۸۷٬۸۸۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:جریان شناسی سیاسی یمن.jpg|بندانگشتی|جریان_شناسی_سیاسی_یمن]] | <div class="wikiInfo">[[پرونده:جریان شناسی سیاسی یمن.jpg|بندانگشتی|جریان_شناسی_سیاسی_یمن]] | ||
</div> | </div> | ||
'''احزاب و | '''احزاب و جنبشهای سیاسی یمن''' در کمتر از یک قرن گذشته، دوران پر فراز و نشیب بسیاری را پشت سر گذاشتهاند. اکثر احزاب قدیمی و تاریخی یمن با توجه به قبضه شدن قدرت داخلی آنها توسط شخصیتهای قدیمی که همچنان رؤیای نیل به قدرت را در ذهن خود میپرورانند، اجازه حضور و خودنمایی جوانان و ساختارهای نوپای تأثیرگذار بر جامعه یمن را در داخل احزاب خود نمیدهند. زیرا آنان را همچنان تهدیدی برای منافع خود میدانند. فراز و نشیبهای بسیار در حیات احزاب و گروههای سیاسی نیز به سبب ساختار و تحولات سیاسی در دورههای زمانی مختلف بوده است که با تقسیم تحولات سیاسی به سه دوره زمانی ذیل تلاش شده تا علل این فراز و نشیبها تبیین گردد. | ||
==دورههای زمانی تحولات سیاسی یمن== | ==دورههای زمانی تحولات سیاسی یمن== | ||
دورههای زمانی تحولات سیاسی یمن به سه دسته تقسیم میشود. | دورههای زمانی تحولات سیاسی یمن به سه دسته تقسیم میشود. | ||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
دوره سوم شامل زمان اتحاد یمن شمالی و یمن جنوبی در سال 1990 بود. رئیس یمن متحد شده علی عبدالله صالح بود که سعی میکرد با صدور اجازه تأسیس و فعالیت احزاب سیاسی در یمن، خود را طرفدار آزادیهای سیاسی معرفی کند. عبدالله صالح با صدور فرمان برگزاری انتخابات محلی، ریاست جمهوری و پارلمانی و مدیریت این انتخابات، باعث شد تا احزاب حاکم به رهبری خودش به پیروزی برسند، بعد آن را آزادی و فعالیتهای سیاسی احزاب در قالب دموکراسی معرفی میکرد. | دوره سوم شامل زمان اتحاد یمن شمالی و یمن جنوبی در سال 1990 بود. رئیس یمن متحد شده علی عبدالله صالح بود که سعی میکرد با صدور اجازه تأسیس و فعالیت احزاب سیاسی در یمن، خود را طرفدار آزادیهای سیاسی معرفی کند. عبدالله صالح با صدور فرمان برگزاری انتخابات محلی، ریاست جمهوری و پارلمانی و مدیریت این انتخابات، باعث شد تا احزاب حاکم به رهبری خودش به پیروزی برسند، بعد آن را آزادی و فعالیتهای سیاسی احزاب در قالب دموکراسی معرفی میکرد. | ||
<br> | <br> | ||
در حال حاضر احزاب سیاسی در یمن نیز همانند سایر کشورهای عربی به سه دسته کلی، اسلامگرا، ناسیونالیست و چپگرا تقسیم میشوند که در این جزوه به مهمترین و در دسترسترین آنان پرداخته میشود.[http://shouba.ir/%d8%ac%d8%b2%d9%88%d9%87-%d8%ac%d8%b1%db%8c%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%db%8c-%db%8c%d9%85%d9%86/ احزاب و | در حال حاضر احزاب سیاسی در یمن نیز همانند سایر کشورهای عربی به سه دسته کلی، اسلامگرا، ناسیونالیست و چپگرا تقسیم میشوند که در این جزوه به مهمترین و در دسترسترین آنان پرداخته میشود.[http://shouba.ir/%d8%ac%d8%b2%d9%88%d9%87-%d8%ac%d8%b1%db%8c%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%db%8c-%db%8c%d9%85%d9%86/ احزاب و جنبشهای سیاسی یمن] | ||
==احزاب چپ گرا== | ==احزاب چپ گرا== | ||
احزاب چپگرا متشکل از الف) حزب کنگره عمومی خلق ب) حزب سوسیالیست بعث عربی ج) حزب سوسیالیست یمن | احزاب چپگرا متشکل از الف) حزب کنگره عمومی خلق ب) حزب سوسیالیست بعث عربی ج) حزب سوسیالیست یمن | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
==احزاب ناسیونالیست== | ==احزاب ناسیونالیست== | ||
در بخش احزاب ناسیونالیست هم باید به احزابی همچون تشکل وحدت ملی ناصری ([[تجمع الوحدة القومیة الناصریة]]) و رویکرد ناصری الاتجاه الناصری که در سال 1959 تأسیس شد اشاره نمود. همچنین چند حزب ناصری کوچک نیز در این کشور فعالیت میکنند که حضور آنها بسیار محدود و در حد مناطق محدود یمن است. ساختاری همچون حزب وحدت ملی ناصری در بهترین شرایط خود در سال 1997 تنها سه کرسی پارلمان را به دست آورد. | در بخش احزاب ناسیونالیست هم باید به احزابی همچون تشکل وحدت ملی ناصری ([[تجمع الوحدة القومیة الناصریة]]) و رویکرد ناصری الاتجاه الناصری که در سال 1959 تأسیس شد اشاره نمود. همچنین چند حزب ناصری کوچک نیز در این کشور فعالیت میکنند که حضور آنها بسیار محدود و در حد مناطق محدود یمن است. ساختاری همچون حزب وحدت ملی ناصری در بهترین شرایط خود در سال 1997 تنها سه کرسی پارلمان را به دست آورد. | ||
[[حزب بعث]] با دو شاخه کشوری و فرامرزی خود جزو احزابی است که همواره در حیات سیاسی یمن فعال بوده است، اکثر اخبار رسیده ای از این حزب نشان از فعالیتهای تخریبی آن دارد و معمولا | [[حزب بعث]] با دو شاخه کشوری و فرامرزی خود جزو احزابی است که همواره در حیات سیاسی یمن فعال بوده است، اکثر اخبار رسیده ای از این حزب نشان از فعالیتهای تخریبی آن دارد و معمولا ائتلافهای خود را با یک جریان علیه دیگر جریانهای دیگر انجام میدهد، آنگونه که اخیرا نیز ائتلاف خود را علیه گروه انصارالله تشکیل و از اولین گروههایی بود که عملیات تخریبی خود را علیه مردم یمن حتی پیش از ورود انصارالله به صنعاء آغاز کرد. | ||
===تشکل نوین احزاب یمن=== | ===تشکل نوین احزاب یمن=== | ||
در تاریخ 27 سپتامبر 2014 چند حزب یمنی همچون حزب جوانان توسعه دموکراتیک، حزب جمهوری، حزب عدالت و آزادی و چند حزب دیگر این تشکل را به وجود آوردند. احزاب مذکور هدف تأسیس این تشکل را پشت سر گذاشتن دوره سابق در مبارزه با افراطیگری، مذهبگرایی، طایفهگرایی و بسط مشارکتهای عادلانه ملی بین تمام طرفهای موجود، توقف روند دریافت کمک مالی از کشورهای خارجی، پایان بخشیدن به دوره توطئهچینیهای سیاسی و متوقف کردن روند دور زدن توافقها و غیره اعلام کردند. | در تاریخ 27 سپتامبر 2014 چند حزب یمنی همچون حزب جوانان توسعه دموکراتیک، حزب جمهوری، حزب عدالت و آزادی و چند حزب دیگر این تشکل را به وجود آوردند. احزاب مذکور هدف تأسیس این تشکل را پشت سر گذاشتن دوره سابق در مبارزه با افراطیگری، مذهبگرایی، طایفهگرایی و بسط مشارکتهای عادلانه ملی بین تمام طرفهای موجود، توقف روند دریافت کمک مالی از کشورهای خارجی، پایان بخشیدن به دوره توطئهچینیهای سیاسی و متوقف کردن روند دور زدن توافقها و غیره اعلام کردند. | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
===حزب الرشاد السلفی (حزب سلفی رشاد)=== | ===حزب الرشاد السلفی (حزب سلفی رشاد)=== | ||
[[حزب سلفی رشاد]] (حزب الرشاد السلفی) حزبی است که در سال 2012 تأسیس شده و عملاً نمایندگی سلفیهای یمن را بر عهده دارد. رهبر آن «محمد موسی العامری» هست که به مسائل دینی و اسلامی تأکید دارد. حزب الرشاد یک جریان سنتگرای دینی در یمن است. دبیر کل فعلی این حزب شخصی است به نام الوهاب الحمیقانی. | [[حزب سلفی رشاد]] (حزب الرشاد السلفی) حزبی است که در سال 2012 تأسیس شده و عملاً نمایندگی سلفیهای یمن را بر عهده دارد. رهبر آن «محمد موسی العامری» هست که به مسائل دینی و اسلامی تأکید دارد. حزب الرشاد یک جریان سنتگرای دینی در یمن است. دبیر کل فعلی این حزب شخصی است به نام الوهاب الحمیقانی. | ||
== | ==جنبشهای اسلامی== | ||
===حرکة الإخوان المسلمین (جنبش اخوان المسلمین)=== | ===حرکة الإخوان المسلمین (جنبش اخوان المسلمین)=== | ||
مؤسس [[جنبش اخوان المسلیمن]] مصر یعنی شیخ حسن البنا در سال 1947 فردی به نام شیخ الجزایری الفضیل الورتلانی را جهت تأسیس شعبه یمن جنبش اخوان المسلمین به این کشور راهی کرد. شیخ ورتلانی تحت پوشش شرکت تجاری فردی به نام حاج محمد سالم به یمن آمده و به فعالیت خود مشغول شد. هدف شیخ الجزایری تغییر نظام حکمرانی امامت زیدیه بود. | مؤسس [[جنبش اخوان المسلیمن]] مصر یعنی شیخ حسن البنا در سال 1947 فردی به نام شیخ الجزایری الفضیل الورتلانی را جهت تأسیس شعبه یمن جنبش اخوان المسلمین به این کشور راهی کرد. شیخ ورتلانی تحت پوشش شرکت تجاری فردی به نام حاج محمد سالم به یمن آمده و به فعالیت خود مشغول شد. هدف شیخ الجزایری تغییر نظام حکمرانی امامت زیدیه بود. | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
جنبش انصارالشریعه یا همان سازمان القاعده در جزیره العرب، در سال 2009 تأسیس خود را اعلام کرد (الدغشی، 2009: 27 ). البته اعضای این جنبش در دهه 80 میلادی فعالیتهایی دربرخی از کشورهای همچون افغانستان علیه تجاوز شوروی داشتهاند. این گروه در تاریخ مذکور جوانان یمنی عضو القاعده را در یمن آموزش داده و جهت مبارزه با شوروی به افغانستان میفرستادند. | جنبش انصارالشریعه یا همان سازمان القاعده در جزیره العرب، در سال 2009 تأسیس خود را اعلام کرد (الدغشی، 2009: 27 ). البته اعضای این جنبش در دهه 80 میلادی فعالیتهایی دربرخی از کشورهای همچون افغانستان علیه تجاوز شوروی داشتهاند. این گروه در تاریخ مذکور جوانان یمنی عضو القاعده را در یمن آموزش داده و جهت مبارزه با شوروی به افغانستان میفرستادند. | ||
=== | ===جنبشهای سلفی=== | ||
در یمن گروهها و جریانهای مختلفی وجود دارد. برخی از پژوهشگران جریانهای سلفی دریمن را به سه جریان ذیل تقسیم کردهاند. | در یمن گروهها و جریانهای مختلفی وجود دارد. برخی از پژوهشگران جریانهای سلفی دریمن را به سه جریان ذیل تقسیم کردهاند. | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
====جریان جمعیة الإحسان==== | ====جریان جمعیة الإحسان==== | ||
[[جریان جمعیة الإحسان]] از شیخ سوریهای، محمد سرور که به جریان السروری شهرت دارد تأثیر پذیرفته است. بسیاری از شیوخ سلفی عضو این جمعیت هستند. | [[جریان جمعیة الإحسان]] از شیخ سوریهای، محمد سرور که به جریان السروری شهرت دارد تأثیر پذیرفته است. بسیاری از شیوخ سلفی عضو این جمعیت هستند. | ||
=== | ===گروههای آزادی بخش=== | ||
در دهه 60 میلادی در خاک یمن جنوبی جبهه آزادی بخش ملی «الجبهة القومیة للتحریر » (که به آن الجبهه قومی میگفتند) و در خاک یمن شمالی جبهه آزادیبخش سرزمینهای اشغال شده یمن «الجبهة التحریر للأراضی المغتصبة » (که به آن جبهه آزادیبخش میگفتند) شکل گرفت. | در دهه 60 میلادی در خاک یمن جنوبی جبهه آزادی بخش ملی «الجبهة القومیة للتحریر » (که به آن الجبهه قومی میگفتند) و در خاک یمن شمالی جبهه آزادیبخش سرزمینهای اشغال شده یمن «الجبهة التحریر للأراضی المغتصبة » (که به آن جبهه آزادیبخش میگفتند) شکل گرفت. | ||