پرش به محتوا

سوره فصلت: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۵۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:
=مفهوم کلی سوره=
=مفهوم کلی سوره=


# آيات آفاقى وانفسى پروردگار؛  
# آیات آفاقى وانفسى پروردگار؛  
# [[رستاخيز]]، دلايل و هشدارها؛  
# [[رستاخیز]]، دلایل و هشدارها؛  
# قرآن معجزه اى جاويدان؛
# قرآن معجزه اى جاویدان؛
# مراحل آفرينش جهان؛  
# مراحل آفرینش جهان؛  
# گذشت برخى پيامبران<ref>تفسير قرآن مهر، ج 18، ص 197.</ref>.
# گذشت برخى پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 197.</ref>.


=اسامی سوره=
=اسامی سوره=


فصلت، حم سجده، مصابیح<ref>همان، ص 199.</ref> اقوات، سجده مؤمن<ref>التحرير و التنوير، ج 25، ص 5.</ref>، سجده<ref>التفسير الواضح، ج 3، ص 323</ref>.
فصلت، حم سجده، مصابیح<ref>همان، ص 199.</ref> اقوات، سجده مؤمن<ref>التحریر و التنویر، ج 25، ص 5.</ref>، سجده<ref>التفسیر الواضح، ج 3، ص 323</ref>.


=علت نام‌گذاری=
=علت نام‌گذاری=


«سوره فصلت»؛ سبب نام‌گذارى اين سوره به فصّلت آيۀ سوم اين سوره است كه تعبير «فُصّلت» (تبيين و فصل فصل شدن) در آن آمده  
«سوره فصلت»؛ سبب نام‌گذارى این سوره به فصّلت آیۀ سوم این سوره است كه تعبیر «فُصّلت» (تبیین و فصل فصل شدن) در آن آمده  
است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.
است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.


«سوره حم سجده»؛ به جهت اینکه این سوره از سور حوامیم و دارای آیه سجده‌دار می‌باشد.
«سوره حم سجده»؛ به جهت اینکه این سوره از سور حوامیم و دارای آیه سجده‌دار می‌باشد.
خط ۶۶: خط ۶۶:
«سوره اقوات»؛ به خاطر وجود لفظ اقوات در آیه دهم این سوره می‌باشد.
«سوره اقوات»؛ به خاطر وجود لفظ اقوات در آیه دهم این سوره می‌باشد.


«سوره سجده مؤمن»؛ به خاطر اینکه این سوره از سوره‌های سجده‌دار است، و به خاطر تمییزش از سوره «الم سجده»، این سوره را با اسم سوره ماقبل خودش که مؤمن است به صورت ترکیبی آورده‌اند<ref>التحرير و التنوير، ج 25، ص 5.</ref>.
«سوره سجده مؤمن»؛ به خاطر اینکه این سوره از سوره‌های سجده‌دار است، و به خاطر تمییزش از سوره «الم سجده»، این سوره را با اسم سوره ماقبل خودش که مؤمن است به صورت ترکیبی آورده‌اند<ref>التحریر و التنویر، ج 25، ص 5.</ref>.


«سوره سجده»؛ به خاطر آیه سی‌وهفتم این سوره به سوره سجده نام‌گذاری کرده‌اند اما اشتهار این سوره بیشتر حم سجده است تا از سوره الم سجده متمایز باشد.
«سوره سجده»؛ به خاطر آیه سی‌وهفتم این سوره به سوره سجده نام‌گذاری کرده‌اند اما اشتهار این سوره بیشتر حم سجده است تا از سوره الم سجده متمایز باشد.
خط ۷۲: خط ۷۲:
=تعداد آیات و کلمات=
=تعداد آیات و کلمات=


سوره فصلت پنجاه‌و‌چهار آيه دارد<ref>الکشف و البیان، ج8، ص285</ref>.
سوره فصلت پنجاه‌و‌چهار آیه دارد<ref>الکشف و البیان، ج8، ص285</ref>.


سوره فصلت هفتصد‌و‌نودوشش كلمه دارد<ref>همان</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است).
سوره فصلت هفتصد‌و‌نودوشش كلمه دارد<ref>همان</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است).
خط ۸۰: خط ۸۰:
هدف هاى اساسى سوره فصلت عبارت اند از:
هدف هاى اساسى سوره فصلت عبارت اند از:


# يادآورى [[توحيد]] و [[ايمان]] به خدا؛
# یادآورى [[توحید]] و [[ایمان]] به خدا؛
# يادآورى رستاخيز و دلايل آن؛
# یادآورى رستاخیز و دلایل آن؛
# مسألۀ وحى و رسالت<ref>تفسير قرآن مهر، ج 18، ص 200.</ref>.
# مسألۀ وحى و رسالت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 200.</ref>.
#  
#  


خط ۸۹: خط ۸۹:
محتواى سوره فصلت را مى توان در چند بخش خلاصه كرد:
محتواى سوره فصلت را مى توان در چند بخش خلاصه كرد:


توجه به قرآن و بحثهاى فراوانى که پيرامون آن در آيات مختلف اين سوره آمده است، و از جمله بقاء حاكميت قرآن و تسلط منطقى آن در تمام ادوار و اعصار كه در آيه چهل‌ویکم و چهل‌ودوم اين سوره به آن اشاره شده است، و صريحا مى گويد: «اين كتابى است شكست‌ناپذير كه باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد كرد» و در عين حال دليلى است بر عدم تحريف قرآن در طول تاريخ، و همچنين موضعگيري‌هاى سرسختانه دشمنان در مقابل اين كتاب آسمانى تا آنجا كه مردم را از شنيدن آيات قرآن نهى مى كردند؛
توجه به قرآن و بحثهاى فراوانى که پیرامون آن در آیات مختلف این سوره آمده است، و از جمله بقاء حاكمیت قرآن و تسلط منطقى آن در تمام ادوار و اعصار كه در آیه چهل‌ویکم و چهل‌ودوم این سوره به آن اشاره شده است، و صریحا مى گوید: «این كتابى است شكست‌ناپذیر كه باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد كرد» و در عین حال دلیلى است بر عدم تحریف قرآن در طول تاریخ، و همچنین موضعگیری‌هاى سرسختانه دشمنان در مقابل این كتاب آسمانى تا آنجا كه مردم را از شنیدن آیات قرآن نهى مى كردند؛


توجه به آفرينش آسمان و زمين، مخصوصا آغاز آفرينش جهان از ماده گازى شكل(دخان) و مراحل پيدايش كره زمين و كوه ها و گياهان و حيوانات؛
توجه به آفرینش آسمان و زمین، مخصوصا آغاز آفرینش جهان از ماده گازى شكل(دخان) و مراحل پیدایش كره زمین و كوه ها و گیاهان و حیوانات؛


اشاراتى به سرگذشت اقوام مغرور و سركش پيشين، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناك آنها و اشاره كوتاهى به داستان [[موسى(ع)]]؛
اشاراتى به سرگذشت اقوام مغرور و سركش پیشین، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناك آنها و اشاره كوتاهى به داستان [[موسى(ع)]]؛


انذار و تهديد مشركان و [[كافران]] مخصوصا با ذكر آيات تكان دهنده اى در باره قيامت و گواهى اعضاى بدن حتى پوست تن انسان، و توبيخ شديد پروردگار نسبت به آنها به هنگامى كه در برابر عذاب الهى قرار مى گيرند؛
انذار و تهدید مشركان و [[كافران]] مخصوصا با ذكر آیات تكان دهنده اى در باره قیامت و گواهى اعضاى بدن حتى پوست تن انسان، و توبیخ شدید پروردگار نسبت به آنها به هنگامى كه در برابر عذاب الهى قرار مى گیرند؛


پاره اى از دلائل رستاخيز و قيامت و خصوصيات و ويژگيهاى آن؛
پاره اى از دلائل رستاخیز و قیامت و خصوصیات و ویژگیهاى آن؛


مواعظ و اندرزهاى گوناگون كه در لابلاى مباحث فوق آمده و به آنها روح و حيات بيشترى مى بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق، و طريقه برخورد منطقى با دشمنان و طرز راهنمايى آنها به آئين خداوند؛
مواعظ و اندرزهاى گوناگون كه در لابلاى مباحث فوق آمده و به آنها روح و حیات بیشترى مى بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق، و طریقه برخورد منطقى با دشمنان و طرز راهنمایى آنها به آئین خداوند؛


سرانجام سوره را با بحث جالب و كوتاهى پيرامون آيات آفاقى و انفسى پروردگار و بازگشتى بر مساله معاد پايان مى بخشد<ref>تفسير نمونه، ج 20، ص 204- 203</ref>.
سرانجام سوره را با بحث جالب و كوتاهى پیرامون آیات آفاقى و انفسى پروردگار و بازگشتى بر مساله معاد پایان مى بخشد<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 204- 203</ref>.


=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
=فضائل، خواص و ثواب قرائت=


[[ابى‌بن‌كعب]] از [[پيامبر خدا]] روايت مي‌كند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند به تعداد هر حرفى از آن ده حسنه به او داده خواهد شد».
[[ابى‌بن‌كعب]] از [[پیامبر خدا]] روایت می‌كند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند به تعداد هر حرفى از آن ده حسنه به او داده خواهد شد».


ذريح محاربى از [[حضرت صادق(ع)]] روايت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند روز قيامت به اندازه ديد چشمش نور و سرورى خواهد داشت، و در اين دنيا هم مورد ستايش و غبطه ديگران خواهد بود<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 22، ص 7-6.</ref>».
ذریح محاربى از [[حضرت صادق(ع)]] روایت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند روز قیامت به اندازه دید چشمش نور و سرورى خواهد داشت، و در این دنیا هم مورد ستایش و غبطه دیگران خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 22، ص 7-6.</ref>».


=زمان و فضای نزول=
=زمان و فضای نزول=


سوره فصلت بعد از [[معراج]] اندكى قبل از [[هجرت]] نازل شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.
سوره فصلت بعد از [[معراج]] اندكى قبل از [[هجرت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.


با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت می‌توان دریافت که به وقت نزول سوره مباركه، [[مشركان]] در مجادله و موضع‌گيرى در مقابل [[نبوت]] كار را از حد گذرانده بودند، انكار و مقابله آنها سبب نزول اينهمه واقعيّات گرديده است، عظمت موضوعات اين سوره در حد «يدرك و لا يوصف» مى باشد، و همچنین وقوع لفظ «حم» در اوّل سوره هاى هفتگانه حاكى است كه مطالب و مقتضاى نزول در آنها يكى است<ref>تفسير احسن‌الحديث، ج 9، ص 401 با اندکی تصرف.</ref>.
با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت می‌توان دریافت که به وقت نزول سوره مباركه، [[مشركان]] در مجادله و موضع‌گیرى در مقابل [[نبوت]] كار را از حد گذرانده بودند، انكار و مقابله آنها سبب نزول اینهمه واقعیّات گردیده است، عظمت موضوعات این سوره در حد «یدرك و لا یوصف» مى باشد، و همچنین وقوع لفظ «حم» در اوّل سوره هاى هفتگانه حاكى است كه مطالب و مقتضاى نزول در آنها یكى است<ref>تفسیر احسن‌الحدیث، ج 9، ص 401 با اندکی تصرف.</ref>.
 
=ویژگی=
 
سوره فصلت از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است كه با" حم" شروع مى شود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سوره هاى مكى است)<ref>تفسير نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: مؤمن، فصلّت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف<ref>التمهيد في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
 
[[پیامبر اسلام(ص)]] می فرمایند: هر چیزى را میوه ایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سوره ها روضه هاى زیبا و معمورند كه متصلند بیكدیگر هر كه خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا كند باید كه حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ج 8، ص 123.</ref>. و حاكم از [[ابن مسعود]] آورده كه گفت: حوامیم دیباى قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 200</ref>. پیامبر اسلام(ص) در حدیثی فرمود: مَثَل سوره های حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباس ها است<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ج 17، ص2.</ref>.
سوره فصلت از [[سور عزائم]] است و آیۀ سی و هفتم آن سجدۀ واجب دارد كه هركسى این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یك [[سجده]] به جا آورد.
 
سور عزائم عبارتند از سوره های سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در [[نماز]] جائز نیست.


=پانویس=
=پانویس=
confirmed، مدیران
۳۷٬۰۰۱

ویرایش