۸۷٬۷۱۸
ویرایش
نگرش تطبیقی به وحدت اسلامی و ملی‌گرایی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
نگرش تطبیقی به وحدت اسلامی و ملی‌گرایی (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۴۴
، ۱۰ آوریل ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'می گویند' به 'می‌گویند'
جز (جایگزینی متن - 'فرا گرفت' به 'فراگرفت') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'می گویند' به 'می‌گویند') |
||
| خط ۲۰۷: | خط ۲۰۷: | ||
==4ـ مسلمانان و ناسیونالیسم== | ==4ـ مسلمانان و ناسیونالیسم== | ||
الف‌ـ پان‌اسلامیسم و نگاه واقع‌بینانه به ملی‌گرایی | الف‌ـ پان‌اسلامیسم و نگاه واقع‌بینانه به ملی‌گرایی | ||
جنبش هم‌سازگری اسلامی در سده 13هـ.ش/ 19م با عنوان «اتحاد اسلام» یا «پان‌اسلامیسم» (Pan Islamism) شناخته می‌شود. Pan در زبان لاتین به معنای «همه» یا «عموم» که در ابتدای هر عقیده‌ای قرار گیرد، به معنای اتحاد همه وابستگان به آن عقیده یا جنبش سیاسی خواهد بود. <ref>موثقی، 1375ش، ج1، ص273</ref> پان‌اسلامیسم نخستین‌بار از جانب مخالفان وحدت اسلامی جعل شد <ref>برنارد، 1378ش، ص 455</ref>، ولی به کثرت استعمال، امروزه پذیرفته شده است.<ref>عنایت، 1352ش، ص 36</ref> جنبش اتحاد اسلام در پی برتری سیاسی بر سراسر جهان نبود، بلکه به دنبال رهایی جهان اسلام از سیطره استعماری اروپا و گسترش روسیه در کشورهای مسلمانان بود.<ref>شناوی، 1986م، ج3، ص1197</ref> در اواسط سده نوزدهم حکومت عثمانی در واکنش به جنگ ترکیه با روسیه، سیاست خارجی پان‌اسلامیسم را مطرح کرد.<ref>ماتیل، پیشین، ج3، ص 1057</ref> پیش از ناسیولیسم اروپایی، پان‌اسلامیسم ایدئولوژی مسلط بر جهان اسلام بود. اندیشمندان مسلمان چون سید جمال‌الدین اسد‌آبادی، محمد اقبال، و... به تبلیغ نظر خود در پشتیبانی از اسلام می‌پرداختند، که این امر به نام اتحاد اسلام موسوم شد. غربی‌ها آن را ناسیونالیسم - | جنبش هم‌سازگری اسلامی در سده 13هـ.ش/ 19م با عنوان «اتحاد اسلام» یا «پان‌اسلامیسم» (Pan Islamism) شناخته می‌شود. Pan در زبان لاتین به معنای «همه» یا «عموم» که در ابتدای هر عقیده‌ای قرار گیرد، به معنای اتحاد همه وابستگان به آن عقیده یا جنبش سیاسی خواهد بود. <ref>موثقی، 1375ش، ج1، ص273</ref> پان‌اسلامیسم نخستین‌بار از جانب مخالفان وحدت اسلامی جعل شد <ref>برنارد، 1378ش، ص 455</ref>، ولی به کثرت استعمال، امروزه پذیرفته شده است.<ref>عنایت، 1352ش، ص 36</ref> جنبش اتحاد اسلام در پی برتری سیاسی بر سراسر جهان نبود، بلکه به دنبال رهایی جهان اسلام از سیطره استعماری اروپا و گسترش روسیه در کشورهای مسلمانان بود.<ref>شناوی، 1986م، ج3، ص1197</ref> در اواسط سده نوزدهم حکومت عثمانی در واکنش به جنگ ترکیه با روسیه، سیاست خارجی پان‌اسلامیسم را مطرح کرد.<ref>ماتیل، پیشین، ج3، ص 1057</ref> پیش از ناسیولیسم اروپایی، پان‌اسلامیسم ایدئولوژی مسلط بر جهان اسلام بود. اندیشمندان مسلمان چون سید جمال‌الدین اسد‌آبادی، محمد اقبال، و... به تبلیغ نظر خود در پشتیبانی از اسلام می‌پرداختند، که این امر به نام اتحاد اسلام موسوم شد. غربی‌ها آن را ناسیونالیسم -اسلامی‌گویند. تجدید حیات دینی سید جمال مبدأ تحول سیاسی، اجتماعی و فکری مسلمانان گردید.<ref>مطهری، 1385ش، ج 24، ص 31</ref> | ||
بسیاری از علما و اندیشمندان اسلامی بر ناسازگاری اسلام با عقاید نژاد‌پرستانه و ملی¬گرایانه تأکید کرده‌اند. امام‌خمینی(ره): «تمام مقصد ما مکتب ماست... آنهایی که می‌خواهند ملیت را احیا کنند آنها مقابل اسلام ایستاده‌اند ...» <ref>خمینی، 1379ش، ج 13، ص 77</ref> شهید مطهری: «در صورتی که ناسیونالیسم جنبه مثبت به خود گیرد از نظر اسلام مذموم نیست، ناسیونالیسم آن‌گاه محکوم است که جنبه منفی به خود گیرد؛ یعنی افراد را تحت عنوان ملیت‌های مختلف از یک‌دیگر جدا کند.» <ref>مطهری، 1359ش، ص62</ref> | بسیاری از علما و اندیشمندان اسلامی بر ناسازگاری اسلام با عقاید نژاد‌پرستانه و ملی¬گرایانه تأکید کرده‌اند. امام‌خمینی(ره): «تمام مقصد ما مکتب ماست... آنهایی که می‌خواهند ملیت را احیا کنند آنها مقابل اسلام ایستاده‌اند ...» <ref>خمینی، 1379ش، ج 13، ص 77</ref> شهید مطهری: «در صورتی که ناسیونالیسم جنبه مثبت به خود گیرد از نظر اسلام مذموم نیست، ناسیونالیسم آن‌گاه محکوم است که جنبه منفی به خود گیرد؛ یعنی افراد را تحت عنوان ملیت‌های مختلف از یک‌دیگر جدا کند.» <ref>مطهری، 1359ش، ص62</ref> | ||