن هذیل بن قیس کوفی، حسن بن زیاد، ابویوسف یعقوب بن ابراهیم کوفی که در زمان [[هارون الرشید]] قاضی القضاة بوده و نیز [[محمد بن حسن شیبانی]] هستند. <ref> الفقه الاسلامى و ادلّته ، ج ۱، ص ۴۴</ref>

معروف است که ابوحنیفه امام  [[اهل رای]] بوده است.<ref>  ابوالقاسم گرجی ، تاریخ فقه و فقها ، ۱۳۹۲ش، ص۸۳</ref> وی هر چند تاکید بسیاری بر سنت نبوی و احکام تعبدی داشت با این حال اخبار و روایات غیرقطعی را برای فتوا دادن کافی نمی‌دانست. <ref> احمد پاکتچی ، اندیشه‌های فقهی در سده‌های ۲و ۳، ص۴۴۴</ref>

نکته قابل توجه این که تعداد جمعیت پیروان این مذهب نسبت به سایر مذاهب اسلامی دارای رتبه نخست است و حیطه جغرافیای آن شامل کشورهای ترکیه، افغانستان، آسیای میانه عراق، قفقاز، هندوستان، چین، کشورهای حوزه بالکان، برزیل، سوریه، لبنان و فلسطین می‌شود. علاوه حنفی ها به شکل محدود در ایران، حجاز، یمن و مصر نیز حضور دارند.<ref>http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/660-1390-12-14-09-24-15 </ref> بنا بر این به دلیل پراکندگی گسترده این مذهب در سراسر جهان می توان گفت حدودا یک سوم مسلمانان جهان پیرو این مذهب باشند.<ref> محمد وفاریشی ، « المذهب الحنفی »، ج۱، ص۳۴۱، در  المذاهب الاسلامیة الخمسة: تاریخ و توثیق،  بیروت:  الغدیر ، ۱۴۱۹/۱۹۹۸

وى در فتوا دادن از کتاب خدا و سنت رسول خدا ـ به شرطى که اولا متواتر یا مورد عمل همه علمای مناطق باشد یا آن سنت را یکی از صحابه در میان خود صحابه نقل کرده و مخالفی هم نداشته باشد بهره می‌برد و اگر به سنتی دست نمی‌یافت تابع اجماع صحابه بود و در صورت نبودن آن، به اجتهاد و قیاس و پس از آن به استحسان تمسّک مى جست. ابوحنیفه چون در عمل به سنت سخت گیر بود، روایات اندکى به عنوان سنت در نزد وى ثابت شده بود، به طور گسترده به قیاس و استحسان روى آورد. <ref> تاریخ الفقه الاسلامى ، ص ۱۲۱-۱۲۰ .</ref>ابن خلدون نقل می‌کند که ابوحنیفه فقط هفده حدیث از رسول خدا را صحیح شمرده و به آن‌ها اعتماد می‌کرد.<ref> تاریخ ابن خلدون ، ج ۲، ص ۷۹۶ (فصل ششم، علوم حدیث)</ref>