علوم حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

علوم حدیث (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۹

۳٬۴۱۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲

بدون خلاصۀ ویرایش

Hoosinrasooli

confirmed، مدیران

۳۷٬۲۱۴

ویرایش

@@ خط ۲۷: / خط ۲۷: @@
 مقسم این سه دانش، علوم الحدیث (به معنای عامّ آن) است. برای استفاده و آشنایی بیشتر، شایسته است هریك از این سه علم و علوم دیگری كه با حدیث ارتباط تنگاتنگ دارد، اگرچه به گونه ای اجمالی، تعریف گردد.
-یادآوری این نكته لازم است كه در كلمات اهل فن ([[شیعه]] و [[سنی]])، درباره زیرمجموعه های علوم حدیث و نیز نامهای مختلفی كه بر هریك گذاشته شده، اختلاف و گاهی تناقض وجود دارد. هدف این نوشته، بحث و تحقیق اساسی و فنّی و نقد و ایراد اقوال در این باب نیست؛ بلكه مقصود، تعریف اجمالی هریك و شناساندن تفاوتهای آنها با همدیگر و نیز بیان ثمراتی است كه بر هریك مترتّب می گردد<ref>رجوع شود به: همين مجله، شماره اوّل، مقاله دانشمند فرزانه جناب مهدوي راد، تحت عنوان «تدوين حديث(1) تعاريف».</ref>.
+یادآوری این نكته لازم است كه در كلمات اهل فن ([[شیعه]] و [[سنی]])، درباره زیرمجموعه های علوم حدیث و نیز نامهای مختلفی كه بر هریك گذاشته شده، اختلاف و گاهی تناقض وجود دارد. هدف این نوشته، بحث و تحقیق اساسی و فنّی و نقد و ایراد اقوال در این باب نیست؛ بلكه مقصود، تعریف اجمالی هریك و شناساندن تفاوتهای آنها با همدیگر و نیز بیان ثمراتی است كه بر هریك مترتّب می گردد<ref>رجوع شود به: همین مجله، شماره اوّل، مقاله دانشمند فرزانه جناب مهدوی راد، تحت عنوان «تدوین حدیث(1) تعاریف».</ref>.
+=درایةالحدیث=
+پیش از بیان تعریف و موضوع و غایت، شایسته است معنای لغوی درایه، به گونه ای اجمالی بررسی گردد. بسیاری از لغت شناسان، درایه و علم را مترادف دانسته اند؛ از جمله، مؤلّف [[المصباح المنیر]] می نویسد: دریت الشیء دریا، من باب دری ودریة ودرایة، علمته<ref>المصباح المنير، علامه فيّومي، دارالكتب العلمية، ج1، ص263 و نيز مراجعه شود به: لسان العرب، ج14، ص255 و مجمع البحرين، ج1، ص138.</ref>.
+و مؤلّف معجم الفروق اللّغویّة، میان معنای درایه و علم، تفاوت قائل شده است؛ از جمله می فرماید:
+الدّرایة علم یشتمل علی المعلوم من جمیع وجوهه وذالك أن الفعالة للاشتمال مثل العصابة والعمامة والقلادة ولذالك جاء اكثر اسماء الصناعات علی فعالة نحو القصارة والخیاطة ومثل ذالك العبارة لاشتمالها علی ما فیها فالدّرایة تفید ما لاتفید العلم من هذه الوجه والفعالة أیضا تكون للاستیلاء مثل الخلافة والإمارة فیجوز أن تكون بمعنی الاستیلاء فتفارق العلم من هذه الجهة<ref>معجم الفروق اللّغوية، ابوهلال عسكري، مؤسسه نشر اسلامي، ص230.</ref>.
+بنابراین نظریه، [[وحدت]] و ترادف معنای درایه و علم، صحیح به نظر نمی رسد؛ زیرا «درایه» آگاهی بر تمامی شئون و جهات معلوم است و از طرفی، وزن «فعالة» مفید اشتمال می باشد. این جهت، سبب می گردد كه درایه با معنای علم تفاوت داشته باشد. افزون بر اینها، اطلاق ماده علم بر علم خداوند صحیح است؛ برخلاف ماده درایه كه درباره [[خداوند]] به كار گرفته نشده است. پس معلوم می شود كه مفهوم این دو واژه فرق می كند. شاید بتوان گفت:
+«درایه هنگامی به كار برده می شود كه آگاهی پس از شك و تردید حاصل گردد».
+پس روشن شد كه نظر بزرگانی مانند مؤلّفان مقباس الهدایه<ref>مقباس الهداية في علم الدّراية، عبدالله المامقاني، تحقيق شيخ محمدرضا مامقاني، مؤسسة آل البيت، ج1، ص41.</ref> و ضیاءالدرایه<ref>ضياءالدّراية، سيد ضياءالدين علاّمة، مطبعة الحكمة، قم، ص13.</ref> و تعلیقه بر وجیزه<ref>الوجيزة (للشيخ البهائي) مع تعاليق مفيدة، انتشارات الرسول المصطفي(ص)، ص2.</ref> كه معنای علم و درایه را یكی داشته اند درست نیست. مگر این كه تفاوت معنای درایه و علم توجیه گردد به اینكه ماده علم و درایه، وحدت مفهوم دارند و تفاوت معنای آن دو، برمی گردد به شكل علم و درایه.
 =پانویس=