اصحاب کهف: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَصْحاب‌ِ کَهْف‌''' در [[قصص‌ قرآنى‌]] عنوان گروهى‌ از مؤمنان‌ است که‌ از ستم‌ پادشاهى‌ [[مشرک‌]] به‌ غاری‌ پناه‌ بردند و سالیانى‌ دراز به‌ خوابى‌ عمیق‌ فرورفتند. بر پایه ی [[روایات‌]] نام این‌ پادشاه‌ مشرک‌ [[دقیانوس‌]] و محل‌ واقعه‌ اِفِسوس‌ دانسته‌ شده‌ است‌. داستان‌ این‌ گروه‌ در اوایل‌ [[سورة مکى‌ کهف‌|سوره مکى‌ کهف‌]] مسطور است‌ که‌ در آن‌ سخن‌ از یکتاپرستانى‌ است‌ که‌ برای‌ گریز از پرستش‌ خدایان‌ دروغین‌ به‌ غاری‌ پناه‌ بردند تا از گزند ستمکاران‌ [[بت‌پرست‌]] برهند.  

«وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذا طَلَعَتْ تَّزوَرُ عَنْ کَهْفِهِمْ ذاتَ الْیَمینِ وَ إِذا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذاتَ الشِّمالِ وَ هُمْ فی فَجْوَةٍ مِنْهُ ذلِکَ مِنْ آیاتِ اللَّهِ»؛ و (اگر در آنجا بودى) خورشید را مى دیدى که به هنگام طلوع به سمت راست غارشان متمایل مى گردد و به هنگام غروب به سمت چپ و آنها در محل وسیعى از آن (غار) قرار داشتند؛ این از آیات خداست. <ref>سوره کهف:آیات 18/ 17</ref>

1. [[غار افسوس]] در فاصله ى 73 کیلومترى شهر [[ازمیر|ازمیر]] [[ترکیه|ترکیه]] در 1 کیلومترى روستاى ایاصولوک در کوه ینامیرداغ قرار دارد; ولى این غار با وجود شهرتى که دارد با مشخصات [[قرآنى]] منطبق نیست; چون [[قرآن]] مى‌فرماید: وقتى خورشید طلوع مى کرد در جهت راست غار و هنگام غروب در جهت چپ غار بود; بنابراین باید در غار رو به جنوب باشد در حالى که در این غار رو به شمال شرقى است.

داخل غار تعدادى قبر به سبک یونانى است. (گویا هفت یا هشت قبر است.) بر دیواره هاى غار نقش ها و خط هاى یونانى قدیم به چشم مى خورد که قابل خواندن نیست; تصویر یک سگ هم دیده مى شود. بالاى غار آثار یک [[صومعه]] مشاهده مى شود که به ضمیمه ى آثار دیگر در زمان جوستینوس اول (418 ـ 427 م) بنا شده که پس از استیلاى [[مسلمانان]] به مسجد تبدیل شده است. این [[مسجد]] داراى [[محراب]]، مأذنه و [[وضوخانه]] است.

افزون بر آن براساس قراین متعدد از جمله برخى [[روایات|روایات]] غار اصحاب کهف در [[عمّان]] قرار دارد که بعضى از آن ها را [[یاقوت|یاقوت]] در [[معجم البلدان]] آورده است. او مى نویسد: «رقیم اسم روستایى در نزدیکى عمّان است و قصر [[یزید بین عبدالملک|یزید بین عبدالملک]] در آن قرار دارد.»

3. غارى در [[کوه قاسیون|کوه قاسیون]] ـ نزدیکى صالحیه [[دمشق]] ـ است که به اصحاب کهف نسبت داده مى شود.

4. غارى در شهر تبرى [[فلسطین|فلسطین]] به اصحاب کهف نسبت داده مى شود.

6. در [[نخجوان]] [[جمهورى آذربایجان|جمهورى آذربایجان]] هم غارى است که به اصحاب کهف، نسبت داده مى شود.

اما هیچ شاهدى که این چهار غار با مشخصات قرآن مطابقت کند، وجود ندارد; چون قضیه در زمان رومیان واقع شده است و رومیان بر اروپاى شمالى و [[قفقاز]] سلطه نداشته اند. <ref> تفسیر قمى، ج2، ص 32</ref>

اصحاب کهف گروهى جوانمرد با [[ایمان|ایمان]] بودند که در جامعه اى [[مشرک]] و [[بت پرست]] زندگى مى کردند. آنان با بصیرت کامل ایمان آورده بودند و [[خداوند]] متعال هم آن ها را هدایت فرمود و از فیض معرفت و حکمت بهره مند ساخت. آن ها دانستند که اگر در بین مردم بمانند، بت پرستان آن ها را تحت فشار مى گذارند و نمى توانند حرف حق را بگویند و به [[شریعت|شریعت]] حق عمل کنند. از سوى دیگر، مى خواستند موحّد بمانند و خود را از [[شرک]] حفظ کنند; بنابراین، قیام کردند و گفتند: پروردگار ما، آفریننده ى آسمان ها و زمین است. جز او کسى را [[عبادت]] نمى کنیم. چرا این مردم ستمکار که به جاى خداوند، معبود دیگرى برگزیده اند; استدلال روشنى ندارند؟ سرانجام، از آن زندگى خفت بار کناره گرفته و به غار پناه بردند.

[[خداوند]] متعال خواب را بر آن ها مسلط کرد و 309 سال‌ در غار ماندند. موقعیت جغرافیائى غار به گونه اى بود که، خورشید وقتى طلوع مى کرد، شعاع آن در جهت راست غار و زمانى که غروب مى کرد در جهت چپ قرار داشت. آن ها در خواب بودند; اما گویا بیدارند. خداوند آن ها را از پهلوى راست به پهلوى چپ حرکت مى داد; هر کس از آن جا مى‌گذشت و بر حال آن ها آگاهى مى یافت، وحشت زده فرار مى کرد.  

در نهایت و پس از گذشت سیصد و نه سال، خداوند آن ها را بیدار کرد تا ببینند چگونه نجات یافته اند. وقتى همه بیدار شدند، دیدند خورشید، تغییر مکان داده است. یکى از آن ها از دیگران پرسید: چقدر در غار ماندیم؟ بعضى گفتند: یک روز یا قسمتى از یک روز. از آن جا که خورشید تغییر مکان داده بود و آن ها تردید داشتند که آیا شب هم در غار مانده اند یا نه، یکى گفت: خداوند مى داند شما چقدر این جا مانده اید! سپس گفت: شما گرسنه هستید، بهتر است کسى به شهر برود و غذا تهیه کند، ولى هر کس به شهر مى رود، مواظب باشد مردم از موضوع با خبر نشوند; چون اگر بفهمند، یا شما را مى کشند، یا به بت پرستى مجبور مى کنند و شما رستگار نمى شوید. <ref>سوره کهف،آیات 9 ـ 25</ref>

در طول مدتى که آن ها در غار بودند خداوند قوم [[مشرک]] و حاکمان آن ها را منقرض کرده بود و [[خداپرستان]] غلبه یافته بودند و حکومت مى کردند. در آن زمان مردم درباره ى [[معاد]] اختلاف داشتند و خداوند اراده کرد با بیدار کردن اصحاب کهف، نشانه‌هایى از معاد را به آن ها نشان دهد.

شخصى که براى خرید به شهر رفت، گمان مى کرد همان شهرى است که از آن جا خارج شده‌اند; اما وقتى وارد شهر شد، دید همه چیز تغییر کرده است، در حیرت فرو رفت. وقتى خواست غذا بخرد، سکه اى داد (سکه ى مربوط به سیصد سال قبل)، مردم درباره ى آن سکه مشاجره کردند و خبر به سرعت در شهر پیچید و مردم زیادى جمع شدند و همراه او به سوى غار حرکت کردند و آنچه را شنیده بودند، مشاهده کردند و امر [[معاد]] برایشان روشن شد. اصحاب کهف پس از مدتى کوتاهى به اراده ى خداوند از دنیا رفتند. <ref>تفسیر على بن ابراهیم، ج 2، ص 3; طبرسى، مجمع البیان، ج 6، ص 311 ـ330</ref>

نام هاى اصحاب کهف رومى است; از این رو در ترجمه، تغییراتى پیدا کرده و در نام آن ها اختلاف پیدا آمده است. در [[تفسیر ابوالفتوح رازى|تفسیر ابوالفتوح رازى]]، <ref>تفسیر ابوالفتوح رازى، ج 6، ص 309</ref> نام آن ها چنین گزارش شده است:

9. قطمیر (نام سگ آن ها).

نام یونانى آن ها: <ref>تفسیر المیزان، ج 13، ص 309; به تفسیر نمونه سوره ى کهف، آیات 9 ـ 25 و لغت نامه ى دهخدا، واژه ى اصحاف کهف رجوع شود.</ref>

در روایتى از [[امام صادق(ع)]] که یاران [[امام زمان(ع)]] را بر مى شمرد، چنین آمده است: «همراه امام زمان(ع) 27 نفر از [[کوفه]]، 15 نفر از [[قوم موسى]]، 7 نفر اهل کهف و [[یوشع بن نون|یوشع بن نون]] و [[سلمان]] و [[ابودجانه ى انصارى]] و [[مقداد]] و [[مالک اشتر]] قیام مى کنند و جزء یاران و حکام آن حضرت هستند.» <ref>بحارالانوار، ج 35، ص 90، حدیث 95; میزان الحکمه، حدیث 6940</ref>

2. خداوند یاور مؤمنین است و در همه حال آنان را حفظ مى کند.

اما اصحاب کهف، افرادی خداپرست بودند که به‌دلیل شرک [[دقیانوس]] ـ پادشاه و حاکم شهرستان اصحاب کهف ـ و بت‌پرستی مردم آن سرزمین با آنان مخالفت نمودند و گفتند: «فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً»؛ «پروردگار ما، پروردگار آسمان‌‌ها و زمین است، جز او کسی را به خدایی قبول نمی‌کنیم، هرگاه چنین کنیم، سخنی سخت کفرآمیز گفته باشیم». <ref>سوره کهف (۱۸)، آیه ۱۴. </ref>