دیوبندیه در افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

علماء دیوبندی هند و پاکستان به لحاظ فکری و منهجی هیچ فرقی ندارند. همان اساتیدی که در هند بودند بعدا به پاکستان آمدند و همان مسیر و مسلک را ادامه دادند. مثلا سرمفتی محمد شفیع صاحب، استاد دارالعلوم دیوبند بود وقتی به پاکستان آمد دارالعلوم کراچی را براساس همان منهجِ هند بنا کرد.  لذا اصل و ریشه مسلکِ دیوبند، دارالعلومِ دیوبند هندوستان است، ولی با آن هم تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند؛ تنها در یک سری مسائلِ فروعی اختلافِ نظر دارند.

گروه دیگری از احناف به نام بریلویه هستند، اینها در فروعاتِ فقهی “حنفی” هستند، ولی در منهج و مسلک از دیوبندی ها تفاوت دارند، مثلاً آنها معتقد به توسلِ اموات هستند. در این زمینه دیوبندیه به طور کامل با آنها موافق نیست، بلکه توسل را براساس شروطی که در عقاید اهل سنت آمده روا می‌دارد. مثلا توسل به اعمال، توسل به انسان نیک زنده و توسل به صفات باری تعالی.