۸۷٬۷۷۵
ویرایش
دانشگاه زیتونه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'می شود' به 'می‌شود') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''دانشگاه زیتونه''' | '''دانشگاه زیتونه''' قدیمی‌ترین دانشگاه [[جهان اسلام]] است که یکی از دانشگاه‌های مهم در جهان اسلام و پایگاهی علمی و فرهنگی بوده است. در حوزه دین، این دانشگاه با داشتن یک نظام منسجم و مدرن آموزشی، شخصیّت‌های علمی ممتازی را تربیت و به جهان اسلام معرفی کرده است. نوشتار حاضر به بررسی تاریخچه، سیر نظمی و نقش جامعه زیتونه در ابعاد مختلف علمی و سیاسی می‌پردازد. <br> | ||
=تاریخچه= | =تاریخچه= | ||
دانشگاه زیتونه یکی از | دانشگاه زیتونه یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین مساجد سرزمین [[اسلام]] است. [[عبیدالله بن الحبحاب]] آن را در سال 116هـ(734م) تاسیس نمود. فعالیت این مکان فقط به اقامه نماز و دیدار مسلمین محدود نشد؛ بلکه در طول دوره‌های گوناگون از ابتدای قرن دوم هجری یعنی از سال 120هـ -737م با تدریس علوم اسلامی، جایگاه علمی و فرهنگی قابل توجه خود را به رخ می‌کشاند. | ||
از این رو | از این رو قدیمی‌ترین دانشگاه عربی -اسلامیشناخته می‌شود که بیش از ده قرن بدون وقفه به فعالیت علمی پرداخته است. [[حسن حسنی عبدالوهاب]] یکی از مورخین می‌گوید: به درستی که [[مسجد جامع زیتونه]] قدیمی‌ترین مرکز آموزشی عرب است. | ||
جامع زیتونه اعتبار و جایگاه خود را به عنوان مرکز علم و عبادت تا اواخر دوره الحفصی ( 634هـ/981هـ- 1237م/1573م) حفظ کرد، تا جایی که [[علامه عبدالرحمان بن خلدون]] - که خود در جامع زیتونه تحصیل و تدریس کرده است- این مرکز را پیشانی درخشان موسسات دینی در مغرب اسلامی در طول دو قرن چهارده و پانزده میلادی معرفی کرده است. | جامع زیتونه اعتبار و جایگاه خود را به عنوان مرکز علم و عبادت تا اواخر دوره الحفصی ( 634هـ/981هـ- 1237م/1573م) حفظ کرد، تا جایی که [[علامه عبدالرحمان بن خلدون]] - که خود در جامع زیتونه تحصیل و تدریس کرده است- این مرکز را پیشانی درخشان موسسات دینی در مغرب اسلامی در طول دو قرن چهارده و پانزده میلادی معرفی کرده است. | ||
علوم اسلامی که در این دانشگاه تدریس | علوم اسلامی که در این دانشگاه تدریس می‌شده است عبارت بوده است از: ادبیات، معارف دینی، فلسفه و همه علوم عقلی، به ویژه طب، نجوم و ریاضیات. | ||
آن گونه که بیان شده است در اواخر دوره حفصی، زمانی طولانی سیستم آموزشی مسجد زیتونه دچار مشکل شد و از رونق افتاد و تلاش‌های زیادی برای اصلاح آن انجام شد. سرانجام احمد بای اوّل در تاریخ نوامبر 1842 نسبت به تنظیم سیستم آموزشی جدید متناسب با شرایط زمان اقدام نمود. | آن گونه که بیان شده است در اواخر دوره حفصی، زمانی طولانی سیستم آموزشی مسجد زیتونه دچار مشکل شد و از رونق افتاد و تلاش‌های زیادی برای اصلاح آن انجام شد. سرانجام احمد بای اوّل در تاریخ نوامبر 1842 نسبت به تنظیم سیستم آموزشی جدید متناسب با شرایط زمان اقدام نمود. | ||
در تاریخ 27 ژانویه 1876، وزیر اعظم مطلح خیرالدین باشا طی یک دستورالعمل سیستم و برنامه آموزشی جدیدی را برای دانشگاه زیتونه صادر و ابلاغ نمود. اما به دلیل مخالفت بزرگان محافظه کار زیتونه علوم جدیدی که به برنامه آموزشی افزوده شده بود هرگز اجرایی نشد. | در تاریخ 27 ژانویه 1876، وزیر اعظم مطلح خیرالدین باشا طی یک دستورالعمل سیستم و برنامه آموزشی جدیدی را برای دانشگاه زیتونه صادر و ابلاغ نمود. اما به دلیل مخالفت بزرگان محافظه کار زیتونه علوم جدیدی که به برنامه آموزشی افزوده شده بود هرگز اجرایی نشد. | ||
دولت‌های استعماری - در طول دوره حکومت خود بر [[تونس]] (1881-1956) - بسیار تلاش کردند تا سیاست آموزشی خود را به زیتونه تحمیل کنند تا آن را به حاشیه برده و صدای آن را سرکوب کنند؛ زیرا این سنگر مقاومت فرهنگی در برابر نفوذ استعمار و نفوذ [[فرانسه و اسلام|فرانسه]] در این کشور بوده است. | |||
=تحولات آموزشی= | =تحولات آموزشی= | ||
تقاضای اصلاح آموزش در مسجد جامع زیتونه ادامه یافت و مجموعه ای از ترتیبات در پاسخ به مطالبات جنبش ملی صادر شد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: | تقاضای اصلاح آموزش در مسجد جامع زیتونه ادامه یافت و مجموعه ای از ترتیبات در پاسخ به مطالبات جنبش ملی صادر شد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
*سپتامبر 1912: ترتیب جدید آموزش زیتون را سازماندهی کرده و آن را به سه مرحله تقسیم می‌کند: | *سپتامبر 1912: ترتیب جدید آموزش زیتون را سازماندهی کرده و آن را به سه مرحله تقسیم می‌کند: | ||
- | - مرحله ابتدایی: با گواهی صلاحیت به پایان می‌رسد. | ||
- | - مرحله متوسط: با یک گواهی موفقیت تحصیلی به پایان می‌رسد. | ||
- | - مرحله عالی: با یک گواهی معتبر جهانی به پایان می‌رسد. | ||
*آوریل 1933: توسعه برنامه‌های آموزشی با تغییر نام گواهی استخدام به عنوان موفقیت در علم. | *آوریل 1933: توسعه برنامه‌های آموزشی با تغییر نام گواهی استخدام به عنوان موفقیت در علم. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
*26 آوریل 1956: فعالیت دوباره دانشگاه زیتونه. | *26 آوریل 1956: فعالیت دوباره دانشگاه زیتونه. | ||
*30 ژوئن 1958: اعلامیه اصلاح آموزش عمومی و یکپارچه سازی برنامه‌های آن ، که طبق آن | *30 ژوئن 1958: اعلامیه اصلاح آموزش عمومی و یکپارچه سازی برنامه‌های آن ، که طبق آن شعبه‌های دانشگاه زیتونه به مدارس مقدماتی تبدیل شدند که در هسته آموزش متوسطه عمومی ادغام شدند. پس از تأسیس دانشگاه تونس در 31 مارس 1960 ، که اکنون بسیاری از موسسات و دانشگاه‌های عالی را شامل می‌شود ، در اول مارس 1961 ، " دانشگاه شرع و مبانی دین زیتونه " (جانشین دانشگاه زیتونه) تأسیس شد که به یکی از مولفه‌های دانشگاه تونس تبدیل شد. | ||
*27 اکتبر 1961: برنامه‌های تحصیلی در شریعت و اصول دینی کنترل شد. | *27 اکتبر 1961: برنامه‌های تحصیلی در شریعت و اصول دینی کنترل شد. | ||
*15 فوریه 1980: وظایف کالج شرعی زیتونه و مبانی دین تعیین شد و مطالعه در آن در سه مرحله انجام شد.<ref>[http://www.uz.rnu.tn/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b9%d8%a7%d9%88%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%88%d8%b7%d9%86%d9%8a http://www.uz.rnu.tn]</ref> | *15 فوریه 1980: وظایف کالج شرعی زیتونه و مبانی دین تعیین شد و مطالعه در آن در سه مرحله انجام شد.<ref>[http://www.uz.rnu.tn/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b9%d8%a7%d9%88%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%88%d8%b7%d9%86%d9%8a http://www.uz.rnu.tn]</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
ذیل اداره کل علمی ادارات مختلفی مربوط به دروس و دانشجویان و نیز ارتباطات علمی دانشگاه با سایر مراکز علمی قرار دارند. | ذیل اداره کل علمی ادارات مختلفی مربوط به دروس و دانشجویان و نیز ارتباطات علمی دانشگاه با سایر مراکز علمی قرار دارند. | ||
ذیل اداره کل پشتیبانی نیز ادارات مختلفی جهت رسیدگی به مسایل اداری، مالی، نگهداری و تجهیز ساختمان، قراردادها، روابط عمومی و غیره قرار دارند. | ذیل اداره کل پشتیبانی نیز ادارات مختلفی جهت رسیدگی به مسایل اداری، مالی، نگهداری و تجهیز ساختمان، قراردادها، روابط عمومی و غیره قرار دارند.<ref>[http://www.uz.rnu.tn/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b9%d8%a7%d9%88%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%88%d8%b7%d9%86%d9%8a http://www.uz.rnu.tn]</ref>[[پرونده:ساختار اداری - آموزشی دانشگاه زیتونه.png|جایگزین=ساختار اداری-آموزشی دانشگاه زیتونه|بندانگشتی|ساختار اداری-آموزشی دانشگاه زیتونه]] | ||
<ref>[http://www.uz.rnu.tn/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b9%d8%a7%d9%88%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%88%d8%b7%d9%86%d9%8a http://www.uz.rnu.tn]</ref> | |||
[[پرونده:ساختار اداری - آموزشی دانشگاه زیتونه.png|جایگزین=ساختار اداری-آموزشی دانشگاه زیتونه|بندانگشتی|ساختار اداری-آموزشی دانشگاه زیتونه]] | |||
<br> | <br /> | ||
=موسسه‌های تابع دانشگاه زیتونه= | |||
= | |||
*المعهد العالی لاصول الدین بتونس | *المعهد العالی لاصول الدین بتونس | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۰: | ||
*المعهد العالی للخطابة والإرشاد الدینیّ بالقیروان | *المعهد العالی للخطابة والإرشاد الدینیّ بالقیروان | ||
*مرکز الدراسات الإسلامیة بالقیروان <ref>[http://www.uz.rnu.tn/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b9%d8%a7%d9%88%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%88%d8%b7%d9%86%d9%8a/ http://www.uz.rnu.tn]</ref> | *مرکز الدراسات الإسلامیة بالقیروان <ref>[http://www.uz.rnu.tn/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b9%d8%a7%d9%88%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%88%d8%b7%d9%86%d9%8a/ http://www.uz.rnu.tn]</ref> | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||