۸۷٬۸۱۰
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ابو هاشم' به 'ابوهاشم') |
جز (جایگزینی متن - 'دار الحدیث' به 'دارالحدیث') |
||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
=جایگاه عرفان در قرآن و سنت= | =جایگاه عرفان در قرآن و سنت= | ||
چنان که گفته شد مراحل آغازین عرفان، برگرفته از آموزههای دینی هم چون زهد، توکل، اخلاص و... میباشد و نیز چنان که در تاریخچه آمد عرفا ی فراوانی سعی در نزدیکی عرفان با شریعت داشتند و هر چند درباره توفیق یا عدم توفیق ایشان بحث کرد ولی آن چه قطعی است این است که بسیاری از مسائل و مباحث عرفانی دقیقاً از متن دین اسلام برداشت شدهاند. آیات بلند قرآن کریم درباره توحید، برداشتهای ابتدایی و ساده از توحید را به کناری مینهد و ما را به فهم عرفا از توحید نزدیک میکند. همانند: «أینما تولّوا فثم وجه الله»<ref>بقره/ سوره۲،آیه۱۱۵. </ref> به هر طرف رو کنید چهره خدا آن جاست. «نحن اقرب الیه منکم»<ref>سوره واقعه،آیه۸۵.</ref> از شما به او (میت) نزدیکتریم، «هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن»<ref>سوره حدید،آیه۳.</ref> و آیات دیگر. در مورد سیر و سلوک و طی مراحل قرب حق تا آخرین منازل، کافی است به آیات درباره «لقاء الله» و «رضوان الله» و یا آیات مربوط به وحی و الهام و مکالمه ملائکه با غیر پیامبران و داستان معراج پیامبر رجوع کنیم. در قرآن سخن از علم لدنی و افاضی آمده است. و از تسبیح ذرات جهان سخن رفته است. و این همه به جز روایات و خطبه ادعیه است. دعای کبیر، دعای ابوحمزه، مناجات شعبانیه، دعاهای صحیفه سجادیه و بالاخره دعای عرفه امام حسین ـ علیه السّلام ـ . در حدیث قرب نوافل نیز آمده است که بنده در اثر عبادت به مقامی میرسد که خداوند گوش و چشم و لسان و دست آن بنده میشود. که با آنها میبیند و میشنود و سخن میگوید.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الاصول من الکافی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵، چ چهارم، ج ۲، ص ۳۵۲، حدیث ۷ و ۸. </ref> آیاتی که از محبت خدا و بندگان سخن به میان میآورند نیز از ریشههای مباحث عرفانی است.<ref>سوره آل عمران،آیه۳۱ - سوره مائده،آیه۵۴ - سوره بقره،آیه۱۶۵ - مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ص ۱۰۰ ـ ۱۰۸.</ref> | چنان که گفته شد مراحل آغازین عرفان، برگرفته از آموزههای دینی هم چون زهد، توکل، اخلاص و... میباشد و نیز چنان که در تاریخچه آمد عرفا ی فراوانی سعی در نزدیکی عرفان با شریعت داشتند و هر چند درباره توفیق یا عدم توفیق ایشان بحث کرد ولی آن چه قطعی است این است که بسیاری از مسائل و مباحث عرفانی دقیقاً از متن دین اسلام برداشت شدهاند. آیات بلند قرآن کریم درباره توحید، برداشتهای ابتدایی و ساده از توحید را به کناری مینهد و ما را به فهم عرفا از توحید نزدیک میکند. همانند: «أینما تولّوا فثم وجه الله»<ref>بقره/ سوره۲،آیه۱۱۵. </ref> به هر طرف رو کنید چهره خدا آن جاست. «نحن اقرب الیه منکم»<ref>سوره واقعه،آیه۸۵.</ref> از شما به او (میت) نزدیکتریم، «هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن»<ref>سوره حدید،آیه۳.</ref> و آیات دیگر. در مورد سیر و سلوک و طی مراحل قرب حق تا آخرین منازل، کافی است به آیات درباره «لقاء الله» و «رضوان الله» و یا آیات مربوط به وحی و الهام و مکالمه ملائکه با غیر پیامبران و داستان معراج پیامبر رجوع کنیم. در قرآن سخن از علم لدنی و افاضی آمده است. و از تسبیح ذرات جهان سخن رفته است. و این همه به جز روایات و خطبه ادعیه است. دعای کبیر، دعای ابوحمزه، مناجات شعبانیه، دعاهای صحیفه سجادیه و بالاخره دعای عرفه امام حسین ـ علیه السّلام ـ . در حدیث قرب نوافل نیز آمده است که بنده در اثر عبادت به مقامی میرسد که خداوند گوش و چشم و لسان و دست آن بنده میشود. که با آنها میبیند و میشنود و سخن میگوید.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الاصول من الکافی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵، چ چهارم، ج ۲، ص ۳۵۲، حدیث ۷ و ۸. </ref> آیاتی که از محبت خدا و بندگان سخن به میان میآورند نیز از ریشههای مباحث عرفانی است.<ref>سوره آل عمران،آیه۳۱ - سوره مائده،آیه۵۴ - سوره بقره،آیه۱۶۵ - مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ص ۱۰۰ ـ ۱۰۸.</ref> | ||
و نیز میتوان به احادیث فراوانی که درباره معرفت نفس و ارتباط آن با شناخت خدا آمده است اشاره نمود.<ref>ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مؤسسه | و نیز میتوان به احادیث فراوانی که درباره معرفت نفس و ارتباط آن با شناخت خدا آمده است اشاره نمود.<ref>ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مؤسسه دارالحدیث، بیروت لبنان، ۱۴۱۹، ج ۵، ص ۱۸۷۶، ۱۸۸۳ - طباطبایی، سید محمد حسین (علامه)، طباطبایی، المیزان، مؤسسه اسماعیلیان قم، ۱۳۷۱، ج ۶، ص ۱۶۲ ۱۹۴. </ref> | ||
=عرفان اسلامی در مقایسه با سایر مکاتب عرفانی= | =عرفان اسلامی در مقایسه با سایر مکاتب عرفانی= |