۸۷٬۸۱۰
ویرایش
حجیت قول صحابه از منظر فریقین (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'می کند' به 'می‌کند'
جز (جایگزینی متن - 'مقاله ای' به 'مقاله‌ای') |
جز (جایگزینی متن - 'می کند' به 'می‌کند') |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
کتاب و سنت متواتره در رتبه نخست حجیت قرار داشته و بعد از ان اجماع و عمل اهل مدینه و در رتبه بعدی عمل صحابه قرار دارد ؛ بنابر این عمل صحابی مخالف با عمل و اجماع اهل مدینه ، مردود خواهد بود . | کتاب و سنت متواتره در رتبه نخست حجیت قرار داشته و بعد از ان اجماع و عمل اهل مدینه و در رتبه بعدی عمل صحابه قرار دارد ؛ بنابر این عمل صحابی مخالف با عمل و اجماع اهل مدینه ، مردود خواهد بود . | ||
ایشان در تبیین دیدگاه مالک نسبت به حجیت عمل صحابه و نسبت ان با حجیت عمل اهل مدینه می‌نویسد: از انجا که اهل مدینه نخستین ، از صحابه پیامبرص بودند از اینرو چنین استنباط می شود که مبنای حجیت عمل و اجماع اهل مدینه مستلزم حجیت عمل صحابه خواهد بود . | ایشان در تبیین دیدگاه مالک نسبت به حجیت عمل صحابه و نسبت ان با حجیت عمل اهل مدینه می‌نویسد: از انجا که اهل مدینه نخستین ، از صحابه پیامبرص بودند از اینرو چنین استنباط می شود که مبنای حجیت عمل و اجماع اهل مدینه مستلزم حجیت عمل صحابه خواهد بود . | ||
ایشان در ادامه دیدگاه مالک را در زمانی که اقوال صحابه متعدد باشد بیان | ایشان در ادامه دیدگاه مالک را در زمانی که اقوال صحابه متعدد باشد بیان می‌کند. | ||
انگاه مولف کتاب مذکور دیدگاه امام شافعی را در زمینه قول صحابی و نسبت ان با سنت صحیحه اینچنین بیان | انگاه مولف کتاب مذکور دیدگاه امام شافعی را در زمینه قول صحابی و نسبت ان با سنت صحیحه اینچنین بیان می‌کند : | ||
گفتارصحابی در صورت تعارض با سنت صحیحه مردود بوده و در صورت فقدان سنت صحیحه صور مختلفی خواهد داشت که به شرح ذیل می باشد | گفتارصحابی در صورت تعارض با سنت صحیحه مردود بوده و در صورت فقدان سنت صحیحه صور مختلفی خواهد داشت که به شرح ذیل می باشد | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
شافعی عمل صحابی را مقدم بر قول رسول الله ندانسته و تنها زمانی انرا حجت می داند که نصی در مساله نباشد و قول صحابی نیز مورد اجماع باشد . | شافعی عمل صحابی را مقدم بر قول رسول الله ندانسته و تنها زمانی انرا حجت می داند که نصی در مساله نباشد و قول صحابی نیز مورد اجماع باشد . | ||
مولف کتاب مذکور انگاه دیدگاه احمدبن حنبل را نسبت به قول صحابه بیان | مولف کتاب مذکور انگاه دیدگاه احمدبن حنبل را نسبت به قول صحابه بیان می‌کند: | ||
دیدگاه احمد بن حنبل در زمینه قول صحابه نزدیک به دیدگاه شافعی است بدین معنا که از منظر ایشان رتبه قول و عمل صحابه بعد از احادیث صحیحه قرار داشته اما بر احادیث مرسل و ضعیف مقدم می باشد . | دیدگاه احمد بن حنبل در زمینه قول صحابه نزدیک به دیدگاه شافعی است بدین معنا که از منظر ایشان رتبه قول و عمل صحابه بعد از احادیث صحیحه قرار داشته اما بر احادیث مرسل و ضعیف مقدم می باشد . | ||
ایشان در تبیین دیدگاه احمد بن حنبل می‌نویسد: فتوای صحابی در صورت عدم مخالفت با احادیث صحیحه معتبر بوده و مقدم بر قیاس و رای خواهد بود . انگاه در ادامه دیدگاه احمد بن حنبل را در صورت اختلاف صحابه با یکدیگر بیان | ایشان در تبیین دیدگاه احمد بن حنبل می‌نویسد: فتوای صحابی در صورت عدم مخالفت با احادیث صحیحه معتبر بوده و مقدم بر قیاس و رای خواهد بود . انگاه در ادامه دیدگاه احمد بن حنبل را در صورت اختلاف صحابه با یکدیگر بیان می‌کند. | ||
===2-اراء دانشمندان دیگر اهل سنت در موضوع قول صحابه=== | ===2-اراء دانشمندان دیگر اهل سنت در موضوع قول صحابه=== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
شوکانی | شوکانی | ||
ایشان نیز همانند ابن حزم قائل به عدم حجیت قول صحابه بوده و مسلمانان را فقط مکلف به تبعیت از قرآن و سنت می داند . | ایشان نیز همانند ابن حزم قائل به عدم حجیت قول صحابه بوده و مسلمانان را فقط مکلف به تبعیت از قرآن و سنت می داند . | ||
مولف کتاب مقائیس نقد المتن در تبیین بیشتر عدم حجیت قول صحابه سخن شوکانی را نیز در تایید ابن حزم ذکر | مولف کتاب مقائیس نقد المتن در تبیین بیشتر عدم حجیت قول صحابه سخن شوکانی را نیز در تایید ابن حزم ذکر می‌کند: همه ما مکلف به قرآن وسنت بوده و فضیلت صحابه هیچگاه سبب تبعیت از انان نبوده و نمی‌توان گفتارشان را بمنزله گفتار پیامبر ص دانست . | ||
غزالی | غزالی | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
1-2-وکذلک جعلناکم أمة وسطا لتکونوا شهداء على الناس ویکون الرسول علیکم شهیدا | 1-2-وکذلک جعلناکم أمة وسطا لتکونوا شهداء على الناس ویکون الرسول علیکم شهیدا | ||
ایشان مدعی است ایه اول افضلیت صحابه را - که مخاطبن نخست ایه هستند - ثابت نموده و ایه دوم نیز عدالت صحابه را ثابت | ایشان مدعی است ایه اول افضلیت صحابه را - که مخاطبن نخست ایه هستند - ثابت نموده و ایه دوم نیز عدالت صحابه را ثابت می‌کند . | ||
گفتار علامه سید محمد تقی حکیم در نقد استدلال شاطبی به ایه اول- درافضلیت صحابه - | گفتار علامه سید محمد تقی حکیم در نقد استدلال شاطبی به ایه اول- درافضلیت صحابه - | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
مولف کتاب" الاصول العامه للفقه المقارن" در ادامه می‌نویسد: | مولف کتاب" الاصول العامه للفقه المقارن" در ادامه می‌نویسد: | ||
نکاتی که نسبت به استدلال شاطبی در ایه اول بیان گردید نسبت به ایه دوم هم اجرا می شود بعلاوه انکه اثبات عدالت صحابه دلیل بر تلقی سنت از گفتارشان - صحابه - نمی‌گردد چون در اینصورت – معیار دانستن عدالت - مستلزم تلقی سنت از گفتار همه افراد عادل – اعم از صحابه و غیر صحابه - خواهد بود.از طرفی اثبات عدالت صحابه بمعنای ان است که اینان در گفتارشان صادق بوده و اهل کذب نمی‌باشند اما احتمال بروز خطا از انان را سلب | نکاتی که نسبت به استدلال شاطبی در ایه اول بیان گردید نسبت به ایه دوم هم اجرا می شود بعلاوه انکه اثبات عدالت صحابه دلیل بر تلقی سنت از گفتارشان - صحابه - نمی‌گردد چون در اینصورت – معیار دانستن عدالت - مستلزم تلقی سنت از گفتار همه افراد عادل – اعم از صحابه و غیر صحابه - خواهد بود.از طرفی اثبات عدالت صحابه بمعنای ان است که اینان در گفتارشان صادق بوده و اهل کذب نمی‌باشند اما احتمال بروز خطا از انان را سلب نمی‌کند . | ||
===2-سنت:=== | ===2-سنت:=== | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
دومین دلیلی که برخی جهت حجیت قول صحابه بدان استدلال کرده‌اند روایاتی است که در این رابطه از پیامبر ص صادر شده است نظیر روایات: ....فعلیکم بسنتی وسنة الخلفاء الراشدین المهدیین ، تمسکوا بها وعضوا علیها بالنواجذ ، وقوله: تفترق أمتی على ثلاث وسبعین فرقة ، کلها فی النار إلا واحدة ، قالوا: ومن هم یا رسول الله ؟ قال: ما أنا علیه وأصحابی . | دومین دلیلی که برخی جهت حجیت قول صحابه بدان استدلال کرده‌اند روایاتی است که در این رابطه از پیامبر ص صادر شده است نظیر روایات: ....فعلیکم بسنتی وسنة الخلفاء الراشدین المهدیین ، تمسکوا بها وعضوا علیها بالنواجذ ، وقوله: تفترق أمتی على ثلاث وسبعین فرقة ، کلها فی النار إلا واحدة ، قالوا: ومن هم یا رسول الله ؟ قال: ما أنا علیه وأصحابی . | ||
مولف کتاب الاصول العامه للفقه المقارن در پاسخ این استدلال می‌نویسد: | مولف کتاب الاصول العامه للفقه المقارن در پاسخ این استدلال می‌نویسد: | ||
این روایات با قطع نظر از ضعف سندی ، از جنبه دلالت نیز مقبول نیست بدلیل انکه اخذ به ظاهر روایت نخست – امر شارع به اقتدا نمودن بر صحابه- مستلزم امر شارع به تبعیت از سیره های متناقض اصحاب که از قطعیات تاریخی است خواهد بود . در اینصورت این سئوال مطرح می‌گردد که چگونه شارع امر به تبعیت از سیره های متناقض اصحاب | این روایات با قطع نظر از ضعف سندی ، از جنبه دلالت نیز مقبول نیست بدلیل انکه اخذ به ظاهر روایت نخست – امر شارع به اقتدا نمودن بر صحابه- مستلزم امر شارع به تبعیت از سیره های متناقض اصحاب که از قطعیات تاریخی است خواهد بود . در اینصورت این سئوال مطرح می‌گردد که چگونه شارع امر به تبعیت از سیره های متناقض اصحاب می‌کند ؟ نمونه بارز اختلاف در سیره صحابه – که امکان تبعیت از سیره همه انان را ناممکن خواهد کرد- اختلاف امام علی ع با سیره شیخین و موافقت عثمان با ان در شورای عمر بود. چگونه می توان بر اساس حدیث "اقتدوا " که امر به تبعیت مطلق از سیره اصحاب می‌کند در مواردی اینچنین – وجود تنازع بین و اختلاف بین اصحاب که درتاریخ بسیار اتفاق افتاده است - عمل نمود . | ||
! | ! | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
سومین دلیل بر حجیت قول صحابه که برخی از اهل سنت بدان استدلال کرده‌اند سیره علماء در تقدیم قول مطلق صحابه یا برخی از انان بر اقوال دیگران است ّ. | سومین دلیل بر حجیت قول صحابه که برخی از اهل سنت بدان استدلال کرده‌اند سیره علماء در تقدیم قول مطلق صحابه یا برخی از انان بر اقوال دیگران است ّ. | ||
این دلیل نیز مورد نقد قرار گرفته است بدین معنا که دلیل مذکور اختصاص به باب تعارض داشته وفقط اوثقیت نقل صحابه را نسبت به دیگران ثابت | این دلیل نیز مورد نقد قرار گرفته است بدین معنا که دلیل مذکور اختصاص به باب تعارض داشته وفقط اوثقیت نقل صحابه را نسبت به دیگران ثابت می‌کند . | ||
===4-روایاتی که بر لزوم محبت به صحابه و ذم بغض از انان را دارد:=== | ===4-روایاتی که بر لزوم محبت به صحابه و ذم بغض از انان را دارد:=== | ||
مخالفین حجیت قول صحابه در رد دلیل مذکور می گویند: | مخالفین حجیت قول صحابه در رد دلیل مذکور می گویند: | ||
این حدیث در اثبات حجیت سنت و قول صحابه کافی نیست و نیز امکان بروز خطا و سهورا از انها نفی | این حدیث در اثبات حجیت سنت و قول صحابه کافی نیست و نیز امکان بروز خطا و سهورا از انها نفی نمی‌کند . | ||
==نتیجه:== | ==نتیجه:== | ||