۸۷٬۸۱۰
ویرایش
محقق حلی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:فقیهان شیعه' به 'رده: عالمان رده: عالمان مسلمان رده: عالمان شیعه') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
</div> | </div> | ||
'''جعفر بن حسن بن یحیی حلی''' (۶۷۶-۶۰۲ ق) معروف به «محقق حلی» یا «محقق اول» | '''جعفر بن حسن بن یحیی حلی''' (۶۷۶-۶۰۲ ق) معروف به «محقق حلی» یا «محقق اول» از فقهای بزرگ مکتب [[تشیع]] است. کتاب «شرایع الاسلام» او از مهمترین آثار فقهی است که بسیار مورد توجه و استفاده علمای بعد قرار گرفته است. عالمان بزرگی چون [[علامه حلی]]<ref>ر.ک:مقاله علامه حلی</ref> و ابن داوود حلی از شاگردان او هستند. | ||
=تولد و تحصیل= | =تولد و تحصیل= | ||
ابوالقاسم جعفر بن الحسن ملقب به نجم الدین در سال 602 هجری در شهر حله دیده به جهان گشود. عشق پدر و مادر به ائمه اطهار سبب شد که نام نوزاد را جعفر نهادند. پدر، خود در | ابوالقاسم جعفر بن الحسن ملقب به نجم الدین در سال 602 هجری در شهر حله دیده به جهان گشود. عشق پدر و مادر به ائمه اطهار سبب شد که نام نوزاد را جعفر نهادند. پدر، خود در خانواده‌ای روحانی بزرگ شده بود و فاضلی ادیب و فقیهی پارسا و از بزرگان شهر به شمار می‌رفت. | ||
بنا بر نقل برخی از مورخان <ref> سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج5، ص 392</ref> او علاوه بر علوم اسلامی در ادبیات و شعر نیز مهارت | بنا بر نقل برخی از مورخان <ref> سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج5، ص 392</ref> او علاوه بر علوم اسلامی در ادبیات و شعر نیز مهارت ویژه‌ای داشت. گرچه فرزند خود جعفر را از سرایندگی بازداشته و به آموختن فقه و علوم اسلامی تشویق می‌کرد، خود شاعر و سخن سرایی بزرگ بوده و پرهیز دادن فرزند از سرایندگی دلیل بر شاعر نبودن وی - آن هم در دوران جوانی و بعد از آن - نیست. وی ازشاگردان به نام فقیه محقق، محمد بن ادریس حلی مؤلف کتاب ارزشمند سرائر بوده است. پدر بزرگش، یحیی بن سعید، معروف به یحیی الاکبر نیز از فقهای صاحب نظر و فاضل قرن ششم هجری است که علامه سید محسن امین درباره ی وی می‌گوید: | ||
وی عالمی فاضل و محدثی معتبر و راست گو و از بزرگان | وی عالمی فاضل و محدثی معتبر و راست گو و از بزرگان فقهای عصر خود بوده و هموست که شهید در شرح ارشاد خود در مبحث قضائ نمازهای فوت شده، او را از قائلین به توسعه ذکر می‌کند. <ref> سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج10، ص 388</ref> | ||
شیخ آقا بزرگ نیز از وی به بزرگی یاد کرده و از مشایخ او، بزرگانی هم چون محمد بن شهر آشوب و عربی بن مسافر را ذکر | شیخ آقا بزرگ نیز از وی به بزرگی یاد کرده و از مشایخ او، بزرگانی هم چون محمد بن شهر آشوب و عربی بن مسافر را ذکر می‌نماید. <ref>شیخ آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص 338</ref> یحیی بن سعید دو پسر به نام‌های شیخ حسن و شیخ احمد داشته که هر یک از عالمان و فقیهان بزرگ حله بوده‌اند. خاندان یحیی بن سعید از خاندان‌های دانشمند و مورد احترام در حله قرن هفتم به شمار می‌روند. | ||
محقق پس از آن که ادبیات عرب را که زبان مادری اش بود، فراگرفت در عنفوان جوانی به آموختن [[منطق]]، [[حکمت]]، ریاضیات، [[هیئت]]، [[کلام]] و سپس فقه و اصول پرداخت. وی از محضر اساتید بزرگ حوزه ی حله | محقق پس از آن که ادبیات عرب را که زبان مادری اش بود، فراگرفت در عنفوان جوانی به آموختن [[منطق]]، [[حکمت]]، ریاضیات، [[هیئت]]، [[کلام]] و سپس فقه و اصول پرداخت. وی از محضر اساتید بزرگ حوزه ی حله بهره‌ها جست و پس از اندک زمانی در رشته‌های گوناگون علمی به مقام استادی رسید و در فقه و اصول به دریافت اجازه ی [[اجتهاد]]<ref>ر.ک:مقاله اجتهاد</ref> از اساتید خود نائل آمد. | ||
نبوغ و استعداد سرشار و ژرف نگری محققانه و روانی گفتار وی، شاگردان علوم اسلامی را گردش جمع کرده و وی را از برجسته ترین اساتید حوزه حله به شمار آورد به گونه‌ای که بعد از رحلت استادش، در سال 645هجری مرجعیت عامه ی [[شیعه]] را به عهده گرفت و لقب محقق را برازنده ی خویش ساخت. | نبوغ و استعداد سرشار و ژرف نگری محققانه و روانی گفتار وی، شاگردان علوم اسلامی را گردش جمع کرده و وی را از برجسته ترین اساتید حوزه حله به شمار آورد به گونه‌ای که بعد از رحلت استادش، در سال 645هجری مرجعیت عامه ی [[شیعه]] را به عهده گرفت و لقب محقق را برازنده ی خویش ساخت. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
اولاً: حوزه علمیه حله در قرن هفتم و هشت و بخشی از قرن نهم معروف ترین حوزه ی علیمه ی عالم تشیع به شمار می‌رفت. چنان که عالمان بزرگی از نقاط مختلف در آن به تحصیل اشتغال داشتند و | اولاً: حوزه علمیه حله در قرن هفتم و هشت و بخشی از قرن نهم معروف ترین حوزه ی علیمه ی عالم تشیع به شمار می‌رفت. چنان که عالمان بزرگی از نقاط مختلف در آن به تحصیل اشتغال داشتند و | ||
ثانیاً: معروف ترین | ثانیاً: معروف ترین کتاب‌های فقهی - اصولی قرن هفتم و هشتم را شاگردان این حوزه تألیف نموده‌اند. و محقق و سپس خواهرزاده او، علامه حلی، از علمای برجسته این حوزه بوده‌اند. | ||
=اساتید محقق حلی= | =اساتید محقق حلی= | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
رفتار خوب محقق با شاگردان و نحوه تدریس و تربیت او باعث شد که شاگردان وی همانند ستارگان فروزان در آسمان عالم اسلام بدرخشند. او هر کس را به‌اندازه استعدادش به تمرین وا می‌داشت و هنگامی که از شاگردش گرایش معنوی می‌دید، بی‌نهایت به او توجّه می‌کرد و بزرگش می‌داشت. | رفتار خوب محقق با شاگردان و نحوه تدریس و تربیت او باعث شد که شاگردان وی همانند ستارگان فروزان در آسمان عالم اسلام بدرخشند. او هر کس را به‌اندازه استعدادش به تمرین وا می‌داشت و هنگامی که از شاگردش گرایش معنوی می‌دید، بی‌نهایت به او توجّه می‌کرد و بزرگش می‌داشت. | ||
تعداد شاگردان او در مقاطع مختلف زندگی خویش بیش از ۴۰۰ نفر بوده است از جمله | تعداد شاگردان او در مقاطع مختلف زندگی خویش بیش از ۴۰۰ نفر بوده است از جمله می‌توان: | ||
۱. علامه حلی (۶۴۸ - ۷۲۶ ق.) خواهر زاده‌اش. | ۱. علامه حلی (۶۴۸ - ۷۲۶ ق.) خواهر زاده‌اش. | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
آثار «محقق حلّی» هر یک ستاره‌ای تابناک در آسمان علم و معرفت است که تا ابد خواهد درخشید و کتاب‌هایش گل‌های باغ بی‌خزانِ جاودانی است که غبار کهنگی و افسردگی بر آن‌ها ننشسته است. خداوند متعال به او ذوق و استعداد سرشاری داده بود و او نیز از این نعمت بزرگ الهی توانست بخوبی بهره‌مند شود. | آثار «محقق حلّی» هر یک ستاره‌ای تابناک در آسمان علم و معرفت است که تا ابد خواهد درخشید و کتاب‌هایش گل‌های باغ بی‌خزانِ جاودانی است که غبار کهنگی و افسردگی بر آن‌ها ننشسته است. خداوند متعال به او ذوق و استعداد سرشاری داده بود و او نیز از این نعمت بزرگ الهی توانست بخوبی بهره‌مند شود. | ||
او علاوه بر تربیت شاگردان ممتاز، آثار مهمی در زمینه فقه، اصول، کلام، منطق، ادبیات به جامعه اسلامی عرضه کرد. برای پرهیز از طول کلام، به مهمترین آن‌ها به ترتیب اشاره می‌کنیم، آثار قلمی و فکری محقق بسیار عمیق و انشا او بسیار روان می‌باشد و کتاب‌های متعددی از او انتشار یافته است که صاحب ریحانة الادب چهارده جلد از آن‌ها را به این ترتیب نام | او علاوه بر تربیت شاگردان ممتاز، آثار مهمی در زمینه فقه، اصول، کلام، منطق، ادبیات به جامعه اسلامی عرضه کرد. برای پرهیز از طول کلام، به مهمترین آن‌ها به ترتیب اشاره می‌کنیم، آثار قلمی و فکری محقق بسیار عمیق و انشا او بسیار روان می‌باشد و کتاب‌های متعددی از او انتشار یافته است که صاحب ریحانة الادب چهارده جلد از آن‌ها را به این ترتیب نام می‌برد که برخی از آن‌ها هنوز هم از کتاب‌های درسی حوزه‌های علمیه به شمار می‌آیند: | ||
۱. شرائع الاسلام | ۱. شرائع الاسلام | ||
| خط ۱۹۳: | خط ۱۹۳: | ||
[[رده: عالمان مسلمان]] | [[رده: عالمان مسلمان]] | ||
[[رده: عالمان شیعه]] | [[رده: عالمان شیعه]] | ||