بن عماد ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها

|سال 314 هجری • [[كوفه|کوفه]]

|قاضی ابوبکر بن جعابی • احمدبن جعفربن سلمه • محمدبن عبدالله بن ایوب قطان • ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی

'''احمد بن عبیدالله بن محمد بن عماد ثقفی'''، (حدود 235 – 314ق) ابوالعباس. کاتب، [[محدث]]، مورخ، ادیب و شاعر [[شیعی]] که به علم نجوم نیز آشنایی داشت و کتابی به نام الانواء (در معرفی فواصل ستارگان که هر فاصله را یک «نوء» می‏‌نامند) نوشته است. معاصرش [[ابن ‏رومی بغدادی]](م283ق) وی را در اشعار نصیحت‏‌آمیز خود، به [[عزیر پیامبر]] که نسبت به خون‏‌های ریخته ‏شده [[بنی‏ اسرائیل]] توسط [[بخت ‏النصر]]، شاکی بود، تشبیه نمود. [[ابن‏ حجر]] در [[لسان المیزان]] وی را از رؤوس [[شیعه]] ذکر می‏‌کند و خطیب بغدادی او را مایل به تشیع معرفی می‏‌کند و [[یاقوت حموی]] نیز تصریح به [[تشیع]] او دارد. وی آثار بسیاری در مدح [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‏بیت علیه السلام]] و وقایعی که بر این خاندان گذشت، از خود بر جای گذاشته است. دو کتاب او به نام «تفضیل بنی هاشم» و «المبیضه»(سفید پوشان) می‏‌توان دریافت که وی مخالف سرسخت عباسیان سیاه‌‏پوش و مدافع بنی‏‌هاشم بوده است.

احمد بن عبیدالله بن محمد بن عماد ثقفی، ابوالعباس. کاتب، محدث، مورخ، ادیب و شاعر شیعی که به علم نجوم نیز آشنایی داشت و کتابی به نام «الانواء» (در معرفی فواصل ستارگان که هر فاصله را یک «نوء» می‏‌نامند) نوشته است. وی مشهور به «ابن عماد ثقفی» و ملقب به «عزیر»(بر وزن حسین) است، زیرا وی فردی فقیر بود و در اثر این فقر و تنگ‏دستی، بر تقدیر الهی شاکی می‌‏شد، از این‌‏رو معاصرش «ابن‏ رومی بغدادی»(م283ق) وی را در اشعار نصیحت‏ آمیز خود، به «عزیر پیامبر» که نسبت به خون‏‌های ریخته ‏شده بنی‏ اسرائیل توسط بخت ‏النصر، شاکی بود، تشبیه نمود. بسیاری از شارحان احوال او، نام وی را «ابن ‏عمار» با راء ضبط کرده‌‏اند. ولادت او به گفته ذهبی و یاقوت، در سال 314 هجری، ولی به گفته ابن ‏ندیم، در 319هجری اتفاق افتاده است.  

در گزارشی دیگر که در [[امالی طوسی]] آمده، تصریح شده که [[ابوالمفضل شیبانی]](م387ق) در سال 321هجری از او [[حدیث]] شنیده و خود او این حدیث را در سال 250هجری از [[علی بن محمد بن سلیمان نوفلی]]

استماع کرده است. به این ترتیب می‌‏توان ولادت او را پیش از 250 در حدود 235هجری تخمین زد و وفات او را نیز تقریباً در دهه دوم سده چهارم در نظر گرفت. وی اصالتاً اهل [[كوفه|کوفه]] است ولی منسوب به قبیله «ثقیف» می‌‏باشد که در [[طائف]] و [[اصفهان]] سکونت داشتند. برای تحصیل علم، به [[بغداد]] آمد و پس از تکمیل تحصیلات خود، کرسی تدریس را در آنجا به دست گرفت و جمع کثیری از افاضل، دور او حلقه زدند. در اینکه وی از [[مذهب شیعه]] پیروی می‌‏کرده است تردیدی نیست. ابن‏ حجر در لسان المیزان وی را از رؤوس شیعه ذکر می‏‌کند و خطیب بغدادی او را مایل به تشیع معرفی می‏‌کند و یاقوت حموی نیز تصریح به تشیع او دارد.  

همچنین قویاً محتمل است که دوست صمیمی او [[ابن‏ رومی]] نقش استادی وی را در شعر و بلاغت داشته است، هرچند وی میانه خوبی با ابن‏ رومی نداشت و از زحمات او تشکر نکرد. شواهد موجود نشان می‏‌دهد که وی شاگردان زیادی تربیت کرده است اما نام بسیاری از آنها در منابع معتبر ذکر نشده است.

اساتید روایی او [[عثمان بن ابی‌‏شیبه]]، [[اسحاق بن اسماعیل]] و [[ابوعبدالله محمدبن جراح]] هستند. [[محمدبن جراح]]، کسی است که وی را به سفارش ابن ‏رومی، از فقر و تنگ‏دستی نجات داد.

شاگردان معروف او [[قاضی ابوبكر بن جعابی|قاضی ابوبکر بن جعابی]](م.355ق، استاد [[شیخ مفید]] و [[شیخ صدوق]])، [[احمدبن جعفربن سلمه]]، [[محمدبن عبدالله بن ایوب قطان]] و [[ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی]] را می‏‌توان نام برد.

وی آثار بسیاری در مدح اهل‏بیت علیه السلام و وقایعی که بر این خاندان گذشت، از خود بر جای گذاشته است. برخی از تألیفات او:  

# [[كتاب المناقضات|کتاب المناقضات]]، [[الزیادات فی اخبار الوزراء]] و  

# [[اخبار حجربن عدی]] هستند. از دو کتاب او به نام «تفضیل بنی هاشم» و «المبیضه»(سفید پوشان) می‏‌توان دریافت که وی مخالف سرسخت [[عباسیان]] سیاه ‏پوش، و مدافع [[بنی‏ هاشم]] بوده است.

# الاعلام، زرکلی، ج1ص166؛