خلق افعال عباد (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

اما به مناسبت عنوان بحث به آرای متکلمان شاخص اهل حدیث در تفسیر خلق افعال عباد می پردازیم.

محمد بخاری(194-256 ق) از پیشگامان و بزرگان اهل حدیث است. وی در آثار، خود استناد حقیقی افعال به عباد را ثابت می کند. <ref>ر، ک، بخاری محمد، افعال العباد و الرد علی الجهمیه، ج1، ص 293</ref> از نگاه وی، خلق افعال از طرف عباد نمی تواند صرفا یک اتفاق باشد، بلکه خلق افعال عباد، یک استناد حقیقی میان عبد و افعالش می باشد، با این توضیح که خدا خالق افعالی است که بندگان با جوارح و جوانح خود انجام می دهند، اما اعمال مربوط به بندگان مثل نماز که ترکیبی از  قرائت، رکوع، سجود، ایمان، اسلام، شهادت و احسان است، به طور حقیقی فعل عباد به شمار می رود.<ref>بخاری محمد، افعال العباد و الرد علی الجهمیه، ج1، ص 300</ref>

اگر انسان فاعل افعال خویش نباشد، مستحق جزا نیز نخواهد نبود، ولی چون مستحق جزا است، پس معلوم می شود که فاعل واقعی فعل خویش است و  فعل به طور واقعی از او  صادر می شود. این متکلم اهل حدیث به روایتی از پیامبر صلوات الله علیه اشاره می کند که فرمود من نماز را به دو قسمت تقسیم کردم. یک قسمت آن برای من و قسمت دیگرش برای بنده من است نسبت به آن چیزی که مسئلت می کند. عبد می گوید سپاس برای پروردگار دو عالم است، خدا می گوید که بنده ام در حال سپاس من است. عبد می گوید خدا بخشنده مهربان است، خدا می گوید که بنده ام در حال ثناگویی من است. عبد می گوید خدا مالک روز جزا است، خدا می گوید که بنده ام در حال تمجید من است. عبد می گوید فقط تو را می پرستم و از تو کمک می گیرم، خدا می گوید این ارتباط میان من و بنده ام می باشد. عبد می گوید خدایا مرا به راه راست هدایت کن، خدا پاسخ می دهد که این آیه برای بنده ام می باشد به آن چه که از من مسئلت می کند. با توجه به جملات بالا، نتیجه می گیریم که این نوع پرسش و پاسخ میان عبد و خالق، ثابت می کند که عبد نسبت به افعالش مختار است. بنا بر این افعالی را که انجام می دهد به طور واقعی به او منسوب است. در نتیجه، عبد با اختیارش نماز می خواند در حالی که به تمام ارکان آن توجه کامل دارد و فقط خدا را می پرستد و فقط از او  کمک می خواهد و این تنها مسیری است که در آن ارتباط میان خالق و مخلوق شکل می گیرد و سر انجام آن، دعای عبد است که از خدا می خواهد تا هدایتش کند. <ref>بخاری محمد، افعال العباد و الرد علی الجهمیه، ج 2، ص 74</ref>